De club Lelylijn zet gemeenten en provincies aan het werk: vier scenario’s

De organisatie van het project dat de levensvatbaarheid van de Lely Line moet bepalen komt aan het licht. De club, opgericht door het kabinet en de regio om de ruimtelijke puzzel tussen Lelystad, Heerenveen en Groningen op te lossen, schetst met een Lely-lijn zorgvuldig de toekomst van het Noorden.

Dinsdag deelden zij vier denklijnen, waaronder een oproep aan gemeenteraden, staten, parlementen en hogescholen om zich de komende maanden bij de discussie te betrekken. “Welke toekomst willen we?” vraagt ​​Stijn Lechner, directeur van de Lelylijn organisatie. “Nu vragen we de regio zich hierover uit te spreken.”

2024 is een cruciaal jaar voor de mogelijke aanleg van de Lely Lijn. Voor de kerst wil de Tweede Kamer weten of het mogelijk is om de route aan te leggen en tegen welke kosten. Al in de zomer moet duidelijk worden hoe het Noorden denkt over zijn eigen toekomst, of het binnenkort mogelijk is om een ​​nieuwe weg aan te leggen.

Het kappen van grond voor een spoorlijn is een belangrijke ingreep, zegt projectdirecteur Durk Bergsma. ‘In het gebied is landbouw, er zijn wegen, natuur en bedrijventerreinen. We willen méér dan mogelijk is, er ontstaat concurrentie om de ruimte.’

Vier scenario’s voor de Lely-lijn

En dat levert dilemma’s op, zien Bergsma en Lechner. Ze lieten het Rotterdamse adviesbureau Studio Bereikbaar vier scenario’s ontwikkelen waarin de Lelylijn via Heerenveen de A6, A7 en A32 volgt, de rijkswegen die Leeuwarden, Groningen en Lelystad verbinden.

In één beeld richten de makers zich vooral op de kleinere centra, met treinstations in Urk, Lemmer, Joure en Leek. De grootste pleinen moeten goed bereikbaar zijn met de lokale trein via de Lelylijn. Alle woningen, groot en klein, zullen profiteren van de spoorlocatie met extra woningen en meer activiteit.

Om ‘rust en ruimte’ in het landschap te garanderen kan men zich ook richten op de grootste centra: vooral nieuwbouw en bedrijvigheid in Drachten, Heerenveen en Emmeloord. Bij een derde optie spelen deze steden een sleutelrol en slaat de route Joure en Lemmer over. In dit scenario werken grote steden ‘nauw samen’ en worden ze grote stedelijke gebieden.

In een definitief scenario ligt de focus alleen op Leeuwarden en Groningen. Met een snelle verbinding, weinig stations en snelle treinen zal Groningen als ‘superstad’ tussen Amsterdam en Hamburg liggen – veel meer inwoners, bedrijven en drukte.

‘Wij gaan geen onomkeerbare maatregelen nemen’

“We zijn niet op zoek naar een winnaar, maar eerder naar een combinatie die werkt”, zegt directeur Lechner. “Ook met het oog op een grotere welvaart, maar ook met de sociale en culturele gevolgen van een eventuele bouw.” Nu toert hij samen met projectdirecteur Bergsma langs universiteiten. Er zijn koude voeten, maar het treft ook raadsleden en gedeputeerden die angstig en ongeduldig zijn. Ze zien ‘meer bewustzijn’ en ‘minder instincten’, zegt Bergsma.

En, benadrukt Lechner, “we ondernemen geen onomkeerbare stappen.” Wij denken aan een wereld die nog niet bestaat, maar die we samen vorm moeten geven.’ Een stop langs de route aanvragen is nu geen optie, waarschuwt Bergsma. ‘Daar zijn we niet naar op zoek. Wij willen het verhaal hierachter horen. Over wat het betekent voor nieuwe buitenwijken, nieuwe banen, de bereikbaarheid van het binnenland, de wijdverbreide welvaart en ons kwetsbare watersysteem.

Het is een toekomst ‘met de Lelylijn, maar ook zonder’, zegt Lechner, omdat die toekomst niet alleen van het spoor mag afhangen. ‘Dit is een nieuw verhaal voor het Noorden. En dat begint nu.’