De PFAS-risico’s bij recreatieplas Berkendonk zijn laag

De zomer duurt nog lang. De kans is dan ook reëel dat veel Helmondaren binnenkort een duik nemen in de recreatieplas bij Berkendonk. Zwemmers hoeven zich in ieder geval geen zorgen te maken over potentieel gevaarlijke concentraties PFAS, de verzameling stoffen die momenteel voor zoveel controverse zorgt.

Dit jaar gaan waterbeheerders in de provincie Noord-Brabant PFAS-metingen uitvoeren op 55 van de 100 aangewezen oppervlaktewaterzwemlocaties. Berkendonk is één van die 55 locaties. Uit metingen blijkt dat Berkendonkwater inderdaad PFAS bevat, maar die concentraties zijn zo klein dat ze geen enkel gezondheidsrisico opleveren.

Beneden de RIVM-waarde
Uit de eerste resultaten blijkt dat de PFAS-risico’s in de Brabantse meren laag zijn. PFAS is aanwezig, maar de gehalten liggen ruim onder de waarde die het RIVM adviseert voor zwemmers in oppervlaktewater. Ook bij Berkendonk in Helmond is er geen risico voor zwemmers. Er zijn metingen verricht op twee locaties aan de Helmondse Recreatieplas: 120 meter ten westen van de strandwachterswoning en aan de oostzijde van het noordstrand. Bij deze metingen zijn geen gevaarlijke concentraties PFAS aangetroffen.

Twee watermonsters
PFAS-metingen geven een beter beeld van de exacte concentraties en gezondheidsrisico’s. Deze metingen worden uitgevoerd door de waterschappen van Aa y Maas, Brabantse Delta, De Dommel, Rivierenland en Rijkswaterstaat. Waterbeheerders en de provincie willen weten wat de gezondheidsrisico’s zijn voor zwemmers in meren en ander oppervlaktewater waar gezwommen mag worden. Hiervoor nemen ze deze zomer twee watermonsters op de verschillende zwemplekken.

‘Eerste resultaten zijn positief’
Saskia Boelema, Kamerlid voor Water en Bodem, Gezondheid en Brede Welvaart: “Er is regelmatig aandacht voor PFAS, zeker in deze tijd van het jaar als het warme weer eraan komt. Deze chemicaliën breken nauwelijks af en hopen zich daarom op in het milieu. Intensieve en langdurige blootstelling kan gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Uiteraard is dit niet wenselijk. Daarom doen waterbeheerders en de provincie op verschillende locaties onderzoek naar PFAS-verontreiniging in zwemwateren. “Ik ben blij te kunnen melden dat de eerste resultaten positief zijn.”

Op alle onderzochte badplaatsen in het oppervlaktewater van Noord-Brabant zijn PFAS aangetroffen. Maar de niveaus in de geanalyseerde plassen liggen ruim onder de waarden die onlangs door het RIVM zijn vastgesteld. De tweede bemonstering voor de meeste zwembaden zal later dit zwemseizoen plaatsvinden.

Nationale focus
De meting wordt niet alleen in Brabant uitgevoerd. Gezondheidsautoriteiten in andere delen van het land meten ook PFAS in zwembaden. Deze metingen helpen bij het ontwikkelen van een nationale aanpak om PFAS in zwemwater aan te pakken. Noord-Brabant pleit al langer voor een algeheel verbod op PFAS in Europa.

Zwemtips
In april van dit jaar publiceerde het RIVM de advieswaarde van PFAS in zwemwater. Als de resultaten van PFAS-metingen in zwemwater daartoe aanleiding geven, kan de provincie een negatief zwemadvies uitbrengen of een zwemverbod opleggen. Meer hierover leest u op www.zwemwater.nl. Een negatieve mededeling is ter plaatse te zien op de blauwe borden van de betreffende badplaats en op www.zwemwater.nl. In Noord-Brabant is dit nog niet het geval.

Gezondheids risico’s
PFAS, oftewel perfluoralkyl- en polyfluoralkylstoffen, worden in verband gebracht met verschillende gezondheidseffecten. Uit onderzoek blijkt dat de stoffen het immuunsysteem en het cholesterolgehalte in het bloed aantasten, de lever aantasten en nier- en zaadbalkanker veroorzaken.