Een DEX-filter om PFAS uit water te verwijderen

Waterschap Zuiderzeeland in Lelystad heeft op haar website gesteld dat PFAS giftige chemicaliën zijn die schadelijk kunnen zijn voor mens, dier en natuur. Uit radio-uitzendingen en artikelen van Pointer (KRO-NCRV) blijkt inmiddels dat er in Nederland behoorlijk veel PFAS-besmettingen voorkomen.

Zuiver afvalwater
Het waterschap stelt dat PFAS voorkomen in bodem, lucht en water. Het is een familie van stoffen waarin tussen de 4.000 en 10.000 onderscheidende stoffen voorkomen. Normaal gesproken ontleden stoffen niet of nauwelijks.

Bovendien zijn waterschappen volgens de website van het Waterschap nog niet in staat om PFAS uit afvalwater te zuiveren. Maar op de site wordt wel uitgelegd wat het Waterschap doet om de stoffen te bestrijden.

Testen met filter
Eerder dit jaar publiceerden regionale media een artikel over een proef met een filter bij waterleidingbedrijf Zuiderzeeland. Volgens het artikel zou een test erin geslaagd zijn om 70 procent van de PFAS en andere kleine verontreinigingen uit afvalwater te verwijderen.

Volgens het artikel zou dit bijzonder zijn, omdat dit nog niet haalbaar was, waardoor de stoffen zich snel ophopen. Feitelijk betekent dit dat de stoffen ook in voeding voorkomen.

Tegelijkertijd meldde het Waterbureau dat er onderzoek was gedaan naar de werking van het zogenaamde DEX-filter. Er werd onderzocht of microverontreinigingen uit afvalwater gezuiverd konden worden. Denk hierbij aan medicijnresten, PFAS en brandvertragers.

De eerste resultaten van het onderzoek waren positief, aangezien het DEX-filter ongeveer 70 procent van de microverontreinigingen uit afvalwater kan verwijderen. Het is onduidelijk of het filter ook PFAS uit afvalwater kan verwijderen.

DEX-filter
Lelystad werd voor de test gekozen omdat volgens gegevens de stad, net als Almere, een grote hoeveelheid microverontreinigingen kent. De resultaten van het filter zijn veelbelovend, maar er is meer onderzoek nodig. Daarom wordt er op andere plekken onderzoek gedaan.

In het andere onderzoek wordt specifieker gekeken naar PFAS, omdat dit in deze proef niet voldoende gemeten kon worden. Ook het absorberende materiaal van het filter wordt onderzocht.

Er is maïszetmeel gebruikt om absorberend materiaal te maken voor het DEX-filter om de chemicaliën te binden. Dat heet DEXSORB®. Dit zijn zeer kleine vaten waaraan verontreinigingen zich kunnen hechten. Verontreinigingen kunnen vervolgens uit de korrels worden verwijderd met behulp van een oplosmiddel (alcohol).

Stowa
De Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (Stowa) meldt dat inkomend afvalwater (op een zuiveringspunt) naast bekende PFAS-verbindingen ook onbekende PFAS-verbindingen bevat.

Dit zijn over het algemeen verbindingen waarin niet alle beschikbare bindingsplaatsen worden ingenomen door fluoratomen. In een zuiveringsinstallatie kan zo’n onstabiele PFAS-stof worden omgezet in stabiele PFAS, wat kan leiden tot hogere concentraties in het gezuiverde afvalwater.

(Bronnen: Waterschap Zuiderzeeland, H2O waternetwerk, Stowa, Omroep Flevoland, IMD Apeldoorn, Kro-Ncrv, RTL)