Jakobskruiskruid verspreidt zich snel in Nederland

Enerzijds zou Jakobskruiskruid een giftige plant zijn die zich snel door heel Nederland verspreidt. Maar aan de andere kant geven wetenschappers aan dat de plant vanuit insectenperspectief een essentieel onderdeel is van onze flora. Er wordt ook aangegeven dat de plant een ernstig probleem vormt voor boeren en paardenhouders.

giftige plant
LTO Noord heeft, net als de Flevolandse boeren, alarm geslagen omdat wordt aangegeven dat de gele bloemen dodelijk kunnen zijn voor paarden, koeien en schapen. Om deze reden heeft LTO Noord de overheid gevraagd een plan van aanpak te ontwikkelen.

Aan de andere kant bevestigt RUG-bioloog Casper van der Kooi dat de commotie overdreven is en dat er geen sprake is van een pestepidemie. Boeren zijn van mening dat een maaibeleid noodzakelijk is. Door uw gazon op tijd te maaien, zorgt u ervoor dat Jakobskruiskruid zich niet verspreidt.

Jakobskruiskruid
Volgens de website van de Gezondheidsdienst voor Dieren (Koninklijke GD) is Jakobskruiskruid (of Senecio jacobaea) een bekende en wijdverbreide giftige plant in Nederland, die in de zomer opvallende gele bloemen produceert.

De site geeft ook aan dat de planten onsmakelijk en relatief droogtebestendig zijn, wat betekent dat ze zich voornamelijk voortplanten als gevolg van omstandigheden zoals overbegrazing en droogte. De plant is te vinden in veel weilanden, bosranden en bermen.

Als er voldoende alternatief voedsel is, zullen de meeste dieren Jakobskruiskruid negeren. Maar bij gebrek aan alternatief voedsel kan de plant gevaarlijk zijn. Het probleem zou nog groter worden als de planten in hooi en kuilvoer terecht zouden komen.

Jakobskruiskruid zou gifstoffen (pyrrolizidine-alkaloïden (PA) bevatten die toxische effecten veroorzaken. Dit tast vooral de levercellen aan. PA’s worden in alle delen van de plant gevormd en blijven ook in gedroogde planten actief.

Geschikte kweeklocaties
De opkomst van de plant in Nederland is waarschijnlijk te danken aan de toename van het aantal plaatsen dat geschikt is voor teelt, waaronder grootschalige infrastructuur, bebouwing en de terugkeer van landbouwgronden naar de natuur.

Vroeger werd Jakobskruiskruid ook in bermen aangeplant, maar daar is inmiddels een einde aan gemaakt. De plant is belangrijk omdat hij nectar en stuifmeel levert aan veel bestuivende insecten.

Volgens de Facebookgroep ‘Rood Jakobskruiskruid, Feiten, Mythen & Biodiversiteit’ gebruiken ongeveer 150 soorten insecten deze plant, waaronder bijen, zweefvliegen en vlinders. Volgens de groep is het niet wenselijk om de plant uit te roeien.

LTO Noord
Aan de andere kant vindt LTO Noord dat er gewerkt moet worden aan de installatieoplossing. Inmiddels zijn er brieven geschreven aan de provincie Flevoland, het waterschap, Rijkswaterstaat en ProRail.

LTO Noord Flevoland-voorzitter Arnold Michielsen stelde dat dierenwelzijn voorop staat. Ook dat biodiversiteit belangrijk is, maar giftige planten moeten vermeden worden.

Daarom moeten overheden een maaibeleid bedenken in gebieden met veel kruiskruid. Aan de andere kant staat de bestrijding van de plant lijnrecht in strijd met de wens om meer kruidenrijke graslanden aan te leggen.

Jakobskruiskruid groeit op zandgrond en op kale plaatsen. Hierdoor kunnen de kruidenrijke graslanden de plantengroei bevorderen. Dit betekent dat boeren zouden kunnen overwegen om niet over te stappen op kruidenrijke weilanden. Ook in onkruidrijke gebieden is de gewasbestrijding moeilijker of onmogelijk.

(Bronnen: Koninklijke GD, RTV Noord, RTL, Jakobskruiskruid, Flevopost)