Rouw na de zelfmoord van een dierbare: hoe ga je verder?

Petra en Maarten uit Leiden zijn vaste bezoekers van de maandelijkse familiebijeenkomst in gemeenschapscentrum De Veldschuit in Zaandam. In 2023 besloot zijn zoon Roy op 29-jarige leeftijd een einde aan zijn leven te maken: ‘Na elke piek was er een vallei waarin Roy weer rust vond. Maar we hadden er geen controle over en een goede behandeling en opname ontbrak.’

Elke dag plegen in Nederland vijf mensen zelfmoord. Onder jongeren onder de 30 jaar is het aantal zelfmoorden de afgelopen tien jaar met 17 procent toegenomen. Iemand verliezen door zelfmoord is vaak een enorme schok voor de nabestaanden. Het is een ingrijpende gebeurtenis waarbij nabestaanden worden overweldigd door intense emoties. Het leven is in één klap veranderd en je hebt nog veel vragen.

Stichting Zorg en Zelfmoord biedt steun aan familieleden die een dierbare hebben verloren door zelfdoding. Maandelijks organiseert de stichting een bijeenkomst voor familieleden in gemeenschapscentrum De Veldschuit in Zaandam. Een laagdrempelige manier om in contact te komen met lotgenoten. Er is ruimte om te praten over verdriet, verdriet en het weer oppakken van het leven. Alles is bespreekbaar.

Familieleden uit de Zaanstreek en het hele land komen naar Zaandam voor steun. Petra en Maarten komen uit Leiden omdat er een fijne sfeer hangt waar ze zich op hun gemak voelen. Begin januari 2023 besloot zijn zoon Roy op 29-jarige leeftijd zelfmoord te plegen.

Depressie en obstakels op de weg

Moeder Petra en stiefvader Maarten praten liefdevol en open over Roys turbulente leven en met hem. Roy is van jongs af aan vatbaar voor depressie en zag altijd obstakels op zijn pad. Dit bleek bekend. Naarmate Roy ouder werd, werden deze beren steeds groter. Hij was een ongelooflijk intelligente en aardige jongen, maar hij legde de lat altijd erg hoog voor zichzelf en had een zeer laag zelfbeeld. Roy werd gekweld door opdringerige negatieve gedachten en paste niet goed in de samenleving. Bovendien had Roy een zeer complex karakter, waarbij het zowel voor hemzelf als voor de buitenwereld erg lastig kon zijn.

Muziek is voor Roy altijd een uitlaatklep geweest om zijn gedachten af ​​te leiden. Hij volgde ook allerlei therapieën en probeerde van alles. Dit geldt ook voor het cannabisgebruik, waarmee hij tijdens zijn adolescentie begon te experimenteren. Hij hield zich niet langer aan afspraken en overschreed grenzen niet meer. op 19^Mijn Roy kon daarom niet langer thuis blijven wonen. Hij kreeg een vriendin en volgde een opleiding tot geluidstechnicus.

‘De opleiding beviel hem uitstekend en hij ging voor zichzelf aan de slag. Maar toen kwam Corona. Roy werd verleid door het lot; Elke keer dat ik iets in gedachten had, zoals deze perfecte baan, waren er omstandigheden die verhinderden dat het nog een keer zou gebeuren.’

Dat is kenmerkend voor zijn leven geweest. Dit zorgde ervoor dat Roy verstrikt raakte in de gedachte ‘er is geen toekomst voor mij’. Dit dreef Roy tot wanhoop en zorgde ervoor dat hij zich een mislukkeling voelde.

Psychose

Dit leidde tot nog meer negatieve gedachten, een gevoel van eenzaamheid, depressie, meer slecht humeur en wantrouwen, wat leidde tot een toename van het drugsgebruik. Dit omvatte ook de beslissing om wel of niet antidepressiva te gebruiken, omdat Roy vond dat deze medicijnen hem emotieloos maakten. De onrust in zijn hoofd nam echter alleen maar toe en leidde uiteindelijk tot verschillende psychosen. Petra ontdekte haar eerste psychose toen een vriend van Roy contact met hem opnam omdat hij waanvoorstellingen zag. Die dag ging hij rechtstreeks naar het huis van Roy.

‘Ik zat op de bank en dacht aan een psychose, wat is dat? Zie ik het in hem? Hij keek mij vragend aan en gedroeg zich ongemakkelijk. Toen Roy vragen begon te stellen en zei dat hij in haar hoofd mocht kijken, voelde ik dat er iets mis was.

Toen zij vervolgens in de gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg terechtkwamen, begon de behandeling. Niet wetende wat een psychose inhield, dachten Petra en Maarten na een tijdje dat het weer beter met hem ging. Hij kreeg echter opnieuw een psychose, deze keer ernstig. Toen ontdekten ze hoe heftig een psychose kan zijn. En hoe de GGZ dit heeft aangepakt. “Bij eerdere psychosen werd opname wel gedaan, maar bij crisissituaties waarbij sprake was van zelfmoord werd de opname geweigerd.”

Radicale beslissingen

Roy verzette zich tegen krakers en verhuisde regelmatig van de ene woonplaats naar de andere. Het probleem hierbij is dat u dan uw psychologisch dossier moet laten opsturen. Dit gebeurde niet, waardoor telkens opnieuw een proces moest worden gestart. Op een gegeven moment stopte Roy abrupt en radicaal met het nemen van alle antipsychotica en antidepressiva. Dit resulteerde in een diepe ‘val’.

Roy zei altijd dat hij niet oud wilde worden.

‘Een paar jaar geleden zei hij dat hij niet dertig wilde worden als hij zijn idealen dan nog niet had verwezenlijkt. “Als het niet had gewerkt, had het nooit gewerkt.”

Deze hoge lat bracht hem naar nieuwe dieptepunten, en zijn ouders vormden vaak het vangnet. Begin 2022 vroeg hij vanwege zijn ‘val’ euthanasie aan bij zijn huisarts. Dat gaf Petra en Maarten hoop op meer gespecialiseerde hulp. Het verzoek werd echter afgewezen, waardoor Roy wanhopig werd. Het was al voorbij. Nadat hij opnieuw met een nieuw medicijn was begonnen, verliet hij de vallei zoals voorheen en had hij een redelijk stabiele zomer. Later bleek dat de psychose nog latent was. Nieuwe dieptepunten met pieken en dalen volgden onvermijdelijk.

‘Na elke piek was er een vallei waarin Roy weer tot rust kwam. Maar we hadden er geen controle over en een goede behandeling en opname ontbrak.’

Op een gegeven moment begon Roy muurschilderingen te maken, die allemaal een link hadden met zijn muziek, maar met betekenis voor ons. “Achteraf gezien was dat zijn afscheidsbrief aan ons.”

het leven stopt

Roy zou in februari 2023 intensievere begeleiding krijgen. Voor Roy bleek dit te laat, want begin januari probeerde een vriend al enkele dagen contact op te nemen met Roy. Toen dat niet hielp, belde hij de politie. “Diezelfde avond stond de politie bij ons aan de deur.” In een oogwenk komt het leven tot stilstand, met een gevoel van onwerkelijkheid.

‘Je bent helemaal de weg kwijt en je hebt ook de verantwoordelijkheid voor je andere kinderen. Binnen een week moesten we zijn begrafenis organiseren en zijn huis leegmaken. Het was een geweldige achtbaan. Bovendien heerst er een taboe rond zelfmoord. Mensen laten je gewoon met rust omdat we het nodig hebben. Mensen durven niet te vragen hoe het met je gaat. Een begrafenis waarbij veel mensen aanwezig waren, maar achteraf waren ze vooral alleen, terwijl ze iemand nodig hadden die er ook voor hen was.

“Emoties gaan alle kanten op: je bent bezig met Roy, met het waarom, je eigen angsten en zorgen, schuldgevoelens, slaapgebrek.” Petra raakte verstrikt in alle emoties en ging op zoek naar steun, mensen die hetzelfde hadden meegemaakt. Via diverse instanties kwamen zij bij Stichting Zorg en Zelfmoord terecht.

‘Het is een goede, ondersteunende groep. Het zorgt voor herkenning omdat andere mensen vertellen wat zij hebben meegemaakt. Ze stellen elkaar vragen en iedereen kan voor zichzelf advies inwinnen.’

Invloed

‘Er wordt gezegd dat het eerste jaar voorbij is, de ruwe kantjes zijn verdwenen, maar dat is natuurlijk niet zo. Je voelt je zo verschrikkelijk kwetsbaar. Met deze ontmoetingen sta je niet alleen in je pijn. De gesprekken, de adviezen, het delen van ervaringen, de bevestiging dat je niet gek wordt. Je hoort hier dat mensen hier na tien jaar nog steeds moeite mee hebben. In die kennis geef je jezelf ook die ruimte. Daarom geldt er geen maximaal aantal keren dat je aan bijeenkomsten kunt deelnemen. Je bent altijd welkom als je daar behoefte aan hebt. Alles helpt in ons complexe rouwproces. De bijeenkomst vindt hier op een zeer respectvolle en warme manier plaats, voor zowel vrouwen als mannen.’

Op een van de muurschilderingen werd een medaille getekend. Zo zien Petra en Maarten hem ook: voor hen is hij een held, omdat hij zijn demonen heeft overwonnen op de weg die hij zelf heeft gekozen. Dat vergt ongelooflijk veel moed.

Wilt u dit als nabestaande weten? Stichting Zorg en Zelfmoord? Neem dan contact met ons op via [email protected]. De volgende bijeenkomst vindt plaats op zaterdag 29 juni van 11.00 tot 14.00 uur in gemeenschapscentrum De Veldschuit, Veldbloemenweg 6c in Zaandam. Heeft u zelfmoordgedachten of maakt u zich zorgen om iemand in uw omgeving? Bel dan 0800 – 0113 of chat via 113.nl. Anoniem, gratis en 24/7.

Tekst: Redactie De Orkaan, Bronnen: Interview met Petra en Maarten, Stichting Zelfmoordpreventie, Zorg en Zelfmoord 113, Foto’s: Beeld ‘Stille Strijd’ door Erik Esteie (januari 2024), foto beschikbaar gesteld door Roy.