Het Helmondse verhindert dat het dialect Helmond verlaat

Riekie Adriaans (84) is een raszuivere Helmond en daar trots op. De voormalig uitbater van café De Gouden Kegel op de Helmondse markt zet zich resoluut in voor ‘Hellemonds’. Hij wil het authentieke Helmondse dialect behouden voor het nageslacht. Dit doet hij door spreekwoorden te verzamelen en door middel van gesprekken de taal levend te houden.

“Het zou heel goed zijn als Hellemonds blijft bestaan. Het Helmondse dialect is gewoonweg prachtig en hoort bij de stad. Samen met andere mensen probeer ik het dialect levend te houden. We ontmoetten elkaar als club onder de naam ‘Haw ut Hellemonds’ waarin we over ons leven spraken. Dat doen we in ons vertrouwde dialect”, zegt Adriaans.

Als geboren en getogen Helmondse verdedigt zij ‘haar’ Hellemonden. Als het aan Adriaans lag, sprak hij de hele dag dialect. Dit wordt steeds moeilijker. Steeds minder mensen gebruiken Hellemonds om zichzelf verstaanbaar te maken. “Steeds meer mensen van buiten de stad komen hier wonen, waardoor het dialect langzaam aan het verdwijnen is. Dat is jammer.”

ABN
Ook valt het hem op dat de nieuwe generatie het Hellemonds niet zo goed spreekt. “Als ik bij mijn kleinkinderen ben en ik vertel ze iets, hoor ik ze soms achteraf schreeuwen. “Papa, oma vertelt me ​​weer iets dat ik niet begrijp!” Dan, even later, hoor ik mijn zoon zeggen: ‘Moeder, praat met ABN’”, zegt ze lachend.

Het aantal leden van ‘Haw ut Hellemonds’ loopt in de tientallen. Corona heeft veel obstakels in het proces geplaatst. “Voordat de pandemie uitbrak, kwamen we elke vrijdag bijeen in het zevercafé van De Fonkel. Daar spraken we in het Helmondse appartement over de dingen die ons zorgen baarden. Helaas bestaat dat initiatief niet meer. De plaats ervan is vervangen door ‘zinloos theater’ waarin we liedjes zingen en optredens uitvoeren. Allemaal in Helmond natuurlijk”, zegt hij.

Spreuken
Een typisch Hellemonds kenmerk is dat de ‘sch’ in woorden als school, bias en shooting vervangen wordt door ‘sk’. Dat geeft een veel luider klikgeluid. “Skieten en skool zijn echte Helmondse termen. Wat Hellemonds zo bijzonder maakt, is dat er in verschillende delen van de stad ook verschillende dialecten voorkomen. Aan de ene kant van de gracht ontvang je een ‘kumke’ koffie, terwijl je aan de andere kant een ‘zakje’ koffie ontvangt.”

Door Helmondse spreekwoorden te verzamelen wil Adriaans het dialect levend houden. Hij is nog maar net begonnen, maar een van zijn favorieten is: ‘Wie zich daar mee bezighoudt, is toch niet zo blank?’ ‘Dat betekent zoiets als dat als je arm bent en niet weet hoe je uit de problemen moet komen, je het misschien verdient’, besluit hij.