Stadswarmte Purmerend zoekt dringend naar alternatieven voor aardgas en houtsnippers: ‘Wij willen volledig CO2-vrij’

‘Oorsprongsstrategie’ is een mooi woord. Directeur Arno van Gestel en beleidsmedewerker Thomas Thijssen van SVP schaken op grote borden. Waar is de warmte nodig om 30.000 woningen in Purmerend te verwarmen en van warm water te voorzien, en hoe kan deze het beste worden geleverd? En hoe kan ervoor worden gezorgd dat fossiele warmte (opgewekt door aardgas) op termijn kan worden afgevoerd? Nederland moet in 2050 immers fossielvrij zijn.

In 2015 was houtsnippers het antwoord. Toen werd op industrieterrein Baanstee de biowarmtecentrale geopend, die inmiddels in ongeveer driekwart van de warmtebehoefte voorziet. Jaarlijks wordt ongeveer 80.000 ton houtsnippers verbrand. Maar de geplande tweede houtsnipperfabriek kwam niet van de grond. “We hebben naar die plannen gekeken, maar na verloop van tijd werd die business case onhoudbaar”, zegt Van Gestel.

De houtsnipperketel kreeg kritiek van milieuorganisaties en er werden rechtszaken aangespannen, maar volgens Van Gestel was dat niet de doorslaggevende reden om het plan af te blazen. Door de stijgende investeringskosten werd het simpelweg onrendabel. En houtsnippers zijn sinds hun introductie een ‘overgangsbrandstof’. Een milieuvriendelijkere manier om warmte op te wekken, maar niet het eindpunt op weg naar fossielvrije stadsverwarming. “Wij willen volledige CO₂-wees vrij.”

uitgebreid

In 2030 moet de verwarming voor 80 procent uit CO bestaan₂-neutraal, zelfs 100 procent in 2050. Verwarmingsbedrijf Purmerend kan niet alleen overleven op schonere brandstof. “Wij willen onze 35.000 klanten helpen tegen 2030 20 procent te besparen op hun verwarmingsverbruik.” Toch is een toekomst zonder meestook met aardgas op afzienbare termijn niet mogelijk. “In de wintermaanden hebben we gas nodig om aan de piekvraag naar warmte te voldoen.” Vandaar de noodzaak voor verbonden huizen om isolatiemaatregelen te nemen. Uiteindelijk is dit goed voor een lagere warmtevraag, maar verlaagt het ook de kosten voor klanten.

Dit heeft nog een extra effect: in beter geïsoleerde nieuwbouwwoningen is er niet alleen vraag naar warmte, maar ook naar verkoeling in de zomer. Dit wordt ook gegarandeerd door de SVP, zegt Thijssen. “Vooral in nieuwbouw wordt de warmtevraag dankzij goede isolatie teruggedrongen, maar in de zomer is er risico op oververhitting. Vaak zie je mensen met airco’s slepen, maar als SVP zetten wij ons in om naast warmte ook koude te leveren door gebruik te maken van warmte. pompen als aanvulling op het verwarmingsnetwerk.

De komende jaren zullen andere manieren moeten worden gevonden om de warmteproductie op peil te houden. SVP wil niet wedden op één paard, maar op verschillende manieren om hitte op te wekken. “We hebben een flexibele strategie voor duurzame alternatieven.” Momenteel is geothermie (het onttrekken van aardwarmte op drie kilometer diepte om het stadsverwarmingswater op een temperatuur van 95 graden te brengen) het meest concrete alternatief. “Maar we stoppen niet met het onderzoeken en ontwikkelen van andere bronnen.”

Maximale lading

Voor piekbelasting zal het nodig zijn om over te stappen van aardgas naar groen gas en waterstof. “En er is momenteel een initiatief onder boeren om biovergisting te proberen.” Ook als alternatief voor aardgas kan dit interessante resultaten opleveren. De biowarmtecentrale die in 2015 in gebruik werd genomen, gaat immers niet eeuwig mee. Deze zal in 2040 in waarde dalen en zorgt momenteel voor driekwart van de warmteproductie. “Dus ook op dat vlak zijn alternatieven nodig.”

Het voordeel van verschillende warmtebronnen is de risicospreiding. Vorig jaar zorgden defecten aan de biowarmtecentrale ervoor dat het grootste deel van de warmte alsnog met aardgas moest worden opgewekt. Bijkomend nadeel: een CO-piek₂uitstoot. Hoewel het in werkelijkheid noodzakelijk is om het geleidelijk te elimineren. “Door meer alternatieven te hebben, kunnen we ook de financiële risico’s spreiden. Dan zijn we beter bestand tegen prijsschommelingen. We willen betaalbare tarieven blijven hebben. Daarom willen we onze opties open houden en de beste kunnen kiezen.” optie Op de korte termijn zetten we concrete verdere stappen met aardwarmte, maar ook op de lange termijn hebben we aquathermie, energie voor verwarming, zonneboilers en duurzame gassen.

Aquathermisch

Geothermische energie zou in 2027 zijn vruchten kunnen gaan afwerpen. Er zijn gesprekken gaande over aquathermische energie met het waterschap Hollands Noorderkwartier. De rioolwaterzuiveringsinstallatie Zuidoostbeemster is een ideale plek om de warmte van het water te controleren. Het is geen systeem dat water tot enorme temperaturen kan verwarmen, maar het kan wel als ondersteuning dienen. Daarnaast zou op termijn een verbinding tot stand kunnen worden gebracht met andere warmtenetten, zoals die van de huishoudelijke afvalverwerker HVC in Alkmaar en Vattenfall in Amsterdam. Een dergelijke verbinding kan op afstand echter behoorlijk duur zijn, en ook logistieke problemen (toestemming van eigenaren om leidingen aan te leggen) kunnen de zaken compliceren. “Nu is het slechts een tekening op Google Maps.”

SVP heeft ook verschillende problemen op het gebied van aardwarmte. Samenwerking met het bedrijf Yeager en het overheidsbedrijf EBN om ten noorden van Purmerend naar warmte te boren is op dit moment de meest serieuze optie, die in 2027 haalbaar zou kunnen zijn. Een ander bedrijf heeft toestemming om ten zuiden van Purmerend te boren, maar hanteert een andere methode. “Eerst willen we wachten tot het effectief is gebleken.” SVP heeft zelf samen met HVC toestemming om kilometers diep in Edam naar warmte te zoeken. Volgens Van Gestel staat dit initiatief nog in de kinderschoenen.