Zaanse ondernemers: ZEZ uitstellen tot 2030

Vanaf 1 januari 2026 moeten alle bedrijfszones in Zaandam een ​​Zero Emission Zone (ZEZ) worden, waar alleen ‘schone’ vrachtwagens en bestelwagens zijn toegestaan. Voor Wormerveer en Krommenie is de aanvankelijk afgesproken datum van 2026 uitgesteld, maar voor het bedrijfsleven en brancheverenigingen is dit niet genoeg. Zij stellen voor om de ZEZ uit te stellen tot 2030.

Dat staat in een gezamenlijke brief van het Zaanbochtse bedrijfsleven, DOKA Krommenie, het BIZ-centrum, ondernemersvereniging Zaanstad Zuid en bedrijventerrein Wormerveer aan de gemeente. Naast het uitstelvoorstel willen ze ook dat de omvang van de zones wordt herzien en dat de gemeente kan garanderen dat er tegen die tijd voldoende congestie is op het netwerk, laadpalen en elektrische voertuigen.

Uit onderzoek onder leden van branchevereniging DOKA uit Krommenie naar de koopbereidheid van een elektrische auto blijkt dat van de achttien ondervraagde zakenlieden er slechts één van plan is te investeren. De rest wacht, lost het probleem ‘creatief’ op of verlaat Zaanstad.

Weerstand onder zakenlieden

Ben de Ronde, voormalig groenteboer bij de marktkraam van Groserva, stond altijd op de markten van Krommenie en Zaandam. Vanwege de komende ZEZ heeft hij vorig jaar zijn groentekraam gesloten. Voor hem was het kopen van een dure nieuwe elektrische vrachtwagen het niet waard. Sterker nog, hij vindt dat er ook een uitzondering moet komen voor zijn oud-collega’s op de markt:

“Dus niet de hele dag rijden en aan het einde van de dag Zaanstad weer verlaten. Dit kan zeer weinig milieuvervuiling veroorzaken.”

Johan Duineveld, voorzitter van DOKA, is blij met het uitstel. Het geeft aan dat veel zakenlieden in Krommenie tegen de manier waarop de maatregel wordt toegepast:

“Iedereen wil af van de stinkende dieselmotoren in de stad, dat is geen probleem. Maar het tempo en de kosten die daarmee gemoeid zijn, worden heel gemakkelijk over het hoofd gezien.”

Duineveld ziet niet meteen dat iedereen, net als groenteboer Ben, gaat stoppen vanwege de ZEZ, maar hij ziet wel dat er plannen zijn om het stadje te verlaten.

Rob Karst, vice-president van OVZZ, had vanaf het begin kritiek op het plan. Niet noodzakelijkerwijs gebaseerd op de komst van de ZEZ naar de grote gemeenten. “Ik denk dat uiteindelijk heel Nederland een ZEZ wordt.” Maar de manier waarop het in Zaanstad wordt geïmplementeerd, zegt hij, is lastig. ‘Als het in grote steden wordt geïmplementeerd, bijvoorbeeld in Den Haag, wordt het makkelijker. Grotere stedelijke centra zijn gemakkelijker te definiëren. Maar Zaanstad bestaat uit verschillende oude stadscentra. Dat maakt de implementatie lastiger.”

Oplaad-, logistiek- en bananenstations

Een grote zorg voor ondernemers is de beschikbaarheid van laadstations en of het elektriciteitsnet de extra druk kan weerstaan. Een veelgestelde vraag van ondernemers die Duineveld aanspreekt is:

“Als je een bedrijfspand hebt zonder parkeergelegenheid, hoe ga je deze auto’s dan in rekening brengen? Als de gemeenschapscentra bezet zijn, hoe wordt dit dan opgelost?”

Maar niet alleen ondernemers die geen eigen laadpaal hebben, denken in de problemen te komen. Ook ondernemers in Zaanstad-Zuid, die vaak in bedrijfspanden werken en ruimte hebben voor een eigen laadpaal, zien problemen. Karsus:

‘Als ze bijvoorbeeld goederen moeten afleveren of een gebouw in de binnenstad moeten bevoorraden, zijn ze aangewezen op gedeelde laadpalen in de binnenstad. En als ze vol zijn, zijn het de Pisang’.

Volgens Zaanstad zit er voldoende stroom in het elektriciteitsnet voor laadpalen voor elektrische bestelauto’s, omdat hier niet veel stroom voor nodig is. Maar voor vrachtwagens, die veel vermogen nodig hebben om te laden, kan dit een probleem worden:

“De komende periode gaan we de netwerkcongestieproblemen onderzoeken.”

Uitstel en hoop op aanpassing

Uit gesprekken met ondernemers en handels- en detailhandelsverenigingen komt naar voren dat eigenaren van kleine bedrijven en het midden- en kleinbedrijf grotendeels nog steeds afwachten. Gezien het uitstel van Assendelft en Krommenie en de plannen van het rechtse kabinet om de ZEZ verder uit te stellen is dit geen vreemde reactie. Karsus:

“De meeste ondernemers denken: ‘Het gaat tijd kosten en ik wacht tot het definitief is.’ Tot die tijd beweeg ik niet. ”

Er is beweging onder de grootste zakenlieden. Dit komt omdat zij verplicht zijn de CO2-voetafdruk van hun gehele wagenpark vast te leggen, inclusief de uitstoot van bijvoorbeeld de reizen van medewerkers. Ze voelen daardoor een grotere druk om hun voertuigen en bedrijfsvoering te verduurzamen, zegt Karst. Ze denken: ‘Er komen zoveel stappen aan, we gaan de transitie stap voor stap maken.’ Als het aan OVZZ ligt, willen zij op korte termijn graag in contact komen met andere branche- en ondernemersverenigingen in de gemeente.

‘Dit kunnen we alleen samen oplossen, de ondernemers en de gemeente. Het heeft geen zin om elkaar tegen te werken.”

Wilt u meer lezen over emissievrije zones? bekijk die artikelen hier.

Door: Nick Boeske (De orkaan). Informatie: interviews met Rob Karst, Johan Duineveld, Ben de Ronde. Foto: Nick Boeske.