De dreigende Haagse korting zal Zaanstad hard treffen

Stephanie Onclin, wethouder van Financiën: “Gemeenten worden geconfronteerd met tal van maatschappelijke uitdagingen, zoals de zorg voor jongeren en kwetsbare ouderen, en het enorme tekort aan woningen, levenskwaliteit en duurzaamheid. Als de overheid structureel miljarden bezuinigt op de gemeenteraden stagneert de woningbouw, verslechteren de lokale voorzieningen en komen de leefbaarheid en veiligheid onder druk te staan. Dan zullen we enorme tekorten moeten oplossen, wat alleen kan worden gedaan door de lokale belastingen aanzienlijk te verhogen en tegelijkertijd minder te doen om dit te bereiken. Wij en veel andere gemeenten hebben echt de grens bereikt.”

Jaarlijks maakt Zaanstad een voorjaarsnota die uit twee delen bestaat. Dit is een voortgangsrapportage voor het lopende jaar (2024) en kaders voor de begroting voor de volgende jaren (2025-2028). Gezien de grote financiële onzekerheid en tekorten die zich de komende jaren zullen voordoen, biedt het college van burgemeester en wethouders van de Zaanse momenteel geen sluitende vooruitzichten voor de komende jaren. Zaanstad lijkt nog steeds op weg naar een begrotingsevenwicht in 2025. Vanaf 2026 kan het tekort oplopen tot ruim € 19 miljoen per jaar, afhankelijk van besluiten van het Rijk.

Wethouder Stephanie Onclin: “De afgelopen jaren hebben we met veel tijdelijke oplossingen te maken gehad, maar dat kan de komende jaren niet meer. Als tip maken wij dit nu zichtbaar door u geen sluitende meerjarenraming te sturen. Vanaf nu zal het echt een kwestie zijn van moeilijke beslissingen. Deze besluiten moeten tijdens de begroting samen met de raad worden genomen. “Uiteindelijk betreft dit de hele stad.”

Omdat een groot deel van de gemeentelijke uitgaven voor langere tijd vastligt, zijn de mogelijkheden om te bezuinigen beperkt. Slechts een klein deel van het budget is flexibel. Daarom kan een dreigend jaarlijks tekort van 19 miljoen euro vanaf 2026 niet worden opgelost met eenvoudige maatregelen of puur technische ingrepen. De gemeente is al bezig met het verbeteren van haar financiële positie om een ​​aantal belemmeringen weg te nemen. Er zullen ongetwijfeld nog een aantal obstakels blijven bestaan. Ook is nog niet duidelijk wat de jaarlijkse korting van het kabinet daadwerkelijk zal zijn.

In een lobby samen met de Nederlandse Vereniging van Gemeenten doet Zaanstad er alles aan om meer geld te eisen in Den Haag. Dat is hard nodig, omdat de begrotingscijfers voor de komende jaren een zeer zorgelijk beeld laten zien als gevolg van bezuinigingen door de overheid. De stagnatie van de woningbouw, de forse achteruitgang van de lokale voorzieningen en de verslechtering van de leefbaarheid en veiligheid zullen een grote negatieve impact hebben op de snelgroeiende gemeente Zaanstad.

De volgende tabel geeft een overzicht van de verwachte jaarlijkse begrotingstekorten van de Zaanse bij gebrek aan compensatie door de Rijksoverheid.

Verwacht begrotingstekort in Zaanstad volgens voorjaarsnota*

2026 19.4

2027 16,8

2028 16,5

* In miljoenen euro’s