De dialectdatabase is letterlijk een ‘vocabulaire’

Hoewel het dialect langzaam aan het verdwijnen is, zorgt het online netwerk Brabanders en hun taal ervoor om zoveel mogelijk dialectwoorden te behouden. Deze voor specifieke gemeenten kenmerkende woorden worden op een online platform opgeslagen. Zo staan ​​er bijvoorbeeld 4200 ‘Hellemondse’ termen in de database. Wie meer wil weten over een bepaald woord, kan terecht in de Zuidnederlandse dialectdatabank. Op 15 mei is er een online programma waarin Dialect-projectleider Veronique De Tier van het Nederlands Taalinstituut uitlegt hoe deze kennisbank werkt: “Je moet de database zien als een soort schatkist.”

De online bijeenkomst werd georganiseerd door het Brabanders online netwerk in hun Taal. Het doel van de organisatie is om het Brabantse dialect levend te houden. Zo worden er diverse activiteiten zoals online bijeenkomsten georganiseerd.

Tijdens de online bijeenkomst op 15 mei wordt informatie over de verschillende Brabantse dialecten in toegankelijke vorm aangeboden in de Zuidnederlandse dialectdatabank. “Deze gratis bijeenkomst staat open voor iedereen die gepassioneerd is door het Brabantse dialect”, legt De Tier uit.

Dialect reikwijdte
In de praktijk zijn de bijeenkomsten vooral interessant voor mensen die actief met hun dialect bezig zijn en bijvoorbeeld lid zijn van een lokale dialectgroep, zegt de onderzoeker: “Als leden van de lokale geschiedeniskring zich dieper willen verdiepen in een bepaald dialect , De Zuidnederlandse Dialectdatabank.

Het is zelfs mogelijk om een ​​soort kaart af te drukken waarop de geografische verspreiding van dialectwoorden te zien is. Hoe je hiermee aan de slag kunt, leer je tijdens de bijeenkomst.

Geen onnodige luxe
Met de database is veel mogelijk. Zozeer zelfs dat een bijzondere bijeenkomst om alles uit te leggen geen overbodige luxe is. Je ontdekt hoe je kunt zoeken naar een bijzonder streekdialect.

“Stel, je wilt een woordenboek maken van het Helmondse dialect, maar je weet niet waar je moet beginnen. Hoe fijn is het dat je niet de hele database hoeft te doorzoeken om te vinden wat je zoekt? Je kunt specifiek zoeken op plaatsnaam.”

hellemonden
De database bevat verschillende dialecten uit Nederland en Vlaanderen. Onderzoekers van Nederlandse en Vlaamse universiteiten ontwikkelden de kennisbasis. Zo dragen de Radboud Universiteit Nijmegen, de Universiteit Gent en de KU Leuven sinds de jaren zestig bij aan de totstandkoming van dialectwoordenboeken.

Zoals gezegd kun je op locatie zoeken als je op zoek bent naar een specifiek type dialect. “Als je ‘Helmond’ typt, krijg je 4.200 woorden te zien. Als je ‘Asten’ invult krijg je 6.000 resultaten en ‘Someren’ levert ruim 3.000 woorden op.”

Samenstellers
Helaas zijn niet alle gemeenten vertegenwoordigd in deze online databank. Dat hangt af van de informatie die de samenstellers ontvingen. “Als er in een specifieke gemeenschap niemand was die het dialect aan de samenstellers van de woordenboeken overdroeg, viel er niets op te schrijven. Dat betekent niet dat er op die plek geen dialect is”, legt De Tier uit.

“Er zijn ook veel dialectwoordenboeken gemaakt. Deze worden ook verzameld in een ander databaseproject, de woordenbank. Er is ook veel informatie.”

Schatkist
Dialectwoorden conformeren zich niet aan de provinciegrenzen en dat is soms duidelijk zichtbaar in deze database. “Je moet de database zien als een soort schatkist. Als een museum waarin verschillende woorden worden bewaard.

Helaas betekent het bestaan ​​van de database niet dat het dialect zal blijven bestaan. “Als we het dialect niet langer doorgeven aan onze kinderen, zal het verdwijnen. Maar het is belangrijk dat we de dialectvocabulaire vastleggen voor toekomstige generaties. “Dat is letterlijk onze woordenschat.”