Bibliotheken kunnen niet meer zonder bewakers: ‘Er is steeds meer fysiek geweld’

Iedereen is welkom bij de bibliotheek en de organisaties die de bibliotheek ondersteunen willen dat graag zo houden. Maar medewerkers en management zien steeds vaker een andere nadelige kant aan deze openheid. Uit gesprekken van Omroep Brabant met directeuren en medewerkers van negen bibliotheekorganisaties blijkt dat de overlast door bezoekers steeds ernstiger wordt en vaker voorkomt dan voorheen.

Dit is één van de redenen dat zes van de negen bibliotheekorganisaties particuliere beveiligers inzetten. De meeste doen het op verzoek of op bepaalde tijden, bijvoorbeeld rond sluitingstijd. Twee bibliotheken hebben voortdurend bewakers in dienst en één heeft ze al een tijdje in dienst.

Zo kregen medewerkers van Huis73 in Den Bosch in de winter van 2022/2023 te maken met groepen ‘asociale’ jongeren. “Ze lieten de rookmelder afgaan door wiet te roken in de badkamer en reden op elektrische scooters door de bibliotheek”, zegt directeur Silke Dragtstra. “Ze waren ook asociaal tegenover het personeel. We hebben deze jongeren de toegang tot het gebouw ontzegd. Er waren een tijdlang permanent beveiligers aanwezig in de bibliotheek.”

Bij de Helmondse Peelbibliotheek constateren ze dat ‘tieners steeds vaker hun grenzen verleggen’. Werknemers die jonge mensen aantrekken, worden spraakzaam. Vervolgens bellen ze de bewakers om ze uit te zwaaien. En als het ernstig genoeg is, wordt er aangifte gedaan bij de politie. Vorig jaar gebeurde dat zeventien keer in Helmond.

Momenteel vindt in Breda, in Nieuwe Veste, een proef plaats met permanente beveiliging. Dit duurt tot 1 juni en de bibliotheek wil dit ook na die datum voortzetten. Sinds het coronavirus komen er meer bezoekers en dit zorgt vooral in de binnenstad voor meer ergernissen en aanvallen. Bewakers moeten twee tot drie keer per week ingrijpen.

“We zien een verschuiving van verbaal geweld naar meer fysiek geweld”, zegt een woordvoerder van de Nieuwe Veste. Ze somt de problemen op: “Groepen jongeren die andere jongeren pesten en provoceren, diefstal, junkfood, mensen onder invloed van alcohol en drugs, en meer daklozen in de bibliotheek.”

Deze laatste groep lijkt op veel plekken voor ongemak te zorgen. De directeur van de Bibliotheek Eindhoven, Albert Kievits, maakt zich daar grote zorgen over. “Veel mensen uit Oost-Europa worden door hun werkgevers op straat gezet en gaan dan door de stad dwalen. Ik zie ze de laatste tijd veel meer.”

Om problemen in de bibliotheek te voorkomen, mogen onruststokers veel plaatsen niet bezoeken. Dit, samen met de inzet van bewakers, wordt als een oplossing gezien. In Huis73 nam het ongemak na verloop van tijd af en kon de veiligheid worden verminderd. Dit was welkom op de bankrekening van de bibliotheek: Huis73 moest 53.000 euro betalen voor een half jaar borg.

In Breda hebben ze ook de rekening in hun maag, maar ze willen de beveiligers op de bibliotheekvloer niet kwijt. “Na een test met vier maanden lang constant toezicht zien we nu dat onze bezoekers zich veiliger voelen. Onze collega’s op de fabriek voelen zich daardoor ook veel prettiger.”