Tijdreisfoto: Kleine Glop, Zaandam

Het Kleine Glop, een open ruimte aan de oostzijde, na ruim 100 jaar onherkenbaar.

De klok tikt door. Er wordt gebouwd en gesloopt, straten verdwijnen, nieuwe wijken ontstaan. Winkels verdwijnen, bedrijven sluiten en de natuur wordt opgeofferd om plaats te maken voor nieuwbouw, stadsvernieuwing en bedrijventerreinen. De Zaanstreek is de afgelopen decennia – soms onherkenbaar – veranderd. De orkaan benadrukt die verandering. Nu maken we opnieuw “dezelfde” foto op een plek die al eerder is gefotografeerd. Zoek de verschillen…

De originele foto’s komen uit twee albums met oude Zaanse foto’s die Zaandammer Henk van Dalen op een rommelmarkt kocht. Bert Versteeg maakte de huidige foto en gaf tevens achtergrondinformatie. Vandaag: Kleine Glop, Zaandam (een reis door de tijd van ruim 100 jaar).

Het Kleine Glop, Zaandam

Voor de tijdreisfoto keren we terug naar de oostkant, ten noorden van de Prins Bernhardbrug. Tussen de oude Khan Palen en de spoorbrug ligt een open ruimte genaamd Kleine Glop. Een Glop is een onderbreking in een gesloten rij, dat kunnen bijvoorbeeld gebouwen zijn maar ook een bomenrij. De oude foto is waarschijnlijk aan de oostkant van de East Side genomen. In Zaandam ligt ook de Grote Glop, die eveneens aan de oostkant ligt, maar dan tussen de brug en het prachtige Monethuis, vlakbij de Veeringstraat.

In de tekst op de oude foto stond dat het aan de zuidkant van Hille’s Koekfabriek lag en dat de foto omstreeks 1910 is gemaakt.

Op 2 juni 1901 richtte K. Hille, de 22-jarige zoon van de bakker uit Koger, een koekjes- en koekjesfabriek op in Oostzijde, Zaandam. Enkele jaren later werd het te klein en in 1905 werd er ten zuiden van de spoorbrug een nieuwe fabriek gebouwd. Hille produceerde koekjes van uitstekende kwaliteit die al snel een bekend en populair nationaal merkartikel werden, niet alleen in Nederland maar over de hele wereld. Net als Verkade publiceerde Hille ook fotoalbums.

In eerste instantie was taart een luxeartikel omdat het in blik werd verpakt, waardoor het een relatief duur artikel was, maar toen er werd overgestapt op papieren zakken werd het een betaalbaar product voor iedereen.

Het bedrijf bloeide tot aan de Tweede Wereldoorlog, maar na deze oorlog keerde het verkoopvolume nooit meer terug naar het niveau van voor de oorlog. In januari 1959 ging de fabriek over in handen van concurrent Hooijmeijer uit Barendrecht. Dit bedrijf controleerde een groot deel van de Engelse markt, maar door een grote brand die plaatsvond op 23 juni 1959 werd het bedrijf grotendeels verwoest, waardoor 65 procent van de productie verdween.

Hooijmeijer kon niet meer voldoen aan de vraag van Engeland en Hille werd hiervan het slachtoffer. Het bedrijf maakte al jaren geen winst meer en Hooimeijer besloot de East Side fabrieken te sluiten en de panden te verkopen. De productie en een deel van de machines werden naar Barendrecht verplaatst en de gebouwen werden voor anderhalf miljoen gulden verkocht aan pakhuisbedrijf Pakhoed.

Op vrijdag 21 juli 1961 sloot de fabriek definitief haar deuren. In 1965 werden de oudste delen van het 19e-eeuwse pand gesloopt vanwege verzakkingen. Pakhoed bleef tot 1975 in het pand, waarna verfgroothandel Mooij BV de nieuwe eigenaar werd van de voormalige koekjesfabriek De Witte Olifant. Mooij Verf BV verkocht het pand in 2005 aan een projectontwikkelaar en zou verhuizen naar Wormerveer. In 2017 is De Witte Olifant gesloopt en zijn er woningen op gebouwd.

Kijk naar hier zijn alle tijdreisfoto’s.

Foto en tekst 2023: Bert Versteeg. Bronnen: Zaanwiki, Beeldbank Zaansche Molen, Gemeentearchief Zaanstad.