‘Klimaatneutraliteit van Helmond in 2030 is niet haalbaar’

Als een van de zeven steden in Nederland is Helmond, net als Eindhoven, geselecteerd voor de Europese Klimaatmissie. De ambitie is om in 2030 klimaatneutraal te zijn. Maar volgens het college van Helmond is deze ambitie niet haalbaar zonder extra financiële steun van het Rijk en Europa. En daar bestaat op dit moment nog geen concrete visie op.

De Helmondse fracties van GroenLinks, PvdA, SP en D66 zijn zeer teleurgesteld over de gang van zaken, schrijven ze aan de raad. “De afgelopen maanden zijn er klimaatlaboratoria en klimaatconferenties georganiseerd. Hier kwamen bewoners, maatschappelijke organisaties, bedrijven en overheid samen om visies, noodzakelijke stappen en noodzakelijke acties te formuleren om klimaatneutraal te worden. Overal in onze stad willen mensen hun steentje bijdragen aan het klimaat. Na het opstellen van de acties zou Europa financiële steun verlenen. Inmiddels is echter bekend dat er geen extra middelen beschikbaar zullen worden gesteld. “Op deze manier bewijst Europa noch de Helmondse bevolking, noch het klimaat een dienst.”

Klimaatdoelen

Daarom vroegen de fracties aan de raad wat dit betekent voor de klimaatambitie van Helmond. En ja, ondanks het gebrek aan financiële steun vanuit de EU wil de gemeente zich toch blijven inzetten voor het behalen van de klimaatdoelen. “Onze ambitie om het klimaatbeleid te versnellen blijft intact”, stelt de raad. “Daarom blijven we vasthouden aan onze doelstelling voor 2035. Want ook dan is versnelling noodzakelijk. Ook willen wij transparant zijn over wat daadwerkelijk mogelijk is. Tijdens dit traject hebben wij steeds aangegeven dat de ambitie om in 2030 klimaatneutraal te zijn niet haalbaar is zonder aanvullende financiële steun van het Rijk en Europa. Momenteel bestaat hier geen concrete visie op. “Dit betekent dat het streefjaar 2030, dat Europa aan de missie koppelt, komt te vervallen.”

Blijf op de weg

De raad stelt verder dat zowel Helmond als Eindhoven onverminderd doorgaan op de koers van het Klimaat Deltaplan. Maar beide steden zijn nu vooral gericht op het versterken van het draagvlak. Het gemeentebestuur wil ‘profiteren van de energie die het afgelopen jaar is vrijgekomen en de samenwerkingen die daaruit zijn voortgekomen’. “Coalities van stakeholders en bewoners blijven werken aan projecten en acties binnen de stadsproblematiek en krijgen daarvoor steun”, stelt het gemeentebestuur.

onlineplatform

Hiervoor wordt een online platform ontwikkeld. Dit platform toont de missies, de organisaties die zich hebben gecommitteerd en de projecten die tot nu toe zijn gelanceerd. Daarnaast zijn er opmerkingen van bewoners opgenomen. “Tegelijkertijd willen we het bestaande beleid en de bestaande projecten versnellen”, aldus de raad. Ook is er een klankgroep gevormd met bewoners die kritische informatie en feedback geven op het proces. Ook de Nederlandse missiesteden zijn een samenwerking aangegaan met de overheid en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. En via de ‘Nationale Steunstructuur’ krijgen missiesteden ondersteuning bij hun klimaatactieplannen. Helmond, Eindhoven en Den Haag zetten het instrument hiervoor gezamenlijk in Klimaatbeeld. Het is speciaal ontworpen voor steden om hun klimaatacties te plannen, te monitoren en te bespreken aan de hand van scenario’s.

Ontmoeting met geïnteresseerde partijen

Helmond en Eindhoven willen zo snel mogelijk een bijeenkomst organiseren met alle partners die betrokken zijn bij het klimaatcontract. Belangrijke stakeholders zijn al geïnformeerd over het besluit van de universiteiten en de onderliggende motivatie. Ook is er een nieuwsbrief gestuurd naar alle betrokkenen bij de klimaatmissie. Ook was er de mogelijkheid om vragen te stellen via een online bijeenkomst. Daarnaast is er een jaarplan ontwikkeld van waaruit de gemeente samen met de stad en alle belanghebbenden gaat samenwerken.

Klimaatcontract

Ook Helmondse fracties vragen zich af wat de reactie van de Europese Commissie was op het eerder opgestelde klimaatcontract met alle acties erop. “De eerste reactie van Netto nul steden, het platform dat missionaire steden ondersteunt en als tegenwicht dient voor de presentatiecommissie, was in grote lijnen positief over het contract”, aldus de gemeente. “Brussel werkt echter met vaste formaten. Op basis hiervan concludeerde Net Zero Cities dat een aantal vraagstukken nog verder uitgewerkt moesten worden. En dat er op een aantal punten nog steeds zaken niet in de formaten pasten. Dit komt vooral omdat
“We hebben een andere procesaanpak doorlopen en zijn niet conservatief tot een projectplan gekomen.”

Stadsthema’s

Een terugkerend discussiepunt in Brussel was de integrale thematische aanpak die de stad voor Eindhoven en Helmond heeft gekozen rond vier stadsthema’s: vitale binnenstad, leefbare wijken, duurzaam ondernemen en robuuste regio. Volgens Brussel pasten deze maatregelen niet goed bij de Europese sectorale aanpak. Volgens de raad is Europa van mening dat de geïntegreerde aanpak ‘precies is wat we zoeken’.

Alternatieven voor financiële hulp

Tenslotte geeft de raad aan dat waar mogelijk gebruik zal worden gemaakt van kansrijke Europese subsidies en fondsen. Ook de samenwerking met Nederlandse missiesteden om versnelling te bewerkstelligen wordt voortgezet. Eurocommissaris Hoekstra en demissionair minister Jetten zijn per brief op de hoogte gesteld van het besluit van de Raad. “De Europese commissaris wordt uitgenodigd om de kwestie van klimaatinnovaties met de regio te bespreken. Ook staat er een bestuurlijk gesprek met minister Jetten en de Nederlandse missiesteden gepland.”

Geen druk

Toen de fracties vroegen of er misschien juridische druk kon worden uitgeoefend op de Europese Commissie om “tot een akkoord te komen”, zei de raad: “Naar onze mening is dit niet de weg vooruit. In 2021 schreef de commissie dat de toekenning van het missielabel extra financiële mogelijkheden zou openen op Europees en nationaal niveau. Aan dit gestelde perspectief kunnen echter geen rechten worden ontleend. Bovenal zijn wij van mening dat een toekomstige discussie over klimaatfinanciering niet voor een rechter moet plaatsvinden, maar aan de bestuurlijke tafel.”

Foto: Yulia Gapeenko/Vecteezy