Mysterie opgelost: waar deze ‘huizen’ voor dienen

Misschien heb je nog nooit van het transformatorhuis gehoord… Je hebt er echter elke dag mee te maken! Dankzij transformatorhuizen hebben we elektriciteit in onze huizen, kantoren en bedrijven. Wat is de echte geschiedenis van deze opmerkelijke gebouwen?

Geschreven door Lotte Petersen

Karakteristieke huizen

Uiteraard zijn er in veel steden en gemeenten transformatorhuisjes (of transformatorhuisjes) te vinden. Ze hebben allemaal een aantal van dezelfde kenmerken, namelijk een stalen deur met een bliksemschicht en het woord ‘doodsgevaar’. Er zijn echter ook veel verschillen tussen de huizen. Sommige zijn groot, sommige zijn klein. Sommigen zijn tientallen jaren oud en hebben zelfs een monumentale status!

Elektriciteit in de gemeente.

Een kleine duik in de geschiedenis. De grondlegger van de Nederlandse elektro-industrie is Willem Benjamin Smit. Hij kwam uit het plaatsje Slikkerveer, vlakbij Ridderkerk. In de 19e eeuw was Zuid-Holland de meest geïndustrialiseerde provincie van Nederland. In 1886 begon Willem Benjamin Smit vanuit zijn elektriciteitscentrale in Kinderdijk elektriciteit te leveren aan verschillende bedrijven, huizen en straatverlichting.

Tekst gaat verder onder foto >

De opkomst van transformerende huizen

De gebeurtenissen volgden elkaar snel op. Eind 19e eeuw en begin 20e eeuw beschikten verschillende gemeenten over eigen energiecentrales. Naarmate de jaren verstreken, besloten steeds meer van deze gemeenten hun krachten te bundelen en samen te werken. In 1941 richtten de gemeenten in samenwerking met de provincie de NV Elektriciteitsbedrijf Zuid-Holland op. Zo ontstond een interprovinciaal interconnectienetwerk. Dat was goed, want het maakte het mogelijk om lokale stroomstoringen te compenseren. Met deze vooruitgang verschenen er steeds meer transformatorhuizen in dorpen en steden om de levering van elektriciteit mogelijk te maken.

Wat gebeurt er binnen?

Vraagt ​​u zich af wat een transformatorhuis, ook vaak elektriciteitshuis genoemd, precies is? Dan ben je niet de enige! Natuurlijk hebben maar weinig mensen ooit zo’n huis van binnen gezien. Het elektrische huis is een fysieke envelop van de transformatoren. Deze transformatoren zijn de verdeelpunten van hoog- tot middenspanning of midden- tot laagspanning, zodat het vermogen voldoende is voor de gebruiker. Dus jezelf! Naarmate de jaren verstreken, vooral na de Tweede Wereldoorlog, werden de woningontwerpen steeds kleiner, omdat transformatoren ook steeds compacter konden worden.

Tekst gaat verder onder foto >

Verschillende stijlen

Verschillende transformatorbehuizingen onderscheiden zich door hun uiterlijk. Zo zijn er bijvoorbeeld dubbele of luxe transformatorhuisjes die op kleine villa’s lijken. Er zijn ook eenvoudige transformatorzuilen. Zie jij een transformatorhuisje in de vorm van een ronde kolom met een conisch of koepelvormig dak? Dan is de kans groot dat het om een ​​oud exemplaar gaat. Deze stijl werd tussen 1906 en 1960 in Zuid-Holland toegepast. Ook transformatorwoningen met schild-, schild- en zadeldaken zijn in diverse steden te vinden. Ontwerpers probeerden de woningen vaak zoveel mogelijk in het stedelijk landschap te integreren. Sommige transformatorhuisjes zien eruit als een kerk, andere hebben een neoklassieke stijl.

Tekst gaat verder onder foto >

Nieuwe functies en bestemmingen

Veel gemeenten in Zuid-Nederland proberen momenteel nieuwe dingen uit met transformatorhuisjes. Veel huizen zijn versierd met kunst om een ​​decoratieve functie te vervullen. Andere woningen worden uitgebreid met extra voorzieningen zoals urinoirs of bloemenkraampjes. Ook worden transformatorhuizen gesloopt en verplaatst naar een nieuwe en betere locatie. De locaties van transformatorhuizen moeten altijd centraal en gemakkelijk toegankelijk zijn voor onderhoudsdoeleinden.

Huizen transformeren in Gouda

Gouda beschikt ook over bijzondere transformatorhuisjes, zoals het pand in Colratiebrug. Tijdens de brugrenovatie is in 2018 het voormalige transformatorhuis verplaatst en gerenoveerd. Ook in restaurant LF Gouda, de voormalige turbinehal, vind je een transformatorhuisje. Dit transformerende huis is gevestigd in een bijgebouw gebouwd tussen 1937 en 1939.

Transformatorstations in Gouda

De komende tijd zullen er steeds meer woningen en transformatorstations bijkomen. Transformatorstations zien er vaak uit als eenvoudige kubussen. In Gouda vind je een groot transformatorstation dat er niet uitziet als een kubus. Dit transformatieve huis is tientallen jaren oud en gelegen in Veerstal. Het gebouw ziet eruit als een herenhuis.

Heb jij ook een mysterie ontdekt?

Weer een mysterie opgelost! Heeft u ook vragen over Gouda? Misschien ben je benieuwd naar de betekenis van de Lazaruspoort of hoe je de Joubertstraat uitspreekt. Indebuurt zoekt het uit! Stuur uw mysterie naar (e-mail beveiligd).