Oekraïners gaan met vlaggen en strijdkreten de straat op in Zaandam om de oorlog te herdenken: ‘Ik ben vooral verdrietig, maar het helpt mij om hier te zijn’

Voor het gemeentehuis van Zaanstad hangt een meterslange blauw-gele vlag. Een vrijwilliger van de Oekraïense Club van Zaandam deelt LED-kaarsen uit aan bijna honderd aanwezigen. Zaterdag worden door het hele land demonstraties gehouden waar de deelnemers zullen reflecteren op de aanhoudende oorlog in Oekraïne.

Terwijl de bijeenkomsten van Oekraïners in Edam en Monnickendam op dezelfde dag meer in het teken staan ​​van het herdenken en uiten van dankbaarheid richting Nederland, is de toon in Zaandam feller. ‘Wij zijn geen gevoelige inhoud’, lezen protestborden, verwijzend naar het beleid van sociale-mediaplatforms om ‘gevoelige’ oorlogsbeelden uit Oekraïne te censureren. Een andere demonstrant vestigt de aandacht op de deportatie van Oekraïense kinderen naar Rusland.

Verschillende politici zijn aanwezig om hun steun te betuigen en de activisten toe te spreken. Terwijl burgemeester Jan Hamming de demonstranten vooral wil bemoedigen (“Jullie tranen zijn ook onze tranen”), gebruikt het eveneens aanwezige Europarlementariër Thijs Reuten hardere woorden: “Poetin is een tiran, een dictator! We moeten hem tegenhouden, want hij zal niet alleen stoppen.” Er wordt instemmend geknikt en geapplaudisseerd.

Vlag

Denys Hapchenko (29) zwaait met een Oekraïense vlag vanaf een meterslange paal. De welbespraakte activist kwam uit zijn geboortestad Rotterdam om te demonstreren. “Ik kom net uit Amsterdam, waar ook een demonstratie was op de Dam. Vanavond wil ik naar een demonstratie in Rotterdam.” Druk genoeg, ja, maar wat is een actiedag vergeleken met twee jaar oorlog?

Hapchenko zelf hoefde niet te vluchten. Vijf jaar voor het uitbreken van de oorlog emigreerde hij vanuit Oekraïne naar Nederland. Zijn vader woont nog steeds in Kiev. Hij maakt zich zorgen over het verloop van de strijd in zijn thuisland, die na twee jaar nog steeds niet is opgelost. Hapchenko: “Ik ben erg blij dat Nederland ons steunt in de oorlog. Hetzelfde geldt voor landen als Denemarken en Noorwegen. Laten we hopen dat andere landen hun voorbeeld volgen.” Hapchenko is van mening dat andere invloedrijke EU-lidstaten meer militaire steun aan Oekraïne moeten bieden: “Frankrijk en Italië, om er maar twee te noemen.”

Lees ook: ‘Als we zwijgen wordt het vergeten’: Oekraïense Club organiseert protestmars in Zaandam tegen twee jaar oorlog

ik respecteer

Nadat ze voor het stadhuis zijn gestart, loopt de stoet Oekraïners en andere deelnemers richting Gedempte Gracht. Een Nederlander in bomberjack knikt naar de stoet en schudt af en toe iemand de hand. “Respect”, zegt hij tegen een van de Oekraïners. Een voorbijganger op de Gedempte Gracht reageert minder positief. “We zijn in Nederland!” roept ze geïrriteerd terwijl ze naar de talloze wapperende Oekraïense vlaggen kijkt. Er is geen antwoord.

Anastasiia (25), uit Charkov, die niet wil dat haar achternaam in de krant verschijnt, deelt tulpen uit aan iedereen die haar passeert. Hij heeft niets met Nederlanders die grof reageren of zijn bloemen niet aannemen, zegt hij. Slechts enkelen doen dat: ‘De meeste mensen zijn aardig.’ Naast een bak met bloemen houdt ze een stuk karton vast met de tekst in het Nederlands: “Bedankt voor het steunen van Oekraïne.”

Hij woont al bijna twee jaar in Zaandam. Eerst met zijn moeder en broer, maar nu zijn ze teruggekeerd naar Oekraïne. “Mijn broer is een professionele schermer. “Hij keerde terug met mijn moeder om verder te trainen.” Anastasiia besloot hier te blijven. Op de vraag hoe ze het vindt om hier vandaag alleen te komen, antwoordt ze: “Ik ben heel verdrietig, maar het helpt me om hier te zijn.”