‘Betaalbaarheidsbeleid is niet goed voor aantal afgegeven bouwvergunningen’

Het aantal afgegeven bouwvergunningen was voor het derde jaar op rij lager dan het jaar ervoor. Dit werd vorige week bekend gemaakt. En er is geen duidelijke oorzaak aan te wijzen, zegt vastgoedmarktprofessor Peter Boelhouwer van de TU Delft.

Boelhouwer vertelt over veel factoren die de daling van het aantal bouwvergunningaanvragen verklaren, iets dat al twee jaar aan de gang is. “Gedeeltelijk heeft het te maken met economische factoren, zoals stijgende rentetarieven en stijgende bouwkosten”, zegt hij. “Maar de locaties worden ook duurder, waardoor het lastig wordt om het project te ontwikkelen.”

Maar volgens Boelhouwer wijst een andere vinger resoluut naar de ambtelijke capaciteit van de gemeenten. Hij zegt dat er veel klachten zijn van gemeenten en ontwikkelaars dat plannen ‘gewoon in de schappen blijven liggen’. Hieronder vallen ook grote projecten, zoals de Merwedekanaalzone en Valkenhorst in Katwijk. “Dit zijn duizenden woningen die bij de Raad van State staan, dus het betekent geen enkele vooruitgang.”

Betaalbaarheidsbeleid

Hoewel directeur Taco van Hoek van het Bouw Economisch Instituut het deels met Boelhouwer eens is, ziet hij een belangrijke oorzaak: het betaalbaarheidsbeleid dat gevoerd wordt. “Twee jaar geleden kregen we een impuls voor woningbouw, een subsidieplan om woningen te bouwen”, legt hij uit. ‘Dat was lang voordat de oorlog in Oekraïne uitbrak en de rentetarieven en bouwkosten omhoog gingen. Er moesten toen subsidies bijkomen en dat had veel te maken met lastige locaties.’

Lees ook | Er is nog geen einde in zicht aan de stijgende hypotheekrente

Ook tussen de bebouwing in het stadscentrum en aan de rand van de stad konden duidelijke verschillen worden ontdekt. “Tien jaar geleden werd dit probleem onderzocht en werd geconstateerd dat bouwen in de binnenstad gemiddeld duurder was”, vervolgt hij. “Maar ook binnen binnenstedelijke projecten kun je twee typen onderscheiden: greenfields en brownfields.”

Rijpe vruchten

Uiteindelijk waren nieuwe gebouwen helemaal niet duurder dan gebouwen in de voorsteden, aangezien het openbare tuinen of sportvelden waren. De verlaten gebieden bleken daarentegen de hoogste kostenposten. “Het gaat dus om bedrijventerreinen, industrieterreinen en havengebieden die gesaneerd moeten worden”, zegt Van Hoek. «In werkelijkheid stegen de kosten daar enorm. En het probleem dat ons toen al zorgen baarde, was dat de nieuwe typen op een gegeven moment zouden opraken, dus wat er nu in de plannen staat zijn allemaal herstructureringsprojecten. En dat betekent dat de kosten hoger zijn.’

Lees ook | De spaarrente stijgt snel, bij deze banken ontvang je meer

Neem het huidige betaalbaarheidsbeleid, “dat betekent dat het niet kan profiteren van stijgingen van de huizenprijzen”. En dan wordt het op een gegeven moment lastig, zegt Van Hoek. ‘Als je daarbij de oorlog in Oekraïne, de bouw en de renteverhogingen optelt, kan er weinig aan worden gedaan. Maar met die locaties kunnen we wel iets bereiken.’