Universiteiten bezorgd over bezuinigingen: bevriezing van leegstand en uitstel van nieuwbouw

• Noor de Kort

  online-editor

Er is veel onrust op universiteiten vanwege de bezuinigingsplannen van het nieuwe kabinet. De punten uit het raamakkoord zijn nog niet opgelost, maar sommige universiteiten willen niet wachten, zo blijkt uit een rondleiding van de NOS. Zo wordt op sommige plekken de leegstand ‘kritisch bekeken’ of wordt de bouw van nieuwe universiteitsgebouwen uitgesteld.

Het kabinet wil structureel 215 miljoen euro bezuinigen op het hoger onderwijs en de wetenschap. Ook is het de bedoeling om de komende jaren 150 miljoen euro te bezuinigen op het fonds voor onderzoek en wetenschap.

De universiteiten uitten eerder deze maand al hun zorgen over de bezuinigingen in een gezamenlijke brief aan minister Bruins van Onderwijs. “De kwaliteit en toegankelijkheid van het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek bevinden zich direct in de gevarenzone”, schrijven de bestuursvoorzitters. De universiteiten zeiden dat ze zich “consequent en resoluut” zouden blijven uitspreken tegen de bezuinigingen.

Onder meer de Rijksuniversiteit Groningen en de Radboud Universiteit Nijmegen hebben de nieuwbouwplannen voorlopig opgeschort. En volgens de Radboud Universiteit moet er op meer vlakken geld verdiend worden. “Dat vergt het nemen van moeilijke beslissingen en het stellen van prioriteiten.”

Bij meerdere universiteiten worden momenteel de plannen van het kabinet doorgerekend. Als de plannen doorgaan, verwacht de Universiteit Twente de komende jaren een structurele besparing van 57 miljoen euro te moeten realiseren. De Rijksuniversiteit Groningen overweegt jaarlijkse bezuinigingen tot €82 miljoen en de Universiteit van Amsterdam overweegt ongeveer €100 miljoen.

Bij de Vrije Universiteit kunnen de jaarlijkse bezuinigingen oplopen tot 110 miljoen euro, aldus collegevoorzitter Margrethe Jonkman. “Dat is tussen de 10 en 20 procent van het budget. Dat zal grote gevolgen hebben.”

De universiteit heeft nog geen besluit genomen, maar onderzoekt bijvoorbeeld of de studies moeten worden stopgezet. Ook hoopt Jonkman het onderwijs voor studenten minder persoonlijk te maken. “Groepen worden groter en vergaderruimtes worden steeds drukker.”

Volgens Jonkman zullen onderzoekers waarschijnlijk minder steun krijgen van de VU. Ze moeten meer zelf administratie doen, of zelf meer contacten leggen met maatschappelijke organisaties en bedrijven.

Deze interventies zullen belangrijke langetermijngevolgen hebben, benadrukt Jonkman. ‘Wetenschap is geen wasmachine die even uitstaat en later weer aanzet. Nu sparen betekent straks minder inkomsten voor Nederland. Als universiteiten bestaan ​​wij niet voor onszelf, wij bestaan ​​voor de arbeidsmarkt, voor innovatie “

Ook de Rijksuniversiteit Groningen stelt dat “de hoge kwaliteit van ons onderwijs, onderzoek en innovatie sterk onder druk staat.” ‘Dit verarmt onderwijs en onderzoek en schaadt ook de positie van Nederland.“

De universiteit heeft gekozen voor ‘tijdelijk vacaturebeheer’. “Dit betekent dat vacatures in eerste instantie alleen intern worden ingevuld. Externe werving kan alleen om zwaarwegende redenen plaatsvinden. Voorlopig is externe werving ook mogelijk. in de wacht neerzetten.”

Ook de Universiteit Twente heeft besloten de externe werving voorlopig op te schorten. Daarnaast zijn sinds vorige week vacatures en internationale reizen die met geld van de Rijksoverheid worden gefinancierd opgeschort. In Nijmegen wordt “kritisch gekeken naar de toekomstige uitgaven”, ook die voor nieuw personeel, aldus een woordvoerder van de Radboud Universiteit.

Voor Wageningen Universiteit en Research betekent de bezuiniging dat zij zo’n tien procent van hun budget kwijtraken. “Er gaat een krachtige roep om het vinden van oplossingen die de voedselproductie, het klimaat, de natuur en de gezondheid in balans brengen. Dat is ons terrein. Tegelijkertijd worden onze begrotingen zwaar getroffen. We begrijpen dat iedereen de broekriem moet aanhalen, maar deze zijn pijnlijke beslissingen”, zegt bestuursvoorzitter Sjoukje Heimovaara.

Sommige universiteiten willen afwachten of en hoe de overheid daadwerkelijk gaat besparen. Zo zei de voorzitter van de raad van bestuur van de Universiteit Maastricht, Rianne Letschert, vorige week in de NRC dat dit ‘slechts een voorlopig akkoord’ is.

‘Ik moet eerst de plannen van het kabinet zien voordat ik de impact op onze universiteit in kaart kan brengen. We zijn momenteel financieel gezond. Als we in krimpscenario’s zouden gaan denken, zou dat een huiveringwekkend effect hebben op onze onderzoekers en andere medewerkers.’

De TU Delft laat bij de NOS weten bezorgd te zijn, maar wacht af tot er meer duidelijkheid is. “Momenteel liggen er nog bezuinigingsplannen op tafel.” Tilburg University zegt te onderzoeken wat de plannen voor de instelling betekenen, “voor zover dat op dit moment mogelijk is, want veel weten we nog niet.”