Sybrand Verwer Blog: Achter de hoestknop (deel 31, juli 2024)

Sommige verhalen op de radio blijven voor de luisteraar verborgen, soms ten goede, soms helaas ook ter educatie en vooral ter vermaak. Het zijn de verhalen van programmamakers en technici die plaatsnemen achter de kuchknop in de studio en op locatie. Iedere maand verschijnt er achter die knop een nieuw bericht, dat door de tijd wellicht niet meer helemaal accuraat is, iets versterkt of afgezwakt, waarvoor onze excuses.

De Citroën CX is een prachtige auto, maar sommige onderdelen van dit Franse wonder op wielen zijn storingsgevoelig. Eén van die gevoelige onderdelen bracht de uitzending van de Radio Tour de France op woensdag 19 juli 1989 in gevaar, de dag waarop Gert-Jan Theunisse de bolletjestrui zou winnen op de Alpe d’Huez.

Hoe bereikte de reportage van Leo Driessen achterop zijn motor Raymond Nackaerts in de Hilversumse radiostudio? In sommige koffers van die motorfiets was zend- en ontvangstapparatuur ingebouwd. Het motorsignaal bereikte een vliegtuig dat over de Tour vloog. Ook hier werd de benodigde apparatuur geïnstalleerd. Via dit vliegende relaispunt werd het radiosignaal doorgegeven aan een meldbus die midden op het traject stond opgesteld, het zogenaamde tussenpunt. Destijds was het een Citroën CX 2500 Diesel. Eind jaren tachtig had de NOB (facilitair bedrijf) meerdere CX’s in gebruik die waren ingericht als meldvoertuigen.

De Franse PTT sloot enkele kabels aan op de achterkant van de CX en via deze lijnverbinding bereikte het signaal de RK4 studio in het Audiocentrum in Hilversum. Halverwege de etappe werd het vliegtuigsignaal doorgestuurd naar het tweede meldvoertuig dat bij de finish stond en het tussenpunt kon veroveren. Ook uiteindelijk heeft een Franse postbode kabels aan deze auto vastgeschroefd en dat signaal bereikte ook Hilversum.

De Tour de France van 1989 werd een historische editie. Gert-Jan Theunisse won op de 17e^Mijn etappe die eindigde in de Alpe d’Huez en de bolletjestrui won. Maar een ongeval met een van de CX bracht de uitzending van die dag in gevaar. Als? Laten we een dagje teruggaan, dinsdag 18 juli was de dag vóór de Alp. Die middag vertrok technicus Bert van Putten met zijn diesel CX, met kenteken BY-39-ZT, vanaf het tussenpunt naar de locatie van de avonduitzending van Veronica’s radio 1 (destijds nog niet commercieel, maar wel met veel luisteraars). ). ). De verbinding met het tussenpunt was niet meer nodig, het vliegtuig was nu op weg naar de aankomstauto om te kunnen vertrekken. Die weg ging behoorlijk bergafwaarts met flink wat bochten. Bert en CX misten een klein bochtje in een van die pinnen, waardoor de CX tegen de slagboom tegen de vangrail botste. Bert bleef ongedeerd, maar de schade aan de auto was zo ernstig dat deze uit koers moest worden gebracht. Maar de Tour wacht op niemand, ook niet op Bert en een gestrande radiowagen. De finishtechnicus, Jan Wagendrever, reed na de etappe naar Veronica, omdat Lex Harding ook niemand verwachtte. Maak een balans; Voor de volgende etappe was het noodzakelijk dat er een vervangende auto vanuit Nederland vertrok naar Frankrijk. Planning Radio werkte heel snel aan een oplossing. In het meldpunt aan de Nieuwe Havenweg stond nog een CX, ook een monteur was snel gevonden. Dat was Paul Swart, die diezelfde dag zijn 40e verjaardag vierde.^deze verjaardag, dus het ging van het ene feest naar het andere. Vroeg in de middag stapte hij in de CX en neuriede zachtjes: ‘Ik ga naar Frankrijk.’ Het doel was dat ik het voertuig de volgende ochtend rond 11 uur bij Bert zou afleveren. De reis door België verliep goed, té goed. De CX is een prachtig staaltje Franse techniek, maar er kan van alles misgaan. In het donker van België viel de dynamo van de CX uit. Zonder dynamo laadt de accu niet op. En dan gaat op een gegeven moment de verlichting uit. Midden in de nacht is dat niet handig. Paul vond ergens onderweg een café met een 220 V-stekkerdoos. Het voordeel van de CX-radio is dat er achterin een compleet stroomsysteem zit en dat de 220 V-haspel de accu van de auto weer een boost kon geven. Deze truc werd nog een keer herhaald en de Franse grens werd overschreden. Er gloorde weer licht aan de horizon, waardoor de verlichtingsvraag op de accu afnam. De geplande ontmoeting tussen Paul en Bert kwam uit, de diesel in de CX bleef werken, met een lege accu kun je de diesel niet op stoom laten draaien. Bert kon halverwege vertrekken voor de uitzending van Radio Tour de France. Op de vlakke ondergrond ging alles goed, maar in bergachtig gebied waren er veel beklimmingen. Vervolgens warmt de dieselmotor op en moet deze worden gekoeld. Maar de thermisch geschakelde ventilatoren hebben stroom nodig, die de accu moest leveren, maar dit werd snel gestopt vanwege een defecte dynamo. Bert, inmiddels railingexpert, kwam met een briljant idee. Tot de standaarduitrusting van de auto met CX-radio behoorde een set loopzenders, de bekende Sennheiser WZ. Deze gingen vergezeld van verschillende onafhankelijke 12 volt-batterijen. Met een beetje slimheid heeft Bert een WZ accu op de ventilatoren aangesloten en kon de auto weer gekoeld rijden. Hij herhaalde dit trucje nog een paar keer en bereikte hijgend de helft. Op woensdag 19 juli 1989 was de luisteraar van Radio Tour de France getuige van de overwinning van Gert-Jan Theunisse op die beroemde Franse bergtop dankzij de inventiviteit van twee technici. Ook in de Hilversumse studio was het groot feest: Koos Postema kreeg applaus voor zijn laatste uitzending voor de NOS, inclusief afscheidsrede van Ab Kaashoek (“Ja, lieve volgers van die prachtige Tour de la France!”). Koos ging zijn geluk beproeven bij TV10. Parijs was nog ver weg, maar van Hoogezand tot Sappemeer werd de Tour de France op de radio uitgezonden, zo’n zomer blijft je bij.

Volgende maand een nieuwe Kuchknop van het Northsea Jazz Festival eind jaren 80 in Den Haag. De enthousiaste radiotechnici zetten achter de schermen een complete audiokopieerwinkel op, maar niet bedoeld voor uitzending.

Bijdragen zijn nog steeds welkom: [email protected]