Zorgen over afvalbeleid: ‘Een deel van de stad wordt een vuilnisbelt’

Het afvalbeleid dat donderdag 13 juni in de raad is besproken, gaat vanaf 2025 in werking. Dit nieuwe afvalbeleid baart veel raadsleden zorgen dat de mogelijkheid voor bewoners om te betalen open blijft voor het ophalen van grofvuil en dat er een vergoeding geldt lijkt het erop dat bewoners te laat betalen voor het restafval dat ze afleveren.

Ook over het proces bestaat veel onzekerheid. CDA’er Gerrit Jan Valk viel op dit punt verantwoordelijk raadslid Frank van Vliet aan en vroeg waarom er al vier verschillende versies van dit beleid naar de gemeenteraad waren gestuurd. Van Vliet erkende niet dat er iets mis was gegaan, maar noemde de ‘verduidelijkte’ versies een ‘dienst aan de gemeente’.

Gordiaanse knoop

Naast de strijd in het politieke proces zijn er ook concrete zorgen over het voorgestelde beleid van de raad, wat ook voor veel onzekerheid zorgt. Brendan Analikwu (D66) vergeleek het plan om nascheiding en vóórscheiding door elkaar te gebruiken met de mythische Gordiaanse knoop. Het verhaal is als volgt: deze knoop was buitengewoon ingewikkeld en er was een profetie dat degene die erin slaagde hem los te maken, meester van heel Azië zou worden. Er wordt gezegd dat Alexander de Grote de knoop vond en deze met een slag van zijn zwaard losmaakte. De bedoeling van Analikwu met deze vergelijking was om aan te tonen dat het erg ingewikkeld zal zijn als bepaalde punten afzonderlijk moeten worden gepresenteerd en andere niet.

Omdat er ook plannen zijn om extra tarieven te heffen op restafval, gericht op het stimuleren van meer recycling, wordt de problematiek nog complexer. Want: hoe kun je een extra vergoeding vragen voor restafval op plekken waar het niet nodig is om dit apart in te leveren? Om deze reden vrezen de wethouders ‘een mozaïek van verschillende tarieven per appartement en per straat’.

‘Betalen per koffer’

Tessa van den Berg (VVD) is vooral geïnteresseerd in ‘betalen per zak’, zoals zij het recyclingpercentage noemt. Ze noemt dit plan een ‘verkapte belasting’. Ook het idee om geld te vragen voor de inzameling van grofvuil is hij geen voorstander van. Hetzelfde geldt voor CDA-lid Gerrit Jan Valk, die eerder opmerkte dat de gemeenteraad een paar jaar geleden tegen dergelijke plannen stemde en zelfs bereid was de afvalstoffenbelasting te verhogen zodat dit soort vergoedingen niet nodig zouden zijn. Afvalverwerking kost echter geld. Van Vliet zegt tegen de VVD, die er altijd op wijst dat de gemeente op het geld moet letten, dat het geld dat nodig is voor de afvalverwerking ergens vandaan moet komen.

Hiermee is de zaak echter niet ten einde. Er zijn raadsleden die zich zorgen blijven maken over het geld dat mensen moeten betalen om hun afval af te geven. SP-leider Joost van der Sluis maakt zich zorgen over de verdeeldheid in de stad: “Het ene deel is lekker geharkt, terwijl het andere deel een vuilstortplaats is.” Volgens de socialist bestaat deze verdeeldheid voor een groot deel al, maar het voorgestelde beleid versterkt dit effect volgens hem.

Dumping

Een belangrijke reden voor deze zorg wordt genoemd door Marcel Koelewijn van Hart voor Delft. Er staat: “het gedifferentieerde tarief (een andere term voor het recyclingpercentage, red.) leidt tot illegale dumping.” Als iemand niet kan of wil betalen om zijn zak met afval af te leveren, is het immers net zo gemakkelijk om het afval op straat te gooien.

Vanwege deze zorgen heeft de raad opdracht gegeven om bij de toekomstige ontwikkeling van plannen rekening te houden met waarden als ‘capaciteit en solidariteit’. Moties om “gratis opladen” te handhaven en de kosten van het door elkaar gebruiken van verschillende systemen te verlagen, werden afgewezen. Dit wekt de indruk dat er een recyclingbijdrage wordt ingevoerd en dat mensen goed moeten letten op de manier waarop hun afval weer thuis moet komen.