Boek van de Delftse fotograaf over pophelden: ‘Alleen mensen…’

Bergen heeft in de ruim dertig jaar dat hij muzikanten fotografeert een reputatie opgebouwd in de muziekwereld. In 2022 publiceerde de grote Duitse uitgeverij teNeues zijn eerste fotoboek, ‘Nineties Spirit’.

Wegens het enorme succes ligt ‘Zero’s Heroes – Music Caught On Camera’ binnenkort, nog geen twee jaar later, in de boekhandel. Door prachtige foto’s te combineren schrijft Bergen een stukje muziekgeschiedenis.

Twee verschillende tijden

Zoals de titels doen vermoeden beslaat ‘Nineties Spirit’ het laatste decennium van de 20e eeuw en ‘Zero’s Heroes’ het eerste decennium van deze eeuw. Wie door de boeken op de salontafel bladert, zal niet kunnen ontsnappen aan de verschillen tussen deze twee tijdperken.

Bergen begon zijn carrière als fotograaf in zijn eigen omgeving. Zo fotografeerde hij eind jaren tachtig veel voor de Delftsche Courant. Beetje bij beetje veranderde zijn aandacht. ‘De jaren negentig waren mijn begindagen. Je wordt een stukje deskundiger en je netwerk wordt groter. Je gaat nadenken over hoe je op een andere manier foto’s kunt maken.”

Een mooi voorbeeld hiervan is de foto van zanger Tom Smith van de Britse groep Editors tijdens het concert op Pinkpop: ‘Ik vroeg de directie of ik het podium op mocht. Begin deze eeuw werd dit steeds meer mogelijk. Dat levert absolute meerwaarde op. Zeker met een foto als deze van Editors, waarop hij als balletdanser op de piano verschijnt.’

Een ander belangrijk verschil is de overgang naar digitale fotografie. In eerste instantie was de kwaliteit nog slecht. ‘Het is onbegrijpelijk dat we daar destijds mee werkten. Tot 2004 ben ik zoveel mogelijk analoog blijven werken, daarna zijn de camera’s enorm verbeterd. Dan kon ik het analoge tijdperk veilig afsluiten. “Die camera’s zijn alleen maar beter geworden.”

Vrouwen nemen de leiding

De digitale ontwikkeling zorgde er ook voor dat zwart-witfotografie plaats maakte voor kleurenfotografie. ‘Het zwart-wit was duidelijk. Er waren nog papieren kranten in dagformaat, maar door deze digitale ontwikkeling publiceerden kranten steeds vaker kleurenfoto’s. Wat er nu in zit, is negentig procent kleur.

Niet alleen hij en de camera veranderden, maar hij zag ook een groot verschil voor de camera vergeleken met de jaren negentig. ‘Het vorige boek was schokkender. Nu heb je meer grote vrouwelijke artiesten als Adele, Beyoncé en Amy Winehouse die voorop lopen. Het is meer pop en soul geworden. Dat is kenmerkend voor de jaren 2000.”

Als kind wilde Bergen vooral profvoetballer worden, maar ook persfotograaf. ‘Toen ik twaalf, dertien was, gingen we wel eens naar De Kuip, naar Feyenoord. Toen dacht ik: daar wil ik staan, achter dat doel. Dit heb ik als sportfotograaf meerdere malen ontdekt. Zo begon het. In 1987 stond ik achter het doel in een wedstrijd van het Nederlands elftal. “Dat was een kinderdroom die werkelijkheid werd.”

Bloed kruipt echter waar het niet kan komen. ‘Onbewust was die muziek er. Ik heb altijd algemene fotografie, sport, actualiteiten en portretten gedaan. Maar muziek loopt er als een rode draad doorheen. Dat trok mij meer. Ik kreeg steeds meer werk en je kunt niet ‘s middags een voetbalwedstrijd bijwonen en ‘s avonds een concert. Ik moest dus kiezen.”

Niet nerveus

Elk tijdperk heeft zijn eigen muzikale helden. ‘Vroeger was het Deep Purple, Led Zepplin, The Who, The Kinks, de Stones, The Beatles. In de jaren ’90 waren er natuurlijk Radiohead, REM, Pearl Jam en Smashing Pumpkins. En nu hou ik van Editors, Muse en Faithless.’

Hij was echter niet onder de indruk toen hij ze voor de camera zette: “Ik dacht: er is een heel belangrijke handeling, er moet een geweldige foto zijn.” Het moet verder gaan dan alleen het maken van een foto. In eerste instantie was het spannend. Maar als ik één-op-één met die mensen in een hotelkamer zit, is er iemand zoals wij. Er komt een fotograaf langs om uw foto te maken. Ik was dus nooit zenuwachtig. “Ze zijn allebei zo professioneel dat je weet wat je van elkaar kunt verwachten.”

Hieronder staan ​​foto’s van kunstenaars, samen met de geschiedenis van Bergen.

Phil Collins

‘Via Mojo werd ik gevraagd of ik foto’s wilde maken van Phil Collins voor de komende tour van 2004: The First Farewell Tour. Ze wilden Phil Collins mee op reis. We moesten een stofdoek, een koffer en natuurlijk een doos met drumstokken klaarmaken. Toen begonnen we bij een bushalte, waar hij zat. Maar dat was niet spannend. Dus vertelde ik Phil dat ik hem liftend langs de Rijksweg wilde fotograferen. Ik dacht: dat is de foto. Samen gingen we in de auto richting de A1. Vervolgens fotografeerde ik hem liftend langs de A1. Geen enkele automobilist merkte het. Het is echt onherkenbaar. Daar denk je niet van tevoren over na.

Dolly Parton

‘Dolly Parton poseert zomaar spontaan. Trouwens, hij is een heel aardig persoon. Dat was een fotoshoot van tien minuten. Natuurlijk verscheen ze zo vaak op de foto dat er in die tien minuten een klik was. Hij was in een goed humeur. Het kwam er heel spontaan uit. Het was een mooi moment, heel kort, maar het heeft veel impact. Ze straalt op die foto, ze doet het heel goed. Het is een geweldig cadeau, want het zal niet gemakkelijk zijn om de kans te krijgen om het te fotograferen.”

gouden oorbel

‘Die band, Golden Earring, was er altijd vanaf hun eerste single tot aan de show van 2019. Ze brachten zojuist ‘Tits ‘n Ass’ uit. Zelfs in de jaren negentig waren ze voortdurend op het toneel. Ik heb ze op vele manieren gefotografeerd: live, in portretsessies, afzonderlijk. Ik ben daar dankbaar voor. Hier staan ​​ze voor een muur, maar toch blijft het een spannende foto. Het leeft. Dat komt omdat ik ze vaker heb gezien. Op een gegeven moment kennen ze mij ook. Dat geeft vertrouwen. Ik hoef je niets te vertellen, het gebeurt gewoon. Maar dat weet je nooit van te voren. Dat is het leuke van fotografie. Je weet nooit hoe je de kwaliteit van de foto gaat herstellen.”

Grace Jones

‘Grace Jones staat bekend om haar reputatie, maar dat viel mij destijds niet op. Dat zou je overigens niet zeggen, maar deze foto was niet één op één. Het was op Ibiza tijdens een dansfestival waar hij optrad. Zij liep daar ook. Ik had een telelens en zij poseerde op dat moment even. Vervolgens print ik het uit, een soort momentopname die als heel goed portret dient. Soms werkt dat.’

Armin van Buuren

‘Armin van Buuren had een interview, dus ik liep een kantoorgebouw binnen en vroeg me af hoe ik een foto zou maken in die kleurloze omgeving. Toen liep ik een kamer binnen en in de late namiddag kwam het zonlicht binnen. Het scheen prachtig op een muur en toen dacht ik: hier ga ik het doen. Ik rende als een gek naar dat interview en zei: Armin, ik moet naar binnen. Nu heb ik zonlicht en over een paar minuten is het weg, neem een ​​lp mee want ik heb het ook nodig. Dat duurde anderhalve minuut en toen verdween het. Er scheen heel mooi zonlicht op zijn gezicht en het wierp ook schaduwen op de muur. Dat geeft een heel mooi effect.’

Fontein: Westerse omroep