Bij Depot: Het stadhuis van Enschede is (ook) gemaakt van snoep

Dat Enschede een mondaine stad was, blijkt ook uit het grote aantal banketbakkers dat de stad in de eerste helft van de vorige eeuw telde. Als u op zoek was naar verfijnd en luxueus gebak, dan was Enschede de juiste plek. Hetzelfde geldt ook voor trendy kleding (of een ander luxe artikel).

Dagen van banketbakkers

De stad was van het begin tot het midden van de vorige eeuw gastheer van belangrijke internationale conferenties en tentoonstellingen. Vergelijkbaar met wat Amsterdam en Rotterdam nu zijn, met de RAI en Ahoy. Twee van die conferenties gingen over het beroep van banketbakker. In 1908 won de Enschedese bakker Brinke op zo’n congres de eerste prijs voor het mooiste gebakje.

Schuren voor ambtenaren en arbeiders

Het mooie aan dit model is dat je het ontwerp zonder obstakels van alle kanten kunt zien. Zelfs van bovenaf. In het met suiker bedekte stadhuis van Enschede valt op dat waar nu de burgerzaal en de raadzaal staan, een smalle binnenplaats lag.

Het andere blok, langs de Langestraat, was aanzienlijk lager dan nu en was voorzien van een zadeldak. Dit was de administratieve vleugel van het gebouw en de constructie van het dak garandeerde een goede natuurlijke verlichting voor de ambtenaren die er werkten. Zoals de daken van de fabrieken waar tienduizenden textielarbeiders van de stad werkten.

Het snoepje is gemaakt door banketbakker Enzo Prenger, ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van J. Van Egteren & Zoon, de aannemer die het stadhuis van Enschede bouwde.

Nuchterheid versus arrogantie

Het stadhuis zelf is ontworpen door Gijsbert Friedhoff, een Haarlemse architect die wordt beschouwd als een vertegenwoordiger van de zogenaamde Delftse School. Typisch wordt dit gedaan door Enschede (of Twente), omdat die stroming teruggaat tot de traditionele bouwstijlen van het Nederlandse platteland. Als reactie op de Amsterdamse School, die veel meer gebruik maakte van decoratie. Laten we zeggen: landelijke eenvoud versus stedelijke onzin.

In de richtlijnen voor een ontwerp verstrekten burgemeester en wethouders het volgende aan architecten die zouden meedingen naar een opdracht: In onze werkstad is geen plaats voor een gebouw dat opvalt door zijn weelde, maar dat wel moet getuigen van de welvaart waar Enschede van kan genieten..

Het nieuw te bouwen stadhuis moest daarom een ​​balans zijn tussen soberheid en aantrekkelijkheid. Het werd tenslotte het nieuwe regerings- en administratieve centrum van de op een na grootste textielstad ter wereld. Een stad die bovendien nog volop in ontwikkeling was.

Het ontwerp van Friedhoff was een schot in de roos: monumentaal zonder al te veel franje. Het lijkt op het stadhuis van Oslo, waar de Nobelprijzen worden uitgereikt. Is kleiner. De Enschedese toren, ruim vijftig meter hoog, is vrijwel identiek aan de Zweedse.

Dit model snoep, zorgvuldig bewaard onder een glazen container in de opslagruimte van de Museumfabriek, is in twee opzichten een overblijfsel van Enschede destijds: er was het beste banket en een stadhuis waar ze “jij” noemden.