Pieter Omtzigt moet kritische NSC-leden iets uitleggen over training

De partij ontving ruim duizend e-mails na het besluit van NSC-leider Pieter Omtzigt om de partij te verlaten. De boodschappen variëren van: ‘ze hadden de krachten moeten bundelen met deze of gene partij’ tot ‘dit had beter gekund’. Al zijn er volgens een woordvoerder ook positieve reacties.

Hans van der Burg, een van de eerste leden, is een van de critici. “Het is pijnlijk om te zien hoe Pieter uit deze situatie is gekomen”, zegt hij. “Omtzigt zit al jaren in het politieke circuit, maar het vermogen om op het hoogste niveau te onderhandelen is blijkbaar moeilijk. Eigenlijk hoopte ik dat ik lid zou worden van de regering.”

NSC-lid Bekas Ilias is vooral kritisch over de manier waarop Omtzigt de training heeft verlaten: via een app. “Het excuus was dat je als rookie moet leren. Maar het maakt niet uit of je een newbie bent of niet. “Dit is een kwestie van fatsoen.”

Twee bijeenkomsten

NSC-voorzitter Bert van Boggelen beaamt dat de splitsing “een hot topic is”: “Mensen denken er van alles over.” En dan organiseert de NSC twee ledenbijeenkomsten. Aanstaande vrijdagmiddag is de eerste: 150 leden verzamelen zich in een zaal in Zwolle. De opzet is simpel: Omtzigt en zijn tweede Eddy van Hijum spreken eerst de leden vanaf het podium toe. Leden kunnen dan vragen stellen aan NSC-leiders. De avond wordt afgesloten met nog een lezing van Omtzigt.

In aanloop naar deze bijeenkomst benadrukken de NSC-leiders dat het vanavond helemaal geen CDA-situatie zal zijn. Ze verwijzen naar het beruchte CDA-congres uit 2010 in Arnhem. De voormalige partij van Omtzigt zat toen in hetzelfde schuitje: moeten we wel of niet in een kabinet bij de PVV? Volgens velen was het ‘de conferentie van de eeuw’. Op geen enkele andere conferentie in de parlementaire geschiedenis waren de emoties zo intens.

Gevallen in de peilingen

Ook onder NSC-kiezers lijkt de teleurstelling te heersen. Van de twintig zetels die de NSC bij de Tweede Kamerverkiezingen heeft behaald, blijven er in het meest recente onderzoek van Ipsos I&O Research nog maar negen over. Kiezers beschuldigen Omtzigt van besluiteloosheid, het niet nakomen van zijn beloften en het spelen van spelletjes. Tegelijkertijd is het voor de NSC-leider een evenwichtsoefening: een groot deel van zijn achterban – zo’n 40 procent – ​​wil helemaal niet bij de PVV, terwijl 30 procent dat wel doet.

Peter Kanne, onderzoeker bij Ipsos I&O, onderstreept dat het zetelverlies in de peilingen ogenblikkelijk is: “Omtzigt wordt nu door kiezers gestraft vanwege zijn twijfelachtige positie. Zoals twee weken voor de verkiezingen. Maar het had ook een briljante zet kunnen zijn. Het nieuwe kabinet kan niet zonder de NSC. Als Omtzigt straks echt een tolerante rol op zich kan nemen, zit hij op een hele comfortabele stoel. Hij komt dan als winnaar naar voren. Ik hoop dat hij herstelt.”

‘Mensen laten het afweten’

Van der Burg, lid van de NSC, denkt dat zijn partij de storm zal overleven: “Als je naar de peilingen kijkt, zie je: mensen stoppen met school. Ik ben niet zo bedraad. Ik ben lid en ik wil je ook de kans geven om te zien wat er gaat gebeuren. Als hij maar samen met de PVV gaat regeren.”

Hoe spannend de ledenavond ook is, Omtzigt heeft geen reden om bang te zijn voor CDA-taferelen. Er is één belangrijk verschil met zijn voormalige partij: NSC-leden hebben geen stemrecht. Volgens de statuten van de partij beslist alleen de Tweede Kamerfractie over eventuele deelname aan het kabinet. Leden kunnen zeggen wat ze willen, maar echte macht hebben ze niet.