Opera van de Enschedese verzetsheld Overduin

Er wordt een opera opgevoerd over het leven van Leendert Overduin, de predikant en verzetsstrijder die in de verschrikkelijke jaren 1940-1945 veel joden heeft gered. Zijn verzetsgroep was zeer actief in Twente en hielp zo’n duizend Joodse inwoners. Deze Noaber-opera wordt uitgevoerd door de Nederlandse Reisopera, die Twentenaren vraagt ​​zich aan te melden als vrijwilliger. De productie zou in 2017 moeten stijgen.

Na zijn studie ging Overduin eind jaren dertig als predikant in Enschede werken. Nadat de Duitse bezetter na de inval in Twente in september 1941 105 Joodse inwoners naar Mauthausen had gedeporteerd, besloot Overduin onderduikadressen te organiseren voor de nog aanwezige Joden bedreigd met deportatie. Geleidelijk aan creëerde ze een kerngroep, waartoe ook haar zussen behoorden, en zeker vijftig mensen werden actief. Het netwerk was echter veel groter.

Textielfabriek

Om verhulling mogelijk te maken ontving de groep Overduin financiering van textielfabriek Jannink. De meeste ondergedoken joden werden in Twente gehuisvest, maar een aanzienlijk aantal ging ook naar Fryslân en andere plaatsen in Nederland. Overduin werd in het najaar van 1942 gearresteerd, maar dankzij een politie-inspecteur uit Enschede vrijgelaten. In 1943 werd hij opnieuw gearresteerd, waarna hij negen maanden gevangen zat.

Religie

Na zijn veroordeling ging Overduin zelf ondergronds en zette zijn verzetswerk voort onder de naam Ten Kate. Tegen het einde van de oorlog werd hij opnieuw kortstondig gearresteerd. Na de oorlog wijdde zij zich aan de zorg voor NSB-kinderen, die vaak het slachtoffer waren van de fouten van hun ouders. Overduin legde dit contrast (van het helpen van joden tot het helpen van kinderen van verkeerde ouders, red.) uit met betrekking tot zijn religieuze overtuigingen. Later was hij pastoraal werker in Lonneker. Hij stierf in 1976.

stadsopera

Overduins talrijke wapenfeiten waren voor de Nederlandse Reisopera aanleiding om een ​​opera over hem te maken. De productie over Overduin is een vervolg op de eerdere stadsopera MAAK, de belangrijkste muziektheatervoorstelling over de vuurwerkramp van 2000 in de Enschedese wijk Roombeek. Het gezelschap voerde deze voorstelling in 2010 vier keer uit in de voormalige weverij Gherzi. Ruim 250 amateurs en professionals namen deel. Nu worden opnieuw vergelijkbare cijfers verwacht.

Meerdere producten

De werving start volgend jaar en de opera zal in de zomer van 2027 vertoond worden. Waar de opera uitgevoerd zal worden is nog niet bekend. Het verhaal van Overduin is meerdere malen verteld in producties, onder meer in een boek in 2020 en in een documentairereeks in 2021. Sinds 2022 is het opgenomen in het Verzetsmuseum in Amsterdam. Datzelfde jaar verscheen het boek ‘Leendert Overduin: het levensverhaal van herder Pimpernel (1900-1976)’ opnieuw. Het werd voor het eerst gepubliceerd in 2000.

Joods Twente

Voor de oorlog telde de joodse gemeenschap in Enschede ongeveer 1.500 actieve mensen. Joodse families woonden vaak in omliggende dorpen. Nadat de nationaal-socialisten in Duitsland de macht hadden overgenomen, vluchtten veel joden die over de grens woonden naar Twente, waardoor de gemeenschap aanzienlijk groeide. Tijdens de Sjoa zijn vrijwel veel Twentse joden gedeporteerd en vermoord. De synagoge overleefde de oorlog relatief ongeschonden. Tegenwoordig werkt hier een kleine Joodse gemeenschap. Je kunt ook de synagoge bezoeken.