Week na geweldsincident stopt openbaar vervoer 3 minuten, ‘dit is niet normaal meer’

• Rikki Hendriks

  online-editor

Vrijwel al het openbaar vervoer in Nederland wordt vanavond om 22.30 uur drie minuten stilgelegd, een week nadat een NS-conducteur werd aangevallen in een trein tussen Den Haag en Delft.

Volgens vakbond VVMC werd de conducteur vorige week van de trap gegooid, geslagen en geschopt. Hij brak zijn arm en deed aangifte bij de politie. De enige verdachte is een 15-jarige jongen.

De NS en de vakbonden vragen al langer aandacht voor de toename van het geweld in de trein. “We hopen daarmee een signaal af te geven aan de samenleving: ‘dit is niet meer normaal’”, zegt Johan Dupain, CEO van NS International.

Marjan Bakker is nu vijf jaar hoofddirecteur en kan er over meepraten. We brachten een avond met haar door om te zien waar ze mee te maken heeft:

De NS registreert steeds meer geweldsincidenten tegen medewerkers. Vorig jaar waren er bijvoorbeeld 1.042 meldingen, een stijging van 8 procent ten opzichte van 2022.

Zo’n incident tast het veiligheidsgevoel van medewerkers aan, zegt Ike Wiersinga van vakbond CNV. Bijna drie geregistreerde incidenten per dag betekenen dat “iedereen die op een station of in een trein werkt er ooit mee te maken krijgt.”

En niet iedereen meldt het, zegt Wiersinga, dus het werkelijke aantal kan nog hoger liggen. “Medewerkers melden zich vaak niet meer als ze uitgescholden worden, omdat het hinderlijk is. Maar je hebt er ook last van als je veelvuldig uitgescholden wordt. Dat is niet gezond.”

De meeste mensen bij NS hebben ‘plezier in hun werk’, maar dit ‘bederft de pret’, zegt Wiersinga. Dit wordt bevestigd door hoofdregisseur Dupain. Hij was geschokt door het incident van afgelopen weekend, zegt hij. “Dan ga je weer aan je eigen veiligheid denken. Je wordt steeds alerter tijdens het werk.”

De hoofddirecteur zelf kreeg in februari te maken met een incident. Een man zonder kaartje viel mensen lastig. Toen Dupain hem erover vertelde, bleek dat hij ook een scherp voorwerp in zijn hand had, waarmee hij stekende bewegingen maakte. Het incident mislukte uiteindelijk; Dupa riep om hulp en de politie kon de man arresteren.

Dupa was de daaropvolgende weken nog steeds boos over het incident. “Ik voelde me minder veilig en werd wat voorzichtiger bij het benaderen van reizigers. Na zo’n incident moet je terug naar je normale patroon en ben je het vertrouwen een beetje kwijt.”

De NS nam het initiatief voor de actie van gisteravond en afgelopen week sloten meerdere vervoersbedrijven zich aan. Onder meer de Amsterdamse GVB-, Arriva- en Qbuzz-lijnen stoppen vanavond treinen, trams, metro’s en bussen. “Dit incident gebeurde bij de NS, maar in het openbaar vervoer is het gevoel overal aanwezig”, zegt Wiersinga.

De Tweede Kamer debatteerde woensdag over geweld in het openbaar vervoer. De partijen willen dat het kabinet met meer plannen komt om dit tegen te gaan. De PVV en VVD willen dat alle medewerkers een lichaamscamera dragen, een plan dat zich nog in de pilotfase bevindt. Ook vakbond CNV ziet voordelen in dat plan.

Ook NS en de bonden willen een uitbreiding van bevoegdheden voor NS-personeel, waardoor de identiteit van gedetineerden makkelijker kan worden vastgesteld.

Dit zou mogelijk kunnen zijn door NS-medewerkers toegang te geven tot het register waarin rijbewijzen worden geregistreerd. Op dit moment moet de politie nog gebeld worden om reizigers te identificeren, waardoor reizigers makkelijker over hun identiteit kunnen liegen tegen NS-medewerkers.

De NS heeft de afgelopen jaren al stappen gezet om een ​​veiliger werkomgeving te realiseren, zegt Wiersinga. Eerder werd er al een WhatsApp-nummer aangemaakt waar reizigers onveilige situaties kunnen melden, zijn er meer stations met poortjes gesloten en staan ​​er meer camera’s op de perrons.

Wiersinga hoopt dat de actie van vanavond een “enorme opsteker” zal zijn voor medewerkers van het openbaar vervoer. “Omdat ze zich soms alleen voelen. In de trein zit je alleen en word je lastiggevallen door herrieschoppers. Dat het hele openbaarvervoersysteem lam ligt en daar zoveel aandacht aan wordt besteed, is dus goed voor ze.”