Hoe mangroven kustlijnen over de hele wereld kunnen beschermen

De wetenschappelijke wereld kijkt hier reikhalzend naar uit.

Beneden Hofland

Mangroven worden vaak beschouwd als de spil van kustbescherming in tropische kustgebieden. Met hun grote wortels houden ze veel sediment vast en vangen ze de klappen van de golven op. “Er zijn veel beloftes dat mangroven stormen zullen tegenhouden. Maar die beloften zijn niet op de proef gesteld. Als we de beschermende rol van de natuur echt willen meenemen in onze bescherming tegen overstromingen, zijn grootschalige metingen onmisbaar. De wetenschappelijke wereld kijkt ernaar uit”, zegt Bas Hofland, waterbouwkundige aan de TU Delft en leider van het onderzoeksproject ‘WOODY’.

Bregje van Wesenbeeck, ecoloog en expert Building with Nature bij Deltares en ook aan de TU Delft, bestudeert al jaren het gedrag van vegetatie onder extreme hydraulische omstandigheden.

Modellen die voorspellen hoe bomen zich in water gedragen, zijn gebaseerd op statische stokken. Maar bomen buigen vooral tijdens grote golven.

Bregje van Wesenbeeck

Door de beweging van bomen kan de demping soms anders zijn dan verwacht. Het experiment is iets waar Van Wesenbeeck al lang op wacht. Om dit te bereiken kweekte hij jarenlang tropische mangroven in een kas in Deltares. Dit maakt het eindelijk mogelijk om metingen uit te voeren aan echte bomen, op volledige schaal.

Houd golven in de gaten

In de Deltagoot, het krachtigste golfkanaal ter wereld, wordt onderzocht hoeveel golfkracht mangroven kunnen absorberen. Eenmaal in de Deltagoot worden de bomen bedekt door een steeds grotere laag water en zwellen de golven aan. Ondertussen wordt er veel aandacht besteed aan de manier waarop golven worden gedempt, waardoor de golfsnelheid en -hoogte worden geregeld.

Demping van golven door bomen.

Onderzoekers meten hoe de bomen bewegen en hoe groot de kracht op de bomen is. Hierdoor kan de golfdemping worden geschat. Hiervoor heeft Hofland een nieuwe, zeer kosteneffectieve meetmethode ontwikkeld.

“In plaats van de hele boom uit zijn context te halen en aan een systeem van externe krachtmeters te hangen, gebruiken we nu de boom zelf. “We meten direct de buiging van de stam en met speciale sensoren kunnen we de kracht op de boom bepalen.”

Deze methode is al toegepast op bomen op het land, maar het is nog steeds interessant om te zien of de sensoren op hun plek blijven onder de kracht van golven tot drie meter hoog.

Het WOODY-project

WOODY is een door de NOM gefinancierd project dat in 2020 van start is gegaan. Het project onderzoekt hoe bomen, zoals wilgen en mangroven, het overstromingsrisico kunnen verminderen. Bomen aan de kust verminderen de impact van golven op de zeewering en vergroten ook de lokale biodiversiteit. In het project werkt de Technische Universiteit Delft samen met NIOZ, Deltares en andere partners.