Van tanken tot lopen naar de winkel: de Enschede Fietst app registreert de bewegingen van alle gebruikers

Ongeveer vier jaar geleden is de Enschede Fietst app (voorheen Smart App) opnieuw geactiveerd. Vervolgens zette de gemeente in op de landstitel van Ciudad Ciclista 2020 – die niet werd gewonnen – en ging op zoek naar leuke acties en doelpunten. Eén daarvan was het terugdringen van het autogebruik in de stad met 10 procent, waardoor mensen voor korte ritten met de fiets zouden worden gestimuleerd.

Verdien punten

Maar hoe zorg je ervoor dat mensen vaker gaan fietsen? Hiervoor is er de Enschede Fietst app. Het idee is simpel: je installeert het programma op je smartphone en als je toestemming geeft, worden al je fietstochten opgenomen. Voor elke afgelegde kilometer krijgt u één punt.

Je kunt ook extra punten verdienen met speciale uitdagingen. Zo kregen app-gebruikers die onlangs naar de film fietsten tien punten. Doe je dit van Glanerbrug tot Kinepolis (retour ongeveer 20 kilometer), dan krijg je in totaal dertig punten. Die punten kun je inwisselen voor onder meer een kopje koffie, een uurtje gratis bowlen of korting op een fietsreparatie.

24/7 actief

En dat is nog niet alles: bij regen moeten de verkeerslichten sneller op groen springen, omdat de Enschede Fietst-app een signaal geeft als je het betreffende kruispunt nadert. Bruikbaar. Maar dit alles betekent uiteraard dat de applicatie te allen tijde moet weten waar de gebruiker zich bevindt en welk vervoermiddel hij gebruikt. En je moet ook weten wat de weersomstandigheden zijn. En dat is precies wat de app doet.

Wat de gebruiker niet ziet, is dat alle soorten gegevens 24/7 worden opgeslagen in de ‘backend’ van de applicatie. Hoe kan de app tenslotte weten wanneer je aan het rijden bent? Dit komt mede door de gemiddelde snelheid tijdens de beweging. Hierdoor wordt ook duidelijk wanneer de gebruiker in de auto zit, met de trein reist of een wandeling maakt.

Voetgangersstromen

En hier komt een ander beleidsterrein naar voren: het verkeersbeleid. Het is heel interessant om te weten hoe een bewoner beweegt. Deze informatie geeft informatie over het gedrag van de gebruiker in de applicatie. Iedereen die de applicatie installeert en de algemene voorwaarden accepteert, geeft toestemming aan de gemeente en de beheerder om deze gegevens anoniem te gebruiken.

En dat wordt ook gedaan. Het nieuwe ‘Voetgangersactieprogramma’ toont veelgebruikte routes voor voetgangers verspreid over de stad. Dit kan ook op kleinere schaal: door bijvoorbeeld specifiek in beeld te brengen hoe inwoners van Stroinkslanden, Wesselerbrink en Helmerhoek naar hun plaatselijke winkelcentra lopen. Dit geeft informatie over welke het meest worden gebruikt of verbeterd moeten worden. Enschede streeft er immers naar dat alle buurtwinkelcentra op loopafstand van bewoners liggen.

Een woordvoerster van de gemeente Enschede bevestigt dat er gegevens uit de app Enschede Fietst zijn gebruikt om looproutes uit te stippelen. “Het zijn geen individuele voetgangers. Deze verschijnt alleen als acht mensen de app gebruiken om dezelfde route af te leggen. “Dit is om privacyredenen.”

Volgens de woordvoerder is het niet zo dat er continu gebruik van wordt gemaakt. “In het verleden hebben we wel data over het fietsgebruik gebruikt, maar niet structureel. Deze data hebben we niet gebruikt voor autobewegingen, rittenanalyses of andere zaken.”

Bewustzijn

Geen schokkend nieuws dus. Zolang gebruikers hun toestemming geven en er zorgvuldig met persoonlijke gegevens wordt omgegaan, is er niets aan de hand, zou je kunnen zeggen. Hoewel je je misschien afvraagt ​​hoeveel van de 2.200 tot 2.400 actieve gebruikers zich daadwerkelijk realiseren welke informatie achterin de app is opgeslagen als ze op ‘ok’ klikken. In het kader van bewustwording heeft de auteur van dit artikel het enige tijd geleden op de proef gesteld en Enschede Fietst op zijn telefoon geïnstalleerd.

Na een korte periode werden alle verzamelde persoonsgegevens middels een informatieverzoek opgevraagd bij Mobidot, de beheerder van de applicatie. Zij zijn verplicht deze informatie te verstrekken. En dat is geen probleem: na identificatie om aan te tonen dat de sollicitant echt om zijn eigen gegevens vraagt, ontvangt hij binnen een week een met een wachtwoord beveiligd bestand per e-mail. Afhankelijk van hoeveel ritten je hebt gemaakt, zijn dit uitgebreide lijsten met gegevens die een gevorderde Excel-gebruiker kan ontcijferen.

Automatische herkenning

Het is verbazingwekkend hoe precies de app werkt. Oké, soms lijkt het alsof er een probleem is met het signaal en daarom zijn niet alle gegevens bruikbaar. Maar als de ontvangst goed is, worden er ook veel dingen opgenomen. Bij elke beweging wordt elke paar seconden een locatie (een punt op de kaart) verzonden via GPS-coördinaten. Op basis van de gemiddelde snelheid geeft de applicatie nauwkeurig aan welk vervoermiddel wordt gebruikt. Zo is duidelijk dat de auto is gebruikt voor een uitwedstrijd bij voetbalclub UDI.

Maar dat is niet alles. De applicatie registreert alle (vaste) bestemmingen. Een woongebouw waar je tien uur per dag bent, wordt automatisch ‘thuis’ genoemd. En daarom zou het bedrijfsgebouw waar je meerdere uren per dag doorbrengt, jouw werk moeten zijn. Permanente bezoekadressen van familie of vrienden worden genoteerd en aangeduid als ‘thuis’. Ook reisbestemmingen worden op deze manier toegewezen. Het uitstapje naar de redactie van 1Twente is dan ook ‘voor het werk’. En de weg terug ‘naar huis’. Een bezoek aan AH Miro heet ‘winkelen’ en een korte wandeling heet ‘ontspanning’.

CO2 en calorieën

Voor de gemiddelde verkeersingenieur zijn dit allemaal interessante weetjes. Het kan bijvoorbeeld laten zien hoe vaak mensen hun fiets of auto gebruiken voor korte ritjes binnen de stad en met welk kennelijk doel ze dat doen. En om het nog interessanter te maken, wordt er ook allerlei algemene informatie over die reis verzameld, zo blijkt uit een analyse van de data.

De dag dat ze voor het korte ritje naar het gemeentehuis de auto kozen in plaats van de fiets, was het ‘bewolkt en regenachtig’. Dit is niet het moment om nat te worden in de regen. Tijdens een familiebezoek aan het Duitse Rheine, uiteraard met de auto, werd ongeveer 9.419 gram (bijna 1 kilo) CO2 uitgestoten. Tijdens de fietstocht naar het huis van zijn ouders verbrandden ze ongeveer 150 calorieën. En het knooppunt Oldenzaalsestraat/Laararessingel blijkt een bron van vertraging: op een dag stond er zelfs een wachttijd van 2 minuten en 23 seconden voor het stoplicht.

Beschikbaar op aanvraag

Zoals gezegd: bovenstaande informatie wordt niet gedeeld met anderen. In ieder geval niet op een manier die aan mensen kan worden toegeschreven. In tijden van corona zou bijvoorbeeld een analyse van het reisgedrag van mensen kunnen worden uitgevoerd.

Alle persoonlijke gegevens kunnen door gebruikers worden opgevraagd en dat betekent dat deze ook op de server van Mobidot staan. En dus zal het “zo lang als nodig” blijven, aldus de voorwaarden. In de praktijk betekent dit dat gegevens nog 24 maanden beschikbaar blijven nadat “het project” eindigt of als een account 24 maanden inactief is.