Ook in Overijssel de spanning van de turbines tussen provincie en gemeenten

Net als in de rest van Nederland heerst er in Overijssel spanning tussen de provincie en de gemeenten over de plaatsing van windturbines. Zowel de gemeente Enschede als Hof van Twente en Wierden zijn tegen provinciaal aangewezen voorkeurszones en de mogelijkheid tot dwang. Hetzelfde gebeurt momenteel in provincies als Utrecht en Gelderland.

Wachten op nationale normen

In Enschede heeft duurzaamheidswethouder Niels van den Berg, lid van Burgerbelangen Enschede, laten weten geen besluit te willen nemen voordat er medio 2025 nieuwe nationale turbinenormen zijn vastgesteld. Deze normen gaan over turbinegeluid windenergie, de afstand tot bijvoorbeeld natuurgebieden en woningen, de invloed van schaduw en lichtvervuiling. Volgens de Commissie EIA veroorzaakten windturbines in 2019 ernstige geluidsoverlast bij 28.000 Nederlanders. Afgelopen oktober publiceerde het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een concept van de nieuwe regelgeving, waarbij ruim vijfhonderd zienswijzen werden ingediend.

Het Interprovinciaal Overleg (IPO) was kritisch over het opnemen van een absolute afstandsnorm. ‘Een afstandsnorm verkleint aanzienlijk (…) de beschikbare ruimte om windturbines te plaatsen‘, schrijft onder meer de coördinerende organisatie. Bovendien zou een vaste afstandsregel burgers ongelijke bescherming bieden. ‘Ongelijk omdat geluidsoverlast voor een groot deel afhankelijk is van de specifieke lokale situatie, zoals ondergrond, bodem en geografische factoren.’

Minder ruimte in Enschede

Sterker nog, de installatieruimte lijkt steeds kleiner te worden. Rekening houdend met de ontwerpnormen heeft de gemeente Enschede geanalyseerd hoeveel turbines zij kan en wil huisvesten, schrijft de wethouder. ‘Hieruit blijkt dat er in Enschede geen enkele plek is waar een 280 meter hoge windturbine geplaatst zou kunnen worden. Kleiner kan, maar beperkter dan eerder werd aangenomen. In het gebied nabij de N18 zou een turbine van 200 en een turbine van 230 meter hoog kunnen worden gebouwd.‘

Begin maart heeft de gemeenteraad van Enschede een motie aangenomen met daarin de volgende eis: ‘Er zullen geen onomkeerbare beslissingen worden genomen totdat er nationale normen zijn vastgesteld.‘. De provincie Overijssel is het hier niet mee eens en heeft volgens de gemeenteraad ook aangegeven dat het door de gemeente aangewezen turbinegebied onvoldoende is om de RES-doelen te halen.

rechte rug

De gemeenteraad waarschuwt raadsleden dat als Enschede nu geen programmaovereenkomst met de provincie tekent, de gemeente naar de categorie zal overstappen ‘restoppervlak‘. Dit brengt volgens het college het risico met zich mee dat Enschede binnenkort nog meer turbines moet plaatsen om de RES-doelstelling te halen. Het gemeentebestuur wil echter de rug recht houden:

‘We zien ook dat er druk op ons wordt uitgeoefend en dat het niet accepteren van programmeringsovereenkomsten kan betekenen dat: ergste gevallen Vanaf dit najaar is heel Enschede open als zoekgebied met alle gevolgen van dien. Tegelijkertijd wil het gemeentebestuur richting de inwoners van Enschede vasthouden aan het afwachten tot regelgeving gebaseerd op het zorgvuldigheidsbeginsel en het beginsel van betrouwbaar bestuur definitief tot stand komt.‘

Naar de rechter?

Het gemeentebestuur van Enschede sluit juridische stappen niet uit: ‘Hoewel wij onderkennen dat dit een risico is, zien wij reden om te (denken) dat als dit gebeurt, wij kans maken op een succesvolle rechtszaak.‘

Ook de gemeenteraad van Wierden noemt de rechter in een in december aangenomen motie. Daarin spreken de partijen Nieuw Enter Wierde en SGP over de ‘dreigende druk‘ uit de provincie. De motie eist van de raad: ‘Totdat de landelijke milieuregelgeving voor windturbines van kracht wordt, zullen wij alle wettelijke middelen inzetten om initiatieven die niet in overeenstemming zijn met ons gemeentelijk beleid tegen te gaan, desnoods tot aan het hoogste orgaan.‘

Minder strenge normen

Tenslotte stuurde de gemeente Hof van Twente eind februari een kritische brief naar de provincie Overijssel. Daarin schrijft het gemeentebestuur dat de provinciale MER de locaties van de winden in kaart brengt ‘waar naar het oordeel van de gemeenten geen realistische mogelijkheid bestaat om windenergieprojecten uit te voeren.‘ De reden is volgens Hof van Twente dat de provincie minder strenge regels hanteert. ‘die nationale milieunormen voor windenergie opstellen en/of afwijken van meer gebruikelijke principes‘.