Eindrapport van de werkgroep over een alternatief voor KDW als omgevingswaarde in de wet

In februari 2023 is een werkgroep van agrarische en natuurorganisaties, de provincies (IPO) en het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) gestart met een verkenning naar een alternatief voor de Kritische Depositiewaarde als omgevingswaarde in de wet. Dat alternatief zou de toestand van de natuur breder moeten beschouwen dan de huidige indicator op basis van stikstofdepositie. De minister van Natuur en Stikstof heeft het eindrapport van deze verkenning inmiddels naar de Tweede Kamer gestuurd.

Johan Remkes adviseerde in 2022 in zijn rapport ‘Wat kan’: ‘Zet de natuurtoestand op de voorgrond en uiteindelijk haal je KDW uit de wet.’ Het ging over de rol van KDW als milieuwaarde in de Wet Stikstofreductie en Natuurherstel (WSN), waarin nu de wettelijke doelstelling is opgenomen dat in 2025, 2030 en 2035 respectievelijk 40 procent, 50 procent procent en 74 procent van de stikstof -Kwetsbare natuurgebieden vallen onder de KDW. De KDW is de wetenschappelijke maatstaf die aangeeft hoeveel stikstof de natuur kan opnemen zonder risico op achteruitgang.

^{© Clara Bastián | Dreamstime.com}

Voor de minister van Natuur en Stikstof was dit een belangrijk proces, omdat hij samen met verschillende partijen wilde verkennen hoe we de natuurtoestand op een effectieve en leefbare manier kunnen blijven beheren. Met name landbouworganisaties hebben moeite met de KDW als referentiepunt, omdat zij vinden dat het om de natuur zelf moet gaan en niet om de KDW. En een boer kan de stikstofdepositie niet direct beheersen, maar wel zijn uitstoot.

Het traject ‘alternatief voor KDW’ was complex, omdat een alternatief voor KDW als omgevingswaarde in de wet ook juridisch houdbaar moet zijn, praktisch uitvoerbaar en moet bijdragen aan stikstofreductie en natuurherstel. De doelpunten stonden niet ter discussie. Kortom, het gaat erom dat de natuur in goede staat verkeert en niet verslechtert.

Voorlopige conclusies
De werkgroep heeft een eindrapport opgesteld waarin een alternatief is verkend waarbij de natuurtoestand centraal staat, met doelstellingen per gebied als referentie. Op deze manier moeten we ook breder kijken naar andere factoren die de natuur belasten, en niet alleen naar stikstof. Over de geschiktheid en haalbaarheid van het alternatief lopen de meningen binnen de werkgroep uiteen. Vooral de haalbaarheid blijkt een knelpunt.

De minister is de werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van organisaties met uiteenlopende belangen, in ieder geval zeer dankbaar voor hun gezamenlijke eindrapport en adviseert het volgende kabinet om goed af te wegen wat er nodig is om het alternatief succesvol te laten zijn alvorens een besluit te nemen. beslissing over een mogelijke wetswijziging.

Opvolgen
In een proces voor een mogelijke wetswijziging is het van belang dat deze niet afleidt van de taak waar we voor staan ​​en waar we mee bezig zijn: het voortvarend doorvoeren van de maatregelen die nodig zijn om de natuur te herstellen en de monitoringgegevens op orde te krijgen. Het huidige kabinet zal in ieder geval een reeks zaken op orde blijven stellen die tevens randvoorwaarden zijn om het alternatief in de wet op te nemen, zoals het verbeteren van de wijze waarop de kwaliteit van de natuur wordt gemonitord en het kwantificeren van natuurlijke doelstellingen per gebied. Dit is in ieder geval noodzakelijk voor het Nederlandse milieubeleid in brede zin en kan niet worden uitgesteld.

In de werkgroep en binnen de brede groep van geconsulteerde organisaties werd ook aandacht gevraagd voor emissiebeheersing als basis voor een alternatief. Het kabinet heeft eerder onderkend dat focus op depositie het stikstofbeleid complex maakt. Die depositie is wel relevant voor de natuur, maar het kabinet analyseert de mogelijkheden om de emissies op de langere termijn (verder) te beheersen. Om deze reden acht de minister het van belang om te onderzoeken of emissiereductiedoelstellingen kunnen worden opgenomen in de Omgevingswet.

Klik hier om de Kamerbrief te bekijken.