Vakantie, geen geld om uit te gaan: na 70 jaar is Jeugd ViVa nog steeds een noodzaak in Enschede

Een mooi vakantieplan, zo heette de eerste Vi-Va in Tubantia op 24 juli 1954. Alleen in het artikel wordt de inhuldiging omschreven als een soort volksfeest, met een zeer zichtbare muzikale mars van de (Oude) Markt naar de Van Heekpark. Er volgden optredens en toespraken. Duizenden mensen waren getuigen.

‘Mensen op vakantie’

De oplettende lezer zal zien dat het woord ‘jeugd’ nog niet in de naam voorkomt. Tegenwoordig zijn de activiteiten gericht op kinderen in de basisschoolleeftijd, maar aanvankelijk richtte het evenement zich op hele gezinnen.

Het doorbrengen van de feestdagen was in die tijd een probleem geworden, vertelt toenmalig raadslid Bout in zijn toespraak op het openingsfeest. Hadden in 1940 nog maar zo’n 250.000 Nederlanders vakantiegarantie, veertien jaar later was dit cijfer tien keer zo hoog. Van deze ‘vakantiegangers’, zoals de krant ze noemt, blijft bijna de helft thuis in Enschede.

Om vermaak te organiseren voor de thuisblijvers heeft burgemeester Van Veen een ‘Kerstbestedingscommissie’ in het leven geroepen, onder leiding van Bout. Dit leidt uiteindelijk tot de organisatie van de feestweken, onder het motto ‘Vakantie vieren’, afgekort Vi-Va.

Succesvol experiment

Die eerste editie wordt nog steeds een ‘experiment’ genoemd. Over het succes ervan valt nauwelijks te twisten, nu zeventig jaar later de feestweken nog steeds worden gevierd.

Hoewel het ontwerp in de loop van de decennia wel is veranderd. “In de jaren zeventig was er in de Diekmanhal een centraal evenement voor de oudere jeugd met zo’n dertig kramen”, herinnert Marcel van Gunst zich. Nu werkt hij voor de Stichting Speeltuin Enschede, die Jeugd ViVa organiseert. Jongeren kunnen bijvoorbeeld hutten bouwen of auto’s repareren. “Mijn vader was vrijwilliger bij de dames. “Ik heb er hele warme herinneringen aan.” Van Gunst liep daar op zijn twaalfde naartoe om als journalist bij de eerste ‘Viva-krant’ te werken. Een deel van zijn geschiedenis verscheen zelfs in Tubantia.

Tegelijkertijd werden er, net als nu, kleinere feesten gehouden in speeltuinen door de hele stad. Eén van de bezoekers was destijds de kleine Arjan Kampman. “Ik ging naar speeltuin De Wester of Het Heelal in Twekkelerveld. Toen ik ouder was, ging ik naar Diekman Hall. We hebben enorme hutten gebouwd. Het was fantastisch.”

nog steeds behoeftig

In 2024 staat Kampman weer bij ViVa Juventud, maar dit keer als wethouder om het kinderfestival in te luiden ter ere van het zeventigjarig jubileum van het evenement. “Zelfs vandaag de dag zijn er in Enschede 15.000 gezinnen met een minimuminkomen”, legt hij uit over de behoefte die nog steeds bestaat. “Er wonen ruim 5.500 kinderen. De kans dat ze op vakantie gaan is zeer klein. “Het is geweldig dat ze hier kunnen spelen.”

Opvallend is dat er ook kinderen zijn die op vakantie kunnen, maar andere weken komen spelen. Die armoede is echter de reden waarom Jeugd-ViVa vier jaar geleden besloot helemaal vrij te zijn. “Tot dan kostte het 1 euro per deelnemer per dag en soms 1 euro voor de lunch”, legt coördinator Daniëlle Rekers uit. “Als je een gezin van vier hebt, komt het soms neer op het weekbudget. En we mogen de oorzaak ervan niet uit het oog verliezen.” Het blijkt dat verandering een verschil maakt. “Ik herinner me dat een eerstejaarsmeisje zei: ‘Nu kan ik eindelijk de hele week komen.’”

Terug naar de oorsprong

Er zullen nog meer veranderingen plaatsvinden, als Rekers zijn zin krijgt. “Dit jaar hebben we het plan om het weer voor alle doelgroepen te organiseren. Ook voor jongeren en volwassenen, en voor ouderen die zich alleen voelen. Kortom, laten we teruggaan naar de basis. Dat vergt energie en organisatie, maar dat is nog steeds onze bedoeling.” Op deze manier kan Vi-Va weer hetzelfde worden als toen het begon: vakantiekosten voor iedereen.