‘Onze’ CVA-keten bestaat 25 jaar en heeft in heel Nederland een revolutie ontketend

Door Debbie Valstar

‘CVA’ is een ander woord voor ‘beroerte’. Bij deze aandoening is het van groot belang dat iemand binnen 24 uur in het ziekenhuis wordt behandeld. In feite begint de revalidatie binnen 24 uur. “Het tijdverlies is het verlies van hersenen”, vat het als algemene regel samen Hetty Toussaint, cardiovasculair verpleegkundige bij de Eerstelijnszorgorganisatie (ZEL). “Hoe langer je wacht voordat je een beroerte behandelt, hoe groter de kans dat eventuele symptomen permanent worden.”

Goed idee

Dat wisten Herman Cools, destijds medisch directeur van verpleeghuis De Bieslandhof, en wijlen Jan Swen, neuroloog in het Reinier de Graaf Gasthuis, in 1999 ook. Om ervoor te zorgen dat patiënten met een beroerte binnen 24 uur kunnen beginnen met revalidatie, zijn ze een samenwerking gestart: de CVA-keten. Vanaf dat moment konden mensen met een beroerte snel worden overgebracht van het ziekenhuis naar De Bieslandhof, waar alle voorzieningen voor revalidatie aanwezig waren.

In die tijd keken mensen een beetje naar het verpleeghuis: als je daarheen gaat, ga je dood.

Hans Klein Breteler was toen algemeen directeur van het verpleeghuis. Dit was voordat hij in 2000 zorgcentrum Pieter van Foreest oprichtte, waarna hij in 2007 lid werd van de Eerste Kamer. De samenwerking tussen het Delftse ziekenhuis en het verpleeghuis was niet alleen een primeur in Nederland, maar kende ook een onvoorziene bijwerking: “Mensen zagen het verpleeghuis destijds als volgt: als je erheen gaat, ga je dood”, zegt Hans. “Op de Bieslandhof werd weinig aandacht besteed aan de medische en verpleging”.

Revolutie

Dit veranderde zodra ziekenhuisverpleegkundigen patiënten binnen de beroerteketen begeleidden naar het verpleeghuis: “Die transmurale verpleegkundigen zagen de mogelijkheden in het verpleeghuis, vooral als iemand die een beroerte had gehad ook dementie had. Dit verhoogde het wederzijds respect en leidde tot een betere samenwerking, vooral onder het zorgpersoneel aan het bed. “Verpleeghuisartsen en neurologen werkten op medisch vlak al nauw samen.” Deze revolutie, zoals die volgens Hans en Hetty wordt genoemd, vond eind jaren negentig plaats. In 2007 werd een mooi resultaat geboekt: op de Bieslandhof ontstond een verpleegafdeling voor patiënten met een beroerte in het Reinier de Graaf Gasthuis. Opnieuw een nationale primeur.

“Dit verhoogde het wederzijds respect en leidde tot een betere samenwerking”

De CVA-keten is de afgelopen vijfentwintig jaar gegroeid. Momenteel bestaat het uit vier organisaties: Reinier de Graaf Gasthuis, Basalt, Careyn en Pieter van Foreest. “Na ontslag uit het ziekenhuis is de thuiszorgverpleegkundige na een beroerte vaak de eerste die de gevolgen van een beroerte opmerkt”, zegt Hetty. De organisaties werken nauw samen met ZEL, een eerstelijnsorganisatie die nadenkt over hoe de zorg voor patiënten die door huisartsen worden behandeld, verbeterd kan worden. Hetty doet dit op het gebied van hart- en vaatziekten.

DSW

Zorgverzekeraar DSW is als ‘onzichtbare’ partner verbonden met de keten. “De Bieslandhof zat altijd vol”, herinnert Hans zich. “DSW zei toen: ‘De Bieslandhof kan permanent drie lege bedden hebben. We betalen alleen voor dat bed. Dat kost een kwart miljoen gulden per jaar, iets wat De Bieslandhof niet kon betalen. DSW financiert ook een gratis preventieconsult voor mensen met een hoger risico op hart- en vaatziekten. Dit spreekuur is vastgesteld door ZEL.

Twee jaar nazorg

Voor degenen die een beroerte hebben gehad, zijn er drie opties. Het verpleeghuis, zoals gezegd, maar het is ook mogelijk dat iemand herstelt in een revalidatiecentrum of terugkeert naar huis. In alle gevallen krijgt de patiënt de juiste nazorg in de beroerteketen om restsymptomen van een beroerte te minimaliseren. En maar liefst twee jaar lang, als de patiënt dat wenst, in overleg met de mantelzorger.

Voor mantelzorgers verandert er vaak veel nadat hun naaste een beroerte heeft gehad. Hans: “Een van de grootste problemen bij een beroerte is dat iemand een gedragsverandering kan vertonen. Agressief worden bijvoorbeeld.”

Hetty Toussaint (links), cardiovasculair verpleegkundige bij zorgorganisatie Eerste Lijn, vertegenwoordigt de huisartsen van de DWO-regio in de CVA-keten.

Alleen

Om ondersteuning te bieden op dit soort terreinen heeft Hetty samen met haar collega’s in de CVA-keten een format ontwikkeld met punten uit de thuissituatie die de huisarts als hoofdarts wil weten. “Het bieden van twee jaar nazorg is echt uniek in Nederland”, zegt Hetty. En hoewel de DWO-slagketen in vrijwel alle provincies van Nederland al navolging heeft gekregen, blijft ze ook in een ander opzicht uniek: nergens anders is er zo’n grote multidisciplinaire praktijk, waarin heel verschillende typen zorgprofessionals samen met een patiënt zorgen. : “Een fysiotherapeut, een ergotherapeut, een logopedist, een geriater, een diëtist, een geestelijk verzorger, een beroerteverpleegkundige, een neuroloog en een revalidatiearts zitten bijvoorbeeld bij elkaar om te bepalen welke zorg en begeleiding een patiënt precies nodig heeft . geduldig”.

Internationaal prestige

De aanpak van de CVA-keten kan ook internationaal veel bewondering opwekken, constateren Hans en Hetty. Hans: “Gepensioneerden in Spanje die een beroerte krijgen, keren speciaal hiervoor terug naar Nederland.” Hetty: “Op congressen krijg ik vaak de vraag hoe we hier in de regio de patiëntenzorgketen zo goed op elkaar hebben afgestemd.”

Onderdeel van de nazorg van de CVA-keten is het Café Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) in Delft, aan de Tuindersvaart 48. Dit betekent elke tweede woensdag van de maand een vrije avond voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel, inclusief een ongeval cerebrovasculair. val. Ook echtparen en mantelzorgers zijn welkom. “Zo kunnen lotgenoten elkaar ontmoeten en advies delen”, legt Hetty uit. Inschrijven kan vanaf 19.00 uur, start is om 19.30 uur.

Voor meer informatie over een beroerte, zie de website www.cvaketendwo.nl.