Nederlandse onderzoekers proberen levenloze cellen tot leven te wekken | RTL Nieuws

In werkelijkheid is de vraag vrij simpel: “De dingen om ons heen, zoals planten, dieren en mensen, leven”, legt Editie NL Cees Dekker uit, hoogleraar biofysica aan de Technische Universiteit Delft en een van de onderzoekers. Dingen, zoals microscopen, leven niet. Wat is het verschil? “Om dit te onderzoeken hebben we gekeken naar de kleinste eenheid levende cellen.”

“Wij vinden het intrigerend om na te denken over vragen als: ‘Hoe werkt een levende cel, zoals de cellen in ons lichaam?’” vervolgt hij. “Natuurlijk kunnen we met microscopen kijken hoe het werkt, maar wel veel. De vragen blijven onbeantwoord omdat het heel complex is.”

Alzheimer en kanker

Het doel van het project is uiteindelijk om de bouwprincipes van levende cellen te begrijpen door moleculen te observeren. Dit zou in de toekomst bijvoorbeeld kunnen helpen bij het vaststellen van de oorzaak van ziekten. “Veel ziekten zoals Alzheimer en kanker beginnen op moleculair niveau”, zegt de professor. “Dat is het niveau waarop DNA of eiwitten in cellen interageren.”

“Een molecuul leeft niet”, vervolgt Dekker. “Een DNA-molecuul is maar een molecuul. Een eiwit is ook maar een molecuul. Maar die moleculen samen hebben interacties, ze doen samen iets.” En tijdens die interactie gaat er wel eens iets mis. “Eiwitten zijn verkeerd gebouwd of chromosomen zijn verkeerd gescheiden en dat veroorzaakt uiteindelijk ziekte. “Als je meer weet over de moleculaire oorzaak van ziekten, kun je denken aan behandelmethoden en dat soort dingen.”

Eenvoudigste cel

Het plan is dat onderzoekers proberen de ‘eenvoudigste cel’ van onderop op te bouwen. ‘Zelfs de eenvoudigste cel bestaat uit honderden soorten moleculen’, legt Dekker uit. “Daarom nemen we een molecuul, dat wil zeggen een ‘blaasje’, en voegen we moleculen één voor één toe totdat we een ‘minimumlimiet’ bereiken om een ​​levend systeem te bouwen.”

Het is een uitzonderlijk groot project dat lang heeft moeten wachten op groen licht. “Twintig jaar geleden lachten ze ons ook uit, maar tien jaar geleden zetten wij onze eerste stappen”, zegt Dekker. “We hebben de eerste module gebouwd en we zullen hiervoor kunstmatige intelligentie en gerichte evolutie (red. in eiwittechnologie) gebruiken.”

30 docenten

Voor het project is maar liefst 40 miljoen euro beschikbaar gesteld. “Het is een enorm bedrag, maar je moet er wel rekening mee houden dat het een consortium is van dertig docenten uit heel Nederland die tien jaar gaan samenwerken”, vervolgt Dekker. “Het kan alleen met een soort injectie van die hoeveelheid, want dat kan iemand in een laboratorium nooit doen.”

Daarom is er een mix van wetenschappers bij elkaar gekomen. “We hebben zelfs ethici en filosofen erbij betrokken om de debatten in de samenleving, de kwestie van veiligheid en ethische kwesties te bespreken.”

Frankenstein

Dat laatste is nog steeds belangrijk, want er is ook kritiek. Er wordt bijvoorbeeld een vergelijking gemaakt met Frankenstein, de fictieve hoofdpersoon uit het gelijknamige boek die zelf een lichaam wil ‘bouwen’ en tot leven wil brengen. “Die vergelijking hoor ik vaker en ik heb er mijn twijfels over”, zegt Dekker. Volgens de docent verschillen de situaties echter van elkaar. “Wat wij doen is de mogelijkheden verkennen die inherent zijn aan de natuur.”