‘Alleen in grote aantallen kunnen we de universiteit veranderen’

Vertaling in uitvoering

Met chocoladekoekjes, veganistische Oreo’s en glutenvrije stroopwafels trekt de organisatie achter Democracy Day het publiek naar de bovenste verdieping van Pulse. Op de trappen, die tevens treden zijn, liggen brochures verspreid die schematisch het bestuursmodel van de Technische Universiteit Delft beschrijven.

Hoe dit model kan worden veranderd, is de hoofdvraag van deze bijeenkomst, waarvan de voertaal Engels is. Deze Dag van de Democratie moet de eerste van vele bijeenkomsten zijn waarin studenten en medewerkers de besluitvorming op de universiteit bespreken. De studentenorganisatoren willen laten zien dat het TU-bestuur het anders kan doen, opent organisator Tom Twigt, pas afgestudeerd. “We hoeven geen genoegen te nemen met de situatie zoals die nu is.”

Delta-columnist Bob van Vliet vat die situatie samen vanuit het publiek terwijl de microfoon zijn eerste tournee maakt tussen de enkele tientallen aanwezigen. “Nu lijkt het erop dat er een baas is die alles beslist en de enige manier om invloed te hebben is door de baas te beïnvloeden.”

Veel protesten

Dat was niet altijd het geval, zo blijkt meteen uit de lezing van Abel Streefland, universiteitshistoricus aan de TU Delft. De TU Delft had in het verleden niet alleen verschillende namen, maar ook de bestuursmodellen varieerden.

‘Activisme is bijna net zo oud als de instelling zelf’

Er waren eind jaren zestig veel protesten nodig om het vorige model, dat geen participatie omvatte, om te vormen tot een tegenovergestelde regeringsvorm. Op papier ontstond er een ideale democratie. In de praktijk brak er een periode van onbestuurbaarheid en veel protesten en bezettingen aan, zegt Streefland. De huidige vorm, waarin een college van bestuur besluiten neemt en bedrijfs- en studentenraden vooral een adviserende rol hebben, is ontstaan ​​na een wetswijziging in 1997.

Aan al deze veranderingen gingen protesten vooraf, zo laat Streefland zien. “Activisme is bijna net zo oud als de instelling zelf.” Volgens hem is een betrokken gemeenschap de eerste stap op weg naar een meer democratische universiteit. “We moeten toewerken naar een gemeenschap waarin iedereen opnieuw het gevoel heeft dat zijn of haar stem waarde heeft.”

in hetzelfde schuitje

Gemeenschap is de sleutel, benadrukt Remco Breuker, hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden en misschien wel het meest bekend als lid van de beweging OM in Actie, die democratisering als een van haar speerpunten heeft. Hij kan spreken, zegt Breuker, omdat hij als docent een vooraanstaande positie bekleedt. Iedereen die dit niet leuk vindt, maar wel die ambitie heeft, breekt zijn bril als hij kritiek levert. Samen praten biedt bescherming, zegt hij.

‘Een groot deel van de universiteit is nu hiërarchischer dan ooit’

De afgelopen maanden heeft hij de situatie aan de TU Delft met ‘empathie, verbijstering en herkenning’ bekeken, vervolgt hij. “Anders en tegelijkertijd hetzelfde als in Leiden. We zitten allemaal in hetzelfde schuitje.” Een belangrijke oorzaak ligt volgens de hoogleraar in de overdreven hiërarchie. Die is er niet altijd geweest, benadrukt Breuker. “Een groot deel van de universiteit is nu hiërarchischer dan ooit.”

Modder

Een groot deel van de macht die leraren ooit hadden, is overgedragen aan hogere bestuursniveaus. Voor de CVB, die zich ‘in een kasteel omgeven door modder’ bevindt, een metafoor voor de bureaucratische lagen die het bestuur omringen. Dat is intimiderend, zegt Breuker, en zorgt ervoor dat het college van bestuur zelf niet meer precies weet wat iedereen doet op de universiteit. Hoe kun je jezelf goed blijven verzorgen?

Hoe graag sommige mensen de universiteit ook zien als een bedrijf, zegt Breuker, het is niet een bedrijf vanwege haar sociale en academische taken. “Het is bovenal een plek waar onafhankelijk onderzoek en onderwijs wordt uitgevoerd met academische vrijheid.” Vraag iedereen om hard te werken om dit te bereiken. ‘Alleen in grote aantallen kunnen we de universiteit veranderen.’

Vuur in de schenen

Na de lezing van Breuker kunnen de aanwezigen vragen stellen aan de leden van de ondernemingsraad (o) en de studentenraad (sr). Ze krijgen kritiek van verschillende mensen op de tribunes. Vertrouwt u de CVB nog? Mag je iets zeggen als je in de ondernemingsraad of SR zit? Zijn de engagementtips zichtbaar genoeg? “Wij reageren onze frustraties over de CVB op u af”, merkt een toeschouwer op.

Lid de heer Sam de Jong (Lijst Bèta) reageert: “Het lijkt alsof we tegen elkaar aan het debatteren zijn. Vergeet niet dat we aan dezelfde kant staan.” Seniorlid Koos Meesters (De Partij) wijst erop dat je met slechts tien handtekeningen al een eigen studentenpartij kunt starten. “Dan kun je meedoen aan de democratie in plaats van er alleen maar over te praten.”

Minder vermogen voor de CVB

Aandacht verandert. Beetje bij beetje richten de aanwezigen zich niet meer op ledenparticipatie, maar door discussies ontstaan ​​ideeën voor een betere bestuursvorm dan de huidige. Minder vermogen voor de CVB, meerdere keren herhaald. En een openbare verkiezing van nieuwe bestuurders, in plaats van hun benoeming door de raad van commissarissen. Kan de medezeggenschapsraad op een andere manier een nieuw lid van de CVB kiezen? En moeten ondernemingsraad en SR’s niet veel zichtbaarder zijn, zodat studenten en medewerkers beseffen dat hun stem ertoe doet? De organisatie schrijft op een schoolbord.

‘Wij willen het gesprek onderkant boven Beginnen’

Vanmiddag is ‘het begin van het gesprek’, besluit een van de organisatoren. “Je kunt de problemen veroorzaakt door machtsverhoudingen niet oplossen Van boven naar beneden in. Wij willen dat het gesprek goed verloopt onderkant boven zaken op gang brengen en zoveel mogelijk mensen erbij betrekken.”

Twigt herinnert zich een “succesvolle middag met veel interessante ideeën en goede discussies”, mailde Delta na afloop. Het vervolg wordt voorbereid, in de vorm van lunchconferenties met deskundigen.

De rol van Delta

Het belang van Delta als onafhankelijke universitaire media kwam tijdens de Dag van de Democratie meerdere keren aan het licht. Op de achterkant van de uitgedeelde brochure stonden bijvoorbeeld QR-codes voor Delta-artikelen over het bestuur van de TU Delft.

Delta kan een platform zijn voor participatie, zegt universiteitshistoricus Abel Streefland. Toen hij de archieven doornam, merkte hij dat de toon van de artikelen was veranderd. “In de jaren zeventig en tachtig stond de krant vol met nieuws- en opinieartikelen. Daarna kwam de politiek steeds meer op de achtergrond.”

Breuker benadrukt ook het belang van onafhankelijke media. Dankzij Delta gebeurt ‘wat in Delft gebeurt niet in het donker’, zei hij op zijn conferentie. Volgens hem is de universitaire omgeving ‘de kanarie in de kolenmijn’. “Een aanval op de universiteitskrant is een aanval op ons allemaal.”