Kunstwerken gemaakt van een liter urine of soepwater. Jana Romanova: ‘Je kon haar niet verspillen’

De een gebruikte de liter bevroren water om ramen te wassen, een ander ontdooide het om een ​​ei te koken, weer een ander om er soep van te maken of een kunstwerk met bloemen te maken. Na hergebruik door een deelnemer heeft Romanova de liter opnieuw ingevroren en gefotografeerd. De bevroren toestand werd vervolgens doorgegeven aan de volgende persoon, die er op zijn beurt aan werkte.

Ruim zestig ‘portretten’ gemaakt met een liter ijswater hangen ‘los’ in de Hilversumse Museumruimte. De foto’s reiken van de ogen tot aan de knieën in de tentoonstellingshal en om een ​​goed beeld te krijgen van sommige beelden moet de bezoeker over zijn knieën buigen, zelfs knielen. De installatie maakt gebruik van alle ruimte, iets waar Jana Romanova (1984, geboren in Sint-Petersburg) doorgaans naar verlangt. De golvende lijnen verwijzen naar water.

Dat de kijker soms moet knielen berust op louter toeval. Romanavo lacht: “Nu je het zo zegt, vind ik het mooi. Je gebruikt je hele lichaam. Maar nee, dat is niet de bedoeling. “Het heeft te maken met het feit dat de museumruimte een vrij laag plafond heeft.”

Gebrek aan water

Het Haagse kunstenaarsproject verwijst naar het mondiale watertekort. Het zaadje van de ‘Water Projects’ werd geplant in de jeugd van Romanova, toen de in Rusland geboren vrouw geen idee had van het mondiale waterprobleem.

“Tijdens mijn jeugd in Rusland ging ik vaak naar het platteland, naar de boerderij van mijn grootouders. Er was destijds een programma op televisie met een man met magische krachten. Je moest water voor het scherm zetten en dan kon hij er genezende krachten aan toevoegen. Mijn grootmoeder had dat gewijde water overal in huis. Ze heeft het bewaard. “Er moest zorgvuldig mee worden omgegaan en ik kon het niet verspillen.”

Later, ooit beeldend kunstenaar, performer, fotograaf, docent en woonachtig in Nederland, ontstond vanuit Den Haag het idee om deze ervaringen met water vast te leggen in een artistiek project. Het ontbrak hem aan de nodige middelen totdat een particuliere stichting bereid was hem te steunen en hem de positie gaf die hij vandaag de dag heeft.

Verantwoord beheer

Door waterhergebruik voor te stellen benadrukt Romanova het belang van het nemen van de juiste beslissingen in het streven naar duurzaamheid. ‘Waterportretten’ weerspiegelt de tijdelijkheid van onze hulpbronnen. Het is ook een uitnodiging om na te denken en te werken aan een meer verantwoorde omgang met het milieu.

De waterportretten van Romanova zijn vernoemd naar degenen die met de liter water gingen werken: Roger, Geertje, Stéphane, Linelle en tientallen anderen. Daarom heeft (hergebruikt) water als het ware een gezicht, een leven gekregen. Deelnemers voegden tekst toe aan de foto van hun bevroren liter, hun recept, om zo te zeggen. Bijvoorbeeld: ‘Ontdooien tijdens volle maan – energie opdoen onder de zon – de helft opofferen aan moeder natuur – goud toevoegen – zingen tijdens het mixen.’ Of: ‘Smelt het ijsblokje in de magnetron, maak twee ramen van binnen en van buiten schoon, vang het resterende water op.’

Afbeeldingen

Het bleek dat één liter water maximaal vijftien keer kan worden hergebruikt. Romanova: “Er gaat altijd iets verloren.” Het is de bedoeling om 101 portretten te maken. “Die honderdeen is ironisch. “Als een soort commentaar bijvoorbeeld op boeken als ‘Tien tips voor een gelukkig leven’, wat uiteindelijk een bedrieglijke manier is om geld te verdienen.”

Tot nu toe zijn er 98 portretten gemaakt. De prachtige, ontroerende, leuke en artistieke bevroren kunstwerken zijn gemaakt door wetenschappers, docenten, ingenieurs en kunstenaars. De foto’s die Romanova maakte zijn opgenomen in de publicatie ‘101 Ways to Document Used Water’, nu een mock-up. “Ik hoop dat het ooit gepubliceerd kan worden.”

‘Stinkend’

Er moeten dus nog drie waterportretten gemaakt worden. De drie liter ligt in de vriezer in Den Haag. De laatste hergebruiker bracht een liter terug met de tekst ‘menselijke meststof’. “Het duurde even voordat ik het besefte”, lacht Romanova. Het toont een foto van een bevroren goudgele bolvorm; De hergebruiker had zijn liter water opgedronken, de uitgestoten vloeistof opgevangen en in de vorm van een kogel ingevroren.

De overige twee liter zijn door het vele hergebruik behoorlijk gaan stinken. “Ruiken ze erger dan de Franse kaas in je koelkast? Ja, ze ruiken heel, heel, heel erg. Ze liggen in meerdere lagen verpakt in mijn vriezer. Tot nu toe heb ik nog geen deelnemers kunnen vinden die willen starten. Ik krijg ze steeds terug. Ze zijn absoluut verschrikkelijk. Een echte uitdaging.”