150 jaar Volkspark vastgelegd in boek: ‘Elke inwoner van Enschede heeft een verhaal over het park’

Als je de inwoners van Enschede naar het Volkspark vraagt, heeft iedereen wel een persoonlijk verhaal of anekdote over het stadspark. Om het 150-jarig jubileum van het Volkspark te vieren is er een bijzondere biografie over het park verschenen. De schrijver van het boek, landschapshistoricus Gerrit van Oosterom en Quirine van Heek, lid van de parkbeheercommissie, waren te gast op 1Twente Vandaag. “Wie het Volkspark begrijpt, begrijpt Enschede meteen”, zegt Van Oosterom.

In het boek staan allerlei verhalen van Enschedeërs en mensen van verder weg die een band hebben met het park. Quirine van Heek vroeg landschapshistoricus Gerrit van Oosterom om het boek te schrijven. “Ik wist er al van, maar ontdekte al snel dat er een bijzonder verhaal over het park te vertellen is.” Een jaar geleden begon hij te werken: “Nu had ik tijd om het boek te schrijven; Sterker nog, ik heb er zelfs mijn baan voor opgezegd”, zegt Van Oosterom. De historicus werkt nu fulltime als onderzoeker.

‘Parkeren voor iedereen’

Het park werd op 2 mei 1874, na twee jaar bouwen, voor het grote publiek geopend. Textielfabrikant Hendrik Jan van Heek bedacht het idee voor het park en bouwde het op zijn initiatief. Het park moest een plek zijn voor iedereen, waar fabrieksarbeiders na het harde werken in de textielfabriek met hun gezin konden ontspannen. “Hendrik Jan van Heek vond het belangrijk dat er een laagdrempelige plek was waar mensen elkaar konden ontmoeten”, zegt Quirine van Heek, lid van de directie van het Volkspark.

Historisch materiaal

Voor het schrijven van het boek werd een beroep gedaan op het publiek om historisch materiaal over het park aan te leveren. Veel mensen reageerden op de oproep en er verschenen allerlei foto’s. “Iedereen met wie je praat, heeft een persoonlijk verhaal over het Volkspark.” Terwijl sommige mensen maar één keer per jaar naar de parkbeurs gingen, hebben hele generaties families ook feesten en bruiloften in het park gehouden.

Ontwikkeling

Toen het park werd geopend, was Enschede een stad in ontwikkeling. Eén van de oorzaken was de stadsbrand van 1862: “Achteraf denk ik dat de hele geschiedenis van Enschede, na de stadsbrand, in dat park terug te vinden is. Het kan de herinnering zijn aan de oorlog of de vuurwerkramp, maar ook als het nodig is om een groot feest te vieren, dan vier je dat in het Volkspark.”

“Ik denk dat het park nog maar aan het begin van zijn gouden eeuw staat.”

De schrijver Gerrit van Oosterom

Kilometers buiten de stad

Het park ligt op een centrale locatie in de stad. Wie met de trein Enschede binnenkomt, ziet rechts van het raam het Volkspark. Toen het echter zijn deuren opende, was het verre van een centrale locatie. “Het park lag op één kilometer van de stad”, zegt Van Oosterom. Het park is op deze locatie aangelegd omdat de grond al eigendom was van de gemeente. Op de plek waar Saxion nu staat, lag een moerassig weiland. “Overal werden fabrieken en huizen gebouwd. Op deze locatie stond het die ontwikkeling niet in de weg.”

Lees meer onder de afbeelding.

Fondsenwerving

Om het park levensvatbaar te houden zijn inkomsten nodig. “Een van de manieren waarop we dit doen is door middel van fondsenwerving. Samen met onder meer de gemeente Enschede onderzoeken we plannen om het park verder te ontwikkelen”, zegt Van Heek. Het park wordt op vijftien punten doorgenomen. Ook op het gebied van klimaatverandering: “We kijken bijvoorbeeld ook bij de bomen oude die op termijn zullen afsterven. Welke soorten planten we juist slechter bij hoge temperaturen.” Volgens Van Heek zal het park verder ontwikkeld worden volgens de visie van parkontwerper Dirk Wattez .

‘Gouden tijden’

Volgens schrijver Van Oosterom zal het Volkspark ook in de verre toekomst een belangrijke rol blijven spelen voor de stad: “Enschede staat aan de vooravond van uitbreiding en ontwikkeling. Er is dus veel meer behoefte aan vegetatie. Elk stukje vegetatie is nodig voor de klimaatuitdagingen waar we mee te maken hebben. “Ik denk dat het park nog maar aan het begin van zijn gouden eeuw staat.”

Op donderdag 2 mei, precies 150 jaar geleden dat het park werd geopend, vindt er een bijzonder evenement plaats in het Volkspark. Kinderen van 6 tot 16 jaar kunnen sporten en creatief bezig zijn. De dag wordt georganiseerd in samenwerking met jongerenwerk Alifa, SPortal, De Museumfabriek en Concordia. Burgemeester Roelof Bleker ontvangt tevens het eerste exemplaar van het boek.

Het boek ‘Het Volkspark: Een biografie van het eerste populaire park van Nederland, Enschede 1874-2024’ van Gerrit van Oosterom is voor 34,50 euro verkrijgbaar op https://volkspark.nl/boek/