Enschede heeft een nieuwe klachtencommissaris: Anneloes Becking

De klachtencommissaris Enschede geeft leiding aan de lokale klachtencommissaris, een soort lokale ombudsman. Het idee: een onafhankelijke behandeling van alles wat als klacht geïnterpreteerd kan worden, met als doel een adequate behandeling, maar ook als bank voor het verzamelen van signalen waar de gemeentelijke organisatie van kan leren.

Snel leren

Als er veel of opvallende klachten binnenkomen over specifieke onderwerpen, kan de klachtencommissaris bijvoorbeeld zelfstandig een onderzoek doen naar gemeentelijke dienstverlening. Het klachtenloket Enschede is in 2015 ontstaan, toen gemeenten door het hele land extra overheidstaken kregen toegewezen.

Dit waren niet de gemakkelijkste taken: het uitvoeren van de bijstandswet, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (OMM), die bijvoorbeeld de huishoudelijke dienst en de jeugdzorg regelt. De klachtencommissaris moest ervoor zorgen dat Enschede het zo snel mogelijk in orde kon maken.

Wetgevende teksten versus goed bestuur

Becking komt uit de gemeentelijke organisatie Hengelo. Hij heeft een juridische achtergrond (hij studeerde rechten aan de Radboud Universiteit en Saxion) en werkte in de naburige stad als juridisch vergunningverlener. Daarnaast was hij tot voor kort lid van de bezwaarcommissie Enschede en Losser.

De bezwaarcommissie behandelt, zoals de naam al doet vermoeden, bezwaren die bewoners hebben tegen de besluiten van de gemeente. Het gaat om juridische beslissingen en dus om een ​​juridische beoordeling. In zijn nieuwe rol zal Becking, net als de Nationale Ombudsman, vooral de beginselen van behoorlijk bestuur beoordelen. Het gaat niet om de interpretatie en toepassing van wetteksten, maar om de manier waarop overheden met burgers omgaan.

Van gemeenteraad tot school

In eerste instantie rapporteerde de klachtencommissie rechtstreeks aan de gemeente Enschede. Na een vernietigend onderzoeksrapport naar de aanwezigheid van de eerste klachtencommissaris en de politieke onrust die daarop volgde, werd besloten het bureau onder het burgemeesterschap en de wethouders te plaatsen. Dit op advies van de Rekenkamer Enschede.

Dit zou het klokkenluidersbureau dichter bij de organisatie brengen en voorkomen dat deze het onderwerp van een politiek schandaal wordt.

Onafhankelijkheid onder druk

De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat de klachtencommissie en de gemeentelijke organisatie soms teveel met elkaar verweven zijn. Dit heeft vragen doen rijzen over de onafhankelijkheid van het agentschap, zowel in de politiek als onder de partijen van de stad.

De discussie over de positie van de klachtencommissaris is daarmee nog niet voorbij. Waaronder een commissie die in 2021 een onderzoek deed naar de menselijke maat bij de uitvoering van de bijstandswet en de WMO adviseerde om nader te kijken naar het functioneren en de positie van de klachtencommissie.

De gemeenteraad heeft het advies van deze commissie overgenomen, maar heeft zich nog geen oordeel gevormd over de wijze waarop de onafhankelijke positie van de klachtencommissie het beste kan worden gewaarborgd.

Verschillende mogelijkheden

In een raadsvoorstel worden meerdere opties genoemd: dicht bij de organisatie en onder de raad (zoals het nu is), weer onder de gemeenteraad, extern (bijvoorbeeld als onderdeel van een regio- of provinciaal bureau) of fusie met de afdeling die de bezwaren beheert . en behandelt de bezwaarschriften.

Dit laatste idee lag nog niet eerder op tafel. Het idee is dat bezwaar en beroep tegen gemeentelijke besluiten ook als klacht kunnen worden beschouwd: iemand is het immers niet eens met dat besluit. Opgemerkt wordt dat de bezwaar- en beroepsprocedures een juridisch karakter hebben. Dit geldt niet voor de werkzaamheden van het klachtenbureau; Het gaat om meer ethische behandeling en normen, zoals het beginsel van goed bestuur.

De belangrijkste taak van Becking is, zoals vanaf het begin bedoeld, het beheren van de klachten van de stad (en de gemeente) en het helpen van de officiële organisatie om ervan te leren. In welke context en in welke positie zij dat zal doen, hangt af van de uitkomst van een politiek debat dat nog moet plaatsvinden.