Dubbel Delft 3/30 – Al het nieuws uit Delft

Zaterdag 30 maart, 09:59

Generaal Dubbel Delft

DELFT – Het Sint Joris Gasthuis was eeuwenlang onbekend terrein voor veel Delftenaren en omgeven door vreemde verhalen. In 1600 werd het Sint Joris Gasthuis vermeld als gekkenhuis; gek is een oud synoniem voor gek. Vanaf dat moment werden steeds meer marginale figuren, bedelaars en landlopers gevangengezet. De ‘Joris’ was een asiel- en penitentiair centrum, waar ook criminelen werkzaam waren. Het Sint Joris Gasthuis richtte zich later op de opname van geesteszieken, toen bekend als krankzinnig. In de eerste helft van de 19e eeuw waren de omstandigheden waarin ze werden grootgebracht bijzonder slecht. Na de introductie van de Krankzinnigenwetten moest Delft de verpleegomstandigheden verbeteren. Dit leidde in 1894 tot de bouw van een openlucht gesticht, gelegen buiten het Delfts Kanaal, in de Vrijenbanse polder. Hier zou een complex met aparte afdelingen gebouwd kunnen worden, wat beter aansloot bij de toenmalige opvattingen over psychiatrische zorg. Het voormalige gesticht bleef in het centrum van Delft. De Joris hadden lange tijd kindermeisjes in dienst; Dat zegt iets over de toekomstverwachtingen van de gehuisvesten. Vanaf 1894 werden de assistenten vervangen door verpleegsters en werd de medische begeleiding geprofessionaliseerd. In 1933 werden in het gesticht ruim duizend patiënten opgenomen. Tijdens de crisisjaren begin 20e eeuw werd het idee van ergotherapie herboren. De patiënten werden onder begeleiding aan het werk gezet met eenvoudige klusjes als het opschudden van touwen en het weven van matten. Ook de zogenaamde ‘gekke berg’ was een fenomeen: een grote hoop zand en klei die patiënten met zware houten kruiwagens van de ene plaats naar de andere verplaatsten als onderdeel van wat toen als adequate ergotherapie werd beschouwd. En vice versa. Sint Joris redde tijdens de oorlog meerdere levens van joden en andere onderduikers door hen in het Gasthuis op te nemen. De Joris hadden zogenaamde ‘binnenste’ en ‘buitenste’ gestichten; dit laatste was vooral bedoeld voor patiënten die voor therapie thuis moesten blijven. Vanuit de tuinen aan de Jorisweg bracht paard en wagen dagelijks voedsel en afval naar het gebouw op het Koningsplein.