Nu in een hotel, maar Enschede wil de statushouders op een andere manier overdragen: ‘Begin vroeg met inburgeren’

Asielontvangst is een breed begrip dat op verschillende groepen mensen van toepassing is. In de eerste plaats gaat het om asielzoekers. Van hen zijn er momenteel maximaal 550 ondergebracht in noodopvangcentra op de luchthaven. Zij verhuizen binnenkort naar het AZC aan de Parkweg. En dat zal de komende jaren ook zo blijven, zoals afgesproken tussen de gemeente, de provincie en de staatssecretaris. Bovendien moet de gemeente statushouders (asielzoekers met een verblijfsvergunning) verwelkomen. In de eerste helft van 2024 zullen in Enschede 169 mensen getroffen worden (in heel 2023 waren dat er ongeveer 400). Daarnaast zal de stad ook moeten werken aan het verkrijgen van 900 huisvestingsplaatsen voor Oekraïners, waarvan er tot nu toe ongeveer 580 beschikbaar zijn gesteld.

Vroege begeleiding

‘Asielwethouder’ Arjan Kampman (PvdA) heeft nog geen idee hoe de overstaplocatie voor statushouders zal zijn. “Het zijn verkennende ideeën. Ik kan me voorstellen dat het een bestaand gebouw is, maar dat hoeft niet. We gaan er de komende tijd rustig over nadenken.” Het zou in ieder geval een betere oplossing moeten bieden dan hotelkamers. Vorige week werd bekend dat het COA 17 kamers gaat huren in hotel De Broeierd om statushouders te huisvesten.

In het hotel aan de Hengelosestraat verblijven momenteel vijf mensen. “Dit zijn mensen voor wie een huis in Enschede al in zicht is”, zegt Kampman. Anders had ik het niet kunnen accepteren. “Ik wil niet dat mensen als postpakketjes het hele land door worden gestuurd. In dit geval kunnen we als gemeente al vroeg beginnen met wat kennismaking, oriëntatie en integratie.”

In de praktijk zullen zij ongeveer acht weken in De Broeierd verblijven. Dit zou enige verlichting moeten bieden in asielzoekerscentra, waar de druk hoog is en volgens cijfers van het COA 25 procent van de plaatsen bezet wordt door mensen met een status. “Als genoeg gemeenten dit doen, levert dat een paar honderd extra plaatsen op.”

Gebrek aan politieke wil

Sommige statushouders, ook in Enschede, krijgen een huurwoning toegewezen. Uiteindelijk komt dit neer op ongeveer 3 procent* van alle bedrijfshuurwoningen in de stad. Dit wordt bekritiseerd door de samenleving, ook op sociale netwerken. En de woorden die soms gebruikt worden zijn niet mooi. Wethouder Kampman kijkt ontsteld toe. “Ik begrijp dat als je de hele week hard werkt en overweldigd wordt door stijgende kosten en andere problemen, er frustratie ontstaat.”

Maar Kampman moet het daarmee eens zijn: hij vindt het absoluut verkeerd dat deze frustratie (en de manier waarop dat gebeurt) zich richt op bijvoorbeeld statushouders. “Het is niet zo dat statushouders degenen zijn die de woningmarkt onder druk zetten. Zij vormen maar een klein deel van alle woningzoekenden.” Het raadslid zegt al jaren de politieke onwil in Den Haag te signaleren om oplossingen aan te dragen. En wat hem betreft gaat het om het beperken van de instroom en het zorgen voor voldoende woningen en woningen.

Creatieve oplossingen

Als het om oplossingen gaat, is Kampman bereid binnen zijn mogelijkheden risico’s te nemen in Enschede. Daar hoort onder meer het creëren van een overdrachtslocatie voor statushouders bij, nu de druk op de vastgoedmarkt groot is. En er wordt ook nagedacht over creatieve oplossingen voor extra huisvesting voor Oekraïners. Deze gedachten reiken verder dan een kamer in een voormalig gemeentekantoor, zoals het huidige in De Noordmolen.

“We willen iets creëren dat niet alleen kwantitatief maar ook kwalitatief goed is”, zegt Kampman. Iets dat de gemeente langer vol kan houden en dat, als de instroom weer afneemt, ook geschikt zou kunnen zijn als huisvesting voor andere doelgroepen. Mogelijk is er al veel geld beschikbaar, nu de gemeente Enschede miljoenen overhoudt van de rijksbijdrage voor het opvangcentrum in Oekraïne.

*Dit geldt voor alle huurwoningen die beschikbaar zijn bij corporaties. Het percentage zal waarschijnlijk iets hoger liggen als alleen woningen tot de zogenaamde maximumgrens (maandhuur tot 650,43 euro) in aanmerking worden genomen. Die vraag is gepost, maar op het moment van posten is er geen antwoord.