De formatie beweegt zich in een slakkengangetje richting een experimentele coalitievariant

Als partijleiders volgende week bijeenkomen op landgoed De Zwaluwenberg in Hilversum, is er eigenlijk niet veel veranderd sinds half januari. De onderhandelaars van de PVV, VVD, NSC en BBB kwamen destijds ook informeel bijeen op de boerderij en stonden voor hetzelfde probleem als nu: vertrouwen ze elkaar voldoende, kunnen ze samenwerken en zo ja, hoe? De vier partijen (die samen 88 van de 150 zetels in de Tweede Kamer vertegenwoordigen) lijken tot elkaar gedoemd.

Klokkenluider Kim Putters hoopt tijdens het tweedaagse evenement ‘in alle rust en vertrouwelijkheid’ beslissingen te nemen, zoals hij vrijdagmiddag tijdens een kort moment met verslaggevers zei: ‘Nu moeten we echt alle gesprekken aan elkaar knopen, ik wil conclusies trekken. over maandag en dinsdag.” De pers is niet welkom in Hilversum, de seconden komen ook niet aan.

De trainingswereld staat echter niet helemaal stil na het vorige bezoek aan de boerderij. Eén cruciaal punt is heel duidelijk: de partijen van Geert Wilders, Dilan Yesilgöz, Pieter Omtzigt en Caroline van der Plas treden niet op de traditionele manier in een meerderheidskabinet. Meer dan honderd dagen slakkengangtraining, inclusief roddels, emotionele uitbarstingen en plagen, hebben dit duidelijk gemaakt.

Experiment

De vier werken nu echter aan een experimentele coalitievariant, bijvoorbeeld in de vorm van een buitenparlementair kabinet. Volgens dat model staan de fracties in het Huis van Afgevaardigden nog verder verwijderd van het kabinet (mogelijk met gespecialiseerde ministers) en zal er waarschijnlijk een brede overeenstemming bestaan over kwesties als de rechtsstaat, de financiën en het buitenlands beleid.

Zelfs de NSC zou bereid zijn ministers te leveren aan een groot buitenparlementair kabinet, als die er is Naast de vier partijen die nu gevormd worden, doen ook andere politieke bloedgroepen mee. Partijleiders Omtzigt en gedeputeerde Eddy van Hijum gaven al aan hiervoor open te staan. De NSC zou bijvoorbeeld graag zien dat het CDA en de SGP ook ministers van levering zijn, maar het CDA weigert, terwijl de SGP daar ook weinig heil in ziet.

Het is nog niet duidelijk of de NSC bereid zou zijn om deel te nemen, melden bronnen, maar wat ook waar is, is dat de NSC geen “nee” heeft gezegd. Hoewel de situatie ‘precair’ is, geeft een onderhandelaar toe.

Toen de NOS donderdag stellig verklaarde dat de NSC bereid is ministers te leveren, corrigeerde de woordvoerder van de klokkenluider hem formeel op opmerkelijk harde wijze: wauw, wauw, we zijn er nog niet!, was de boodschap op X, voorheen Twitter. “Dat laat zien hoe gevoelig hij is”, meldt een onderhandelaar.

Drie domeinen

De kern van de zaak: er is nog steeds geen overeenstemming over wat er in een raamakkoord moet komen te staan, noch over welke ministers resultaten zullen opleveren, noch over hoe een kabinet zich precies zal verhouden tot de Tweede Kamer. Een probleem in een van die drie domeinen kan ervoor zorgen dat alles mislukt. Vandaar de voorzichtigheid tegenwoordig over de volgende stappen die worden gezet.

Klokkenluider Putters moet nu ‘soep’ gaan koken van zijn gesprekken van de afgelopen weken. “Dit is de eerste keer sinds de pauze van vorige maand dat we elkaar met z’n vieren ontmoeten”, zegt een van de onderhandelaars. Putters zelf weet het: in Hilversum moet duidelijk worden of het viertal bij elkaar blijft en zo ja, hoe. “Ik ben al drie weken bezig met de puzzel, ik hoop de resultaten voor 14 maart te kunnen laten zien.”

Voor de camera’s herhaalde VVD-leider Yesilgöz vrijdag dat ze “hoge verwachtingen” heeft en dat een nieuw kabinet voor de zomer “succesvol moet zijn”: “We moeten dit samen, met de vier partijen, kunnen oplossen.” . Eerlijk gezegd heeft de kiezer daar ook recht op.”

Leave a Reply Cancel reply