Maart is dialectmaand, vooral in ‘de Kreenk’

10 minuten geleden

Geschiedenis

De Kreenkvuur de Twentse Sproak is een vereniging met ruim 500 leden. Ze komen uit heel Twente, maar zijn ook te vinden in Brabant, Zeeland en Duitsland, zegt secretaris Alie van der Veer. “In 2025 bestaan ​​we vijftig jaar. Wij zijn druk bezig met het behoud van de taal en het promoten van Twente. Dit bereiken wij door het geven van lezingen en het promoten van Twentse muziek.”

Twekkelo – Alie van der Veer is 81 jaar en woont in Twekkelo na jarenlang in Enschede gewoond te hebben. Hij is al vijftien jaar lid van De Kreenk. Bij De Kreenk weten ze natuurlijk ook dat maart dialectmaand is. Op 22 maart vindt er een poëzievoordracht plaats in het Koetshuis in Rijssen. De jaarvergadering wordt gehouden op 3 april in Oele en heeft Willem van Heek als spreker. De Kreenk heeft een speciale Twents werkgroep die regelmatig bij elkaar komt in de Museumfabriek. “Op 7 maart zijn we ook aanwezig voor een koffieochtend en op 10 en 17 maart is er tussen 14.00 en 15.00 uur een voorlezing voor kinderen in Twente”, vertelt Van der Veer.

Vier keer per jaar wordt de zogenaamde Kreenkavond gehouden. “Daartussen hebben we kleinere bijeenkomsten. Wij zijn daar behoorlijk druk mee. Wij steunen allerlei organisaties om Twente te promoten”, zegt Van der Veer, die tijdens de vacante functie tevens voorzitter is. “Wij zijn op zoek naar een nieuwe voorzitter.”

Op de site van De Kreenk is geen woord Nederlands te vinden. ‘Op 21 november 1975 werd ‘n Kreenk opgericht in landhuis Everlo in Volthe. Drie Twentse jongeren, Everhard Jans, Ton Kolkman en Hennie Engelbertink, ontmoeten mij regelmatig op de jaarlijkse bijeenkomsten van een vereniging van Nedersaksische dialectkringen. Een chauffeur die u zonder enige andere associatie graag ondersteunt in Twente. En dat is wat je toen deed. Alle Twentse schrijvers weten dat ze met Twente of met streektalen te maken hadden, net als Krosenbrink van Achterhook en Liemers en Karl Sauvagerd van Grafschaft Bentheim. Dat was in Everlo, waar de afgelopen jaren meerdere regionale taalbijeenkomsten plaatsvonden.

Een Kreenk had een bredere reikwijdte dan de traditionele ‘Schrijverskring’ en was niet langer alleen bedoeld voor schrijvers, maar het betrokken veulen kon altijd lid worden van het Twentse discours. Het hoofddoel was om Twaens te verspreiden in alle sectoren van het leven. De Twenten moeten niet gezien worden als een monument, maar als een dwaze toespraak, niet alleen in een gesloten stroom, maar ook op alle plekken waar bestaansrecht bestaat. En niet alleen voor de Twentenaren, wat Twente tenminste schrijft en verwoordt, maar ook voor de Twentenaren, ook voor mensen die niet uit Twente komen, die geïnteresseerd zijn in Twente.

Een jaar later, op 21 november 1976, werd de Kreenk officieel opgericht. In 1978 stelde notaris Hilarius de statuten vast om officiële rechtspersoonlijkheid te verkrijgen, zodat ook subsidies konden worden aangevraagd. Ook werd vastgesteld dat er in Hengel een Kreenk aanwezig is.

In de beginjaren waren er actieve groepen in Nederland: spelling, Twentse lessen op school en voor volwassenen, theater in Twente, oecumenische kerkbekentenissen in Twente, plaatselijke geschiedenis, volksleed in Twente en de Twentse Academie.

In de Kreenk verliep alles goed en telde deze in 1978 al 148 leden. De regionale taal/dialect is 24 uur per dag te horen. Sindsdien kun je op www.streektaalradio.nl 24 uur per dag naar dialect/streekmuziek luisteren. Je kunt luisteren naar muziek van de jaren vijftig tot nu. Voor de liefhebbers van klassieke muziek kun je op zondag van 18.00 uur tot middernacht genieten van muziek uit de vorige eeuw. Mensen die houden van Hiddink en Schreurs, Harm oet Riessen, Aalt Westerman en nog veel meer ouderen. Houd je niet van muziek, dan kun je elke dag tussen 12.00 en 14.00 uur lunchen met de nieuwste liedjes. Op dinsdag van 18.00 tot 20.00 uur kun je luisteren naar Streektaal Radio gepresenteerd door Ben Nijkamp, ​​de meest onbekende van Losser. Op woensdag van 18.00 tot 20.00 uur kunt u Dialect Direct huren bij Jacco Fluks. Op vrijdag van 18.00 tot 20.00 uur kun je samen met Gerard van de Velde naar Streektoalradio luisteren. Høken kan op vrijdag en zondag tussen 20.00 uur en middernacht in de hut worden gehuurd. Met alles Normaal, Mooi Wark en dat soort muziek.’