Veel tegenslagen en financiële risico’s werden in het klokkenluidersrapport verdoezeld.

Een simpele optelsom van alle mogelijke financiële tegenslagen voor de overheid is niet te maken. Deze samenvatting is opgesteld voor de onderhandelende politieke partijen. Maar veel is onzeker, en verschillende geschatte extra uitgaven zijn weggelaten uit de documenten bij het eindrapport van klokkenluider Ronald Plasterk.

Op 12 februari ontving Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma het eindrapport van klokkenluider Ronald Plasterk, met onder meer een reeks departementsbrieven van verschillende ministeries over de stand van de overheidsfinanciën. In zijn eindrapport geeft oud-minister Plasterk aan dat op bepaalde plekken informatie is achterwege gelaten omdat het openbaar maken daarvan ‘de belangen van de Staat zou kunnen schaden’.

Zo schrijven ambtenaren van het ministerie van Binnenlandse Zaken dat het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de komende vier jaar met tekorten van in de miljarden kan worden geconfronteerd, zoals het extra geld dat nodig is voor de renovatie van het Binnenhof. Daarnaast zijn er ‘aanvullende investeringen’ nodig bij de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), maar ook dat bedrag is achterwege gelaten.

Voor de bouw van 981.000 woningen vanaf 2025 is nog geen impuls gegeven. Om te voorkomen dat bouwprojecten stilvallen is tussen 2025 en 2028 4 miljard euro nodig. Tegenslagen zijn niet uitgesloten na juridische procedures rondom de stikstof- en klimaatopgave , maar de kosten kunnen niet worden geschat. Alleen zijn ze ‘potentieel hoog’.

EZK

De mogelijke tegenslagen op het gebied van Economische Zaken en Klimaat zijn divers en veel bedragen zijn vertrouwelijk, zoals de afspraken die de Staat heeft gesloten met Shell, ExxonMobil en NAM over het geleidelijk afschaffen van de gaswinning in Groningen.

Voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS), onderdeel van de begroting van Buitenlandse Zaken, is in de begroting 2026-2028 rekening gehouden met een daling van vier miljard euro. BHOS vergoedt een deel van de kosten van asielopvang. Als het asielbeleid niet verandert, is de kans groot dat deze tegenslag zich voordoet, meldt het ministerie.

onvolledig beeld

Alle ministeries hebben (mogelijke) tegenvallers van minimaal 500 miljoen euro geïdentificeerd voor de onderhandelende partijen PVV, VVD, NSC en BBB. In de documenten ontbraken echter de opmerkingen die het ministerie van Financiën normaal gesproken bij dergelijke samenvattingen maakt. Als gevolg hiervan is er aan de trainingstafel een onvolledig en onnodig negatief beeld ontstaan, vertellen bronnen aan de media.

Ronald Plasterk startte zijn informatieronde op 13 december 2023 en voert sindsdien gesprekken met de leiders van de PVV-, VVD-, NSC- en BBB-partijen. Kort voordat het eindrapport gereed was, trok de NSC zich terug uit de gesprekken, mede vanwege zorgen over de overheidsfinanciën.

De Tweede Kamer debatteert op 14 februari over het klokkenluidersrapport.