Conferentie over de brand Kerk in puin: ‘Over de brand 450 jaar geleden’

van Ed Bausch

Was het op 21 of 22 februari dat de Kerk van de Ruïnes afbrandde?

Als een acteur sprong hij soms over het podium van de Verwoeste Kerk, waarbij hij zich in de schoenen plaatste van bedelaars, Spanjaarden en vele anderen die een rol speelden in de turbulente jaren rond het beleg van Alkmaar. Wij spreken van 1572-1574. Harry de Raad was archivaris bij het Regionaal Archief Alkmaar en publiceerde onlangs een boek over die periode. Dit viel samen met de herdenking van de 450ste verjaardag van de Kerk van de Ruïnes. Dus accepteerde hij de uitnodiging op 22 februari, wat de dag zou zijn geweest dat de Ruïnekerk 450 jaar geleden afbrandde. Hoewel er geruchten gingen, leek het zeker dat het een dag eerder zou zijn geweest.

Willem van Oranje

In een zeker ontroerende toespraak, waarin hij ook grotendeels inging op zijn tijd tot aan de pauze, beschreef hij de gebeurtenissen, de golven van de strijd, waarin soms de Spanjaarden wonnen, soms de Geuzen. In 1555 was koning Filips heer van Nederland. Hij vocht met, jawel, Willem van Oranje. In het midden stond een preek van Hage, van Jan Arends, en er werd gevreesd voor een beeldenstorm, die ook kwam. Alva moest komen om de orde te herstellen in naam van de Spaanse koning, als gouverneur met een tirannieke regering. In 1568 viel Willem van Oranje binnen, maar kon Alva niet verslaan. In 1571 landden de watergeuzen. Felle strijd. Van Oranje deed in 1572 een nieuwe poging met de Hugenoten. Alva trok zich terug, Enkhuizen werd weer Oranje, Hoorn en Alkmaar volgden. Alva keerde weer terug, eind augustus begon hij met het beleg van Alkmaar. Maandenlang keken de bewoners binnen de muren toe hoe de kanonnenopstelling zich uitbreidde.

aarden muren

In plaats van muren bouwden ze aarden muren om de kogels tegen te houden. Net als een gebroken muur is er een kloof. Een gat in een aarden wal is toch snel weer dicht? De abdij gesloopt door stenen. Er was springtij, alles stond onder water. Op 18 september werden de kanonnen afgevuurd, kijk naar het Kogelhuis voor de Waag. De Spanjaarden slaagden daar echter niet in. Pas op 8 oktober was Alkmaar echt opgelucht.

Uitzonderlijk iconisch monument

Bergen was een beetje misplaatst. Lange tijd waren er Spanjaarden in het hele kustgebied. Het was een roerige tijd, ook in 1574. Veel kerken brandden af. Harry de Raad heeft in het dagboek van Wouter Jacobs gelezen dat er sprake is van een brand in Bergen op 22 februari. Dit zou het bewijs zijn dat de brand een dag eerder begon. De Raad heeft dit bewaard tot de laatste minuut van zijn lezing. In de laatste seconden schilderde hij wie het had kunnen doen en waarom. De Geuzen, misschien om te voorkomen dat de Spanjaarden daar zouden wonen? Maar de Spanjaarden verwoestten ook veel andere kerken in de kuststreek… het zal “door de wind worden geblazen”. Een deel van de kerk bleef staan, ongeveer de huidige kerk, ook de muren bleven staan ​​en juist deze maken Bergen in Holland tot een uitzonderlijk iconisch stadje. In 1582 stortte de toren in, het lijkt te hebben geklonken als het gekreun van een kat. De reconstructie van de overblijfselen in de “Kerk van de Ruïnes” vond plaats tussen 1594 en 1597. Dit alles in een notendop. Zorg ervoor dat u de boeken erover leest voor de volledige feiten. Zonder twijfel het boek van Harry de Raad.