Hoe ondersteun je mensen in hun verlangen naar een gezonder gewicht en levensstijl?

“Eet minder en beweeg meer. Dat adviseert iemand als je overgewicht hebt. Maar dit is te kortzichtig”, zegt Annegien Langedijk.. “Er zijn vaak verschillende factoren die leiden tot obesitas.” vervolgt Ingrid van den Elsen. Beiden zijn senior adviseurs van Pharos. Samen onderzochten zij de behoeften en uitdagingen van mensen met een allochtone achtergrond die ernstig overgewicht (obesitas) hebben op het gebied van gewicht en levensstijl. Dit resulteerde in het rapport ‘Uitgangspunten voor effectieve ondersteuning van mensen van allochtone afkomst’.

Mensen met een Turkse, Marokkaanse, Surinaamse of Nederlands-Caribische migratieachtergrond hebben een grotere kans op ernstig overgewicht dan mensen zonder migratieachtergrond. Bij sommige groepen van allochtone afkomst neemt het aantal mensen met ernstig overgewicht snel toe: zo steeg het aantal mensen met ernstig overgewicht onder de Nederlands-Marokkaanse tweede generatie (18 tot 40 jaar) van 7 procent in 2012 naar 18 procent. in 2020. Een goede reden waarom Annegien en Ingrid het vonden voor onderzoek.

Naast een literatuurverkenning voerden zij 25 interviews uit over (over)gewicht en leefstijl. Ze spraken met 16 vrouwen met ernstig overgewicht die een Turkse, Marokkaanse, Surinaamse of Nederlands-Caribische immigratieachtergrond hebben en die ook moeite hebben om rond te komen of weinig onderwijs hebben genoten; factoren waarvan we weten dat het moeilijk is om op een gezond gewicht te zijn. Ook interviewden zij 9 professionals uit de gezondheidszorg en het sociale veld die regelmatig met deze groep werken.

Oorzaken van obesitas

Literatuuronderzoek en aanvullende interviews hebben duidelijk aangetoond dat veel factoren van invloed zijn op zwaarlijvigheid onder mensen van migrantenoorsprong. Leefstijl (met name te weinig bewegen), chronisch slaaptekort, depressie, (chronische) stress en discriminatie, bijwerkingen van bepaalde medicijnen, laag inkomen, ongezonde voeding en leefomgeving, en factoren als sociale omgeving en de rol in het gezin . iedereen draagt ​​zijn steentje bij.

Ook merkten we dat de vrouwen die we spraken last hebben van fysieke aandoeningen die het sporten lastig maken. Daarnaast spelen onregelmatige eetpatronen, trauma, stress en stress/emotioneel eten een rol. Vrouwen wijzen ook op specifieke gebeurtenissen in hun leven als momenten die een sterke toename van het lichaamsgewicht beïnvloedden. Denk hierbij aan zwangerschap, de pandemie van het coronavirus, echtscheiding en migratie naar een omgeving met een ongezond voedselaanbod. De vrouwen wezen ons ook op de rol van sociale normen rond voedsel. Ten slotte gaven sommige geïnterviewde vrouwen aan dat ze het vertrouwen in de oplossingen hadden verloren omdat ze nog niet eerder resultaten van hun inspanningen hadden gezien.

Deelname aan leefstijlinterventies (GLI)

De meeste vrouwen die wij spreken willen zich gezonder voelen en willen stappen ondernemen om dit te bereiken, maar zijn onvoldoende bekend met de beschikbare mogelijkheden om een ​​gezond gewicht te bereiken, zoals de GLI.

“Ik denk dat een aantal mensen dit zouden willen en ik hoop dat het jou ook raakt.” (2e generatie, Marokkaanse afkomst).

Sinds 2019 hebben mensen met obesitas of overgewicht met eventuele risicofactoren de mogelijkheid om deel te nemen aan een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI). Uit onderzoek blijkt echter dat deze interventies niet altijd goed passen bij de groep die we bestuderen. Taal is een beperkende factor. De GLI’s worden in het Nederlands gegeven. Ook in het voedingsadvies wordt onvoldoende rekening gehouden met de voedingscultuur.

“Je moet je persona bijna volledig aanpassen om het levensvatbaar te maken. Dat werkt niet. “Ik zou niet veel dingen uit mijn eigen cultuur mogen eten.” (2e generatie, Nederlands-Caribisch).

Dat helpt?

Het rapport besluit met een reeks uitgangspunten voor praktijkmensen en ontwikkelaars van interventies ter ondersteuning van levensstijlverandering. Hieronder lichten we er enkele uit:

• Vrouwen willen dat professionals brede vragen stellen: Ook bij stress, verdriet, trauma, geestelijke gezondheid, slaap en werkdag. Identificeer de factoren van obesitas, maar ook de kansen voor verandering. Vraag ook naar mogelijke ervaringen met discriminatie en uitsluiting. Inzichten in actie uit de post van Pharos over chronische stress kunnen helpen dit gesprek op de juiste manier te laten verlopen.
• (Cultureel gevoelig) Professionele ondersteuning: Vrouwen geven in interviews aan dat zij baat zouden hebben bij een personal trainer en een concreet opleidingsplan. Voedingsadviezen die onvoldoende rekening houden met de voedingscultuur zijn een beperkende factor. Zoek daarom als interventieaanbieders naar cultureel gevoelige GLI-trainers en diëtisten om de toegang tot passende hulp te vergroten.

• Kleine stappen en concrete hulp: Sommige vrouwen zien door drukte en stress niet waar er ruimte is voor verandering. “Ik heb er een keer met de dokter over gesproken, maar hij vertelde me gewoon dat ik op dieet moest.” (Eerste generatie, Surinaamse afkomst).

Vraag dus niet meteen te veel, focus op het behalen en vieren van kleine stapjes. Geef ook concreet advies, bijvoorbeeld samen naar de supermarkt gaan en gezonde keuzes maken.