Verspillen boeren een tweede termijn voor Ursula von der Leyen?

Ondanks enkele Europese concessies gaan de boerenprotesten door. Dit plaatst Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in een moeilijke positie.

Een nieuwe dag, een nieuw boerenprotest. Nu de Europese ministers van Landbouw maandag in Brussel bijeenkomen, zien Europese boeren hun kans schoon om opnieuw te demonstreren. Er wordt geschat dat er ongeveer 1.500 tractoren zullen zijn. De timing is voor boeren al goed, want dinsdag zal op het Europese halfrond ook nagedacht worden over de Europese Natuurherstelwet, die boeren als een bedreiging zien. “Europa beseft niet wat er gaat gebeuren”, zegt FUGEA, de Waalse boerenfederatie.

Pesticiden

Dat laatste klopt niet: Europa beseft dit. Neem als voorbeeld het recente voorstel uit Brussel om de Europese wetgeving rond pesticiden uit 2009 aan te scherpen. Een uittreksel uit de bijgevoegde effectbeoordeling: ‘Professionele gebruikers van pesticiden worden geconfronteerd met extra kosten voor het bijhouden van gegevens en voor het gebruik van adviesdiensten. Een verbod op het gebruik van pesticiden in gevoelige gebieden zou tot lagere gewasopbrengsten in die gebieden kunnen leiden.’

De Europese Commissie besloot twee zomers geleden het voorstel op tafel te leggen en had daar goede redenen voor: op basis van een onderzoek dat Europees initiatief voor menselijke biomonitoring Uit een onderzoek dat tussen 2014 en 2021 in vijf Europese lidstaten werd uitgevoerd, bleek dat tot 84 procent van de deelnemers minstens twee schadelijke pesticiden in hun lichaam had, met aanzienlijk hogere doses bij kinderen, die onder meer gedragsstoornissen kunnen veroorzaken. .

Hij Europees initiatief voor menselijke biomonitoring Het kwam tot een conclusie die werd gedeeld door de Europese Commissie: de Europese wetgeving inzake pesticiden, die al vijftien jaar van kracht is, is ontoereikend, deels omdat niet alle lidstaten of regio’s – onder leiding van Vlaanderen – hun verplichtingen nakomen. Daarom heeft Brussel een verplichte vermindering van het gebruik van pesticiden met 50 procent tegen 2030 voorgesteld, en een volledig verbod op het gebruik van dergelijke pesticiden in toch al kwetsbare gebieden.

Het voorstel van de Commissie is nu dood en begraven. Zowel de Europese lidstaten als het Europees Parlement schrapten tijdens de onderhandelingen essentiële elementen volledig. En onder druk van de recente boerenprotesten trok de voorzitter van de Europese Commissie het voorstel volledig in. “De herziening van de pesticidenwetgeving is een symbool van polarisatie geworden”, aldus Von der Leyen, die tegelijkertijd stelde dat “we meer vertrouwen moeten hebben in onze boeren.”

Groene deal

Dat Von der Leyen het comateuze voorstel heeft uitgesloten, heeft weinig impact. Maar er is meer. De afgelopen weken heeft zij ook de regels voor verplicht braakliggend bouwland versoepeld, roept zij de lidstaten op om hun fysieke inspecties op boerderijen te halveren en wil zij het voor boeren makkelijker maken om Europese landbouwsubsidies te ontvangen. “De Commissie blijft zich volledig inzetten voor het verlichten van de druk die wordt gevoeld door onze hardwerkende boeren”, zei hij.

En dan zijn er wolven en andere grote dieren die vooral door boeren in Midden- en Oost-Europa worden gebruikt.

Gaat dit alles niet ten koste van Von der Leyens andere prioriteit, de Green Deal? Zo lijkt het: de Commissie adviseerde onlangs de Europese emissies tegen 2040 met 90 procent te verminderen ten opzichte van 1990. Aanvankelijk richtte Brussel zich ook op de landbouwsector, die verantwoordelijk is voor 14 procent van de Europese emissies, waardoor de uitstoot van stikstof en methaangas wordt verminderd. 30 procent. Maar daar is in het uiteindelijke voorstel nauwelijks iets van terug te vinden.

Von der Leyen keert vaker terug naar haar ambitieuze klimaatbeleid. Met nog maar negen stemmen over werd ze in 2019 voorzitter van de Commissie, waarna ze, gedreven door de Fridays for Future-demonstraties, prioriteit gaf aan het klimaatbeleid. Maar nu collectief rechts – inclusief haar Duitse en Europese partijcollega’s – resoluut de kar van de boeren trekt en vooruitgang boekt in de peilingen, moet Von der Leyen het tempo vertragen met het oog op een tweede termijn.

Zo maakten Les Républicains (LR), de Franse conservatieven die deel uitmaken van de Europese politieke familie van Von der Leyen, vorige week bekend haar kandidatuur niet te zullen steunen. Volgens de leider van de LR-partij bij de Europese verkiezingen, François Xavier-Bellamy, heeft Von der Leyen vooral een agenda van “beperkingen, complexiteit en controle” nagestreefd, vooral op het gebied van de landbouwsector. Het is echter niet duidelijk waar Xavier-Bellamy de oplossingen ziet.

Sollicitatie?

Het is voor de Green Deal-voorstellen moeilijker dan voorheen om het doel te bereiken, vooral als het om de landbouw gaat. De pesticidenwet werd verworpen en de omstreden Europese Natuurherstelwet onderging vorig jaar bijna hetzelfde lot. Reden genoeg voor Von der Leyen om dat tijdens zijn werk te doen staat van de vakbondin september vorig jaar om een ​​intensieve dialoog met boeren aan te kondigen, een initiatief dat eind januari van start ging naar Duits voorbeeld. Het is nog niet duidelijk waar dit toe zal leiden.

Dit zal de gemoederen echter niet onmiddellijk kalmeren. Het voltallige Europees Parlement zal zich er dinsdag eindelijk over buigen Europese Natuurherstelwet en de rechtse groep willen het voorlopige akkoord alsnog afbreken. Hetzelfde geldt voor de update van de Europese richtlijn industriële emissies, die begin maart gepland staat en waar ook industriële veehouders onder vallen. De nieuwe Franse premier Gabriel Attal staat onder druk van extreemrechts. Wij hebben al aangekondigd dat de tekst heroverwogen moet worden.

De vraag is wat dit alles betekent voor de directe toekomst van de Green Deal, zelfs als Von der Leyen niet zegeviert. De trein stopt zeker niet: Dit jaar bereikte het Belgische voorzitterschap van de EU al afspraken om de luchtkwaliteit, het afvalwater en de CO2-uitstoot te verbeteren₂-regels voor industrieel transport, net zero-industrie, etc. Maar zonder correcte implementatie door de lidstaten of zonder duidelijke indicatoren, zoals tegenwoordig vaak het geval is, is deze maatregel uiteraard tevergeefs.

“We bevinden ons in de volgende fase van de Europese Green Deal”, zei Von der Leyen tijdens haar toespraak staat van de vakbond, waarin hij de aandacht vestigde op de rol van de Europese industrie in de klimaattransitie. Het is een legitiem aandachtspunt en tevens een nuttige brug om de politieke steun van zowel links als rechts zoveel mogelijk te behouden. De nieuwe fase waar Von der Leyen over sprak, wordt er ook een van boerenprotesten, en het is niet geheel ondenkbaar dat deze Von der Leyen haar tweede termijn zullen kosten.