China en Filipijnen botsen opnieuw: ‘Het gevaar is een ongewenste escalatie’

De spanningen in de Zuid-Chinese Zee blijven stijgen. China claimt al het water, buurlanden claimen delen. Dat geldt ook voor de Filippijnen. Vorige week leken beide landen een voorlopig akkoord over het gebied te hebben bereikt, maar een paar dagen later braken er opnieuw meningsverschillen uit. Vandaag zullen de ministers van Buitenlandse Zaken van Japan, de Verenigde Staten, Australië en India het conflict bespreken. “Het gevaar schuilt in onvrijwillige escalatie”, zegt Friso Dubbelboer, politicoloog bij het Leiden Asia Center.

De Filippijnen claimen een atol in de Zuid-Chinese Zee dat ook een eigen oorlogsschip heeft. Deze dient als uitkijkpost en de mariniers op dat schip moeten iedere maand bevoorraad worden. Ware het niet dat China dit al maanden probeert te voorkomen. De situatie escaleerde vorige maand toen de Chinese kustwacht gewelddadig werd tegen de Filippijnen. Er zijn afbeeldingen waarop Chinezen met messen en een bijl te zien zijn.

Vorige week leken de landen een akkoord te hebben bereikt. Dat heeft niet lang geduurd, vertelt Dubbelboer. Het akkoord is al mislukt en de spanningen zijn niet verdwenen. We weten niet precies wat er in die overeenkomst stond. “Het is nooit gepubliceerd”, legt Dubbelboer uit. “Het is dus oncontroleerbaar.” Dit zorgt ervoor dat beide partijen de ruimte hebben om hun eigen interpretatie te uiten. “En beide landen hebben dat al gedaan.”

Gesprekken

Tegenwoordig praten mensen in Tokio over veiligheid en cyberveiligheid. De ministers van Buitenlandse Zaken van Japan, de Verenigde Staten, Australië en India zijn bij de gesprekken aanwezig. De spanningen in de Zuid-Chinese Zee staan ​​centraal tijdens de bijeenkomst, zegt Dubbelboer. “Omdat er een escalatie gaande is.” En dat gaat verder dan een regionaal conflict tussen China en de Filippijnen, want ook de Verenigde Staten zijn erbij betrokken. “De rivaliteit tussen de Verenigde Staten en China heeft altijd invloed.”

Dit zorgt tegenwoordig voor een ‘vloedgolf’ aan diplomatieke bijeenkomsten, zegt Dubbelboer. De Amerikaanse minister Blinken vliegt morgen naar de Filippijnen, vers uit Laos, waar eerder dit weekend een topconferentie met Rusland en China plaatsvond. “De Verenigde Staten hebben China al gewaarschuwd voor zijn wangedrag in de Zuid-Chinese Zee.”

Dubbelboer denkt niet of China het risico zal lopen zijn acties voort te zetten. “De Filipijnen hebben een wederzijds bijstandsverdrag met de Verenigde Staten. Als de Verenigde Staten erbij betrokken raken, zijn we echt verder van huis.’ Maar geen van de betrokken landen zit op oorlog of conflict uit, hoopt de politicoloog. ‘Het gevaar schuilt eigenlijk in onvrijwillige escalatie.’