Muziek van componist en Dordrechtsbewoner Jannum Kruidhof in een succesvolle première in de Trintatiskapel

DORDRECHT – Het strijkkwartet is een van de meest geliefde genres van de klassieke kamermuziek, niet zozeer uitgevonden als wel uitvergroot door de Weense componist Joseph Haydn. Het strijkkwartet bestaat uit 2 violen, 1 altviool en een cello.

Na Haydn schreven alle belangrijke componisten strijkkwartetten, zoals Mozart en Beethoven. In de vorige eeuw kunnen we Sjostakovitsj, Prokovjev en Benjamin Britten noemen. In de hedendaagse muziek hebben Philip Glass en John Cage strijkkwartetten geschreven.
Het fascinerende van het strijkkwartet is dat het componisten uitdaagt om binnen de beperkingen van 4 redelijk gelijksoortige strijkers en min of meer vaste structuren de mooiste en meest pure muziek te creëren. Net zoals het sonnet in de poëzie iets van alle tijden is.

Tijdens het zomerconcert van afgelopen zaterdag in de Trinity Chapel speelde het jonge Damsco Kwartet stukken van Henriëtte Bosmans en Sergey Prokoviev. Het slotakkoord was gereserveerd door de Dordtse componist Jannum Kruidhof, die speciaal voor dit Amsterdamse ensemble een muziekstuk schreef. ‘De verloren bewaker’. We waren getuige van een succesvolle première in een prachtige, bomvolle kapel.

Damsco-kwartet
Het Damsco Quartet is een opkomend strijkkwartet, met vier jonge muzikanten. Ze spelen pas sinds 2022 samen, wat begon als een leuke en uitdagende activiteit voor mensen die een grote liefde voor kamermuziek deelden. Hun eerste optreden op het Forbidden Music Regained festival werd lovend ontvangen en werd gevolgd door een cd-opname van het Henriëtte Bosmans Strijkkwartet. Ditzelfde strijkkwartet stond ook op het menu tijdens ons zomerconcert.
Deze vier jonge muzikanten gaven een heerlijk verfrissend optreden op de warmste (zaterdag)avond van deze zomer tot nu toe.
Damsco betekent Amsterdam in straattaal.

Bosmans en Prokovjev
De keuze om iets te reproduceren Henriëtte Bosmans is speciaal. Ook deze Nederlandse componiste uit de eerste helft van de vorige eeuw heeft haar roots in Amsterdam. Om zijn eigen modernere stijl te ontwikkelen ging hij in 1927 in de leer bij Willem Pijper. In dezelfde periode werd hij verliefd op de celliste Frieda Belinfante, die later een gevierd dirigent werd in de Verenigde Staten. Voor liefhebbers van boeiende levensverhalen: lees de biografie van Frieda Belinfante, geschreven door Toni Boumans! En ook zijn strijkkwartet dateert uit 1927. Je hoort nog steeds de Duits-romantische invloeden en minder van de moderne tijd.
Sergej Prokovjev Zijn tweede strijkkwartet, ‘Kabardian’, schreef hij tijdens de Tweede Wereldoorlog op een evacuatieplaats in de Kaukasus. Daar maakte hij kennis met de volksmuziek uit die streek en dat inspireerde hem tot het maken van dit prachtige werk. Vooral het tweede deel is heerlijk lyrisch en biedt veel ruimte voor de cello. Wat een prachtig instrument is dat!!

Jannum Kruidhof
Tijdens een concert laat ik af en toe mijn gedachten de vrije loop, dat heet ook wel dromen. Zaterdagmiddag keerde ik in de benauwde Trinity Chapel terug naar een klas vol tieners die de muzieklessen van Otto Deden onderbraken door propjes papier naar de platenspeler te gooien. Jaren later besefte ik dat we eigenlijk heel vervelende tieners waren die er trots op mochten zijn les te hebben gekregen van een geweldige Dordtse. Bij zo’n reis door de tijd is er doorgaans geen sprake van een willekeurige herinnering. Jannum Kruidhof (1992) werkt als muziekdocent aan de CSG Lage Waard in Papendrecht. Ik vermoed dat er tijdens hun lessen geen vloeken meer naar de draaitafels zullen worden gegooid. En net als Otto Deden is hij componist van klassieke muziekwerken geworden.

Jannum was aanvankelijk violist en begon in 2013 met componeren. In 2023 voltooide hij zijn MA compositie cum laude met oratorium. ‘Licht in de duisternis’.
‘De verloren bewaker’is een stuk dat Jannum Kruidhof speciaal voor het Dramsco Kwartet schreef. Jannum: “Dit stuk is gebaseerd op een reeks persoonlijke herinneringen uit het verleden die het vaderschap in mij naar boven brachten. Van pure nostalgie tot plezier, melancholie en hoop: in die herinneringen zitten de lichtste en donkerste kanten van het leven. Sommige (geladen) momenten leken een eeuwigheid te duren, terwijl soms maanden of jaren in een oogwenk voorbij leken te gaan.”
Dit spel met de tijd kwam vooral tot uiting in de glissandoes, waarbij de snaren van de ene noot naar de andere glijden.

Jannums vrouw, violiste Manja Kruidhof-Okkerse, schreef er een gedicht over dat Jannum voor de première voorlas.

het verloren horloge

Ik ben de tijd uit het oog verloren, ontelbare keren
Hij gaat verder met schrijven, een constante passage.

Het presenteert zich altijd anders, de tijd,
alsof je kruipt, vliegt of stil blijft staan…

en het glijdt als een horloge van mijn pols,
maar komt nooit meer terug,

Gelukkig: ware schoonheid kent geen tijd, zij
Het straalt eenvoudigweg uit, een flits van eeuwigheid.

Gehoord in Trinity Chapel op zaterdag 20 juli 2024:
Dramsco Quartet inclusief de première van ‘The Lost Watch’, een compositie voor strijkkwartet van Jannum Kruidhof