De oude voorwerpen van de stad Paestum zijn kostbaar, maar hoe zit het met hun oorsprongsverhaal?

De meeste bezoekers van Paestum – Stad van de Godinnen in het Rijksmuseum van Oudheden Leiden zal tevreden zijn na het zien van de tentoonstelling. Nu weten ze dat rond het jaar 600 voor Christus. C. stichtten de Grieken een stad in de baai van Salerno, in Zuid-Italië, die zij Poseidonia noemden. Daarnaast leerden ze over de plaatselijke cultus van Athene en Hera, de drie enorme en goed bewaarde tempels gewijd aan de godinnen, aspecten van het welvarende dagelijkse leven en de machtsgreep door eerst de Lucaniërs (400 v.Chr.) en daarna die van de Romeinen. . (273 v.Chr.), Die de stad opnieuw ontwierp en de naam Paestum noemde.

Ook de ruim tweehonderd tentoongestelde objecten zijn divers, mooi, curieus of interessant. Kurkmodellen uit de 19e eeuw geven samen met grote foto’s een goede indruk van de tempels. Een stenen “bord” van een herberg met daarop de prijzen voor een overnachting, eten en een meisje voor een nacht maakt op speelse toon duidelijk hoe Paestum leefde sinds 132 voor Christus het onderdeel werd van het Romeinse wegennet. Een bronzen beeld uit de 6e eeuw voor Christus herinnert aan de mythe van Odysseus en de zeemeerminnen waarin een van de mythische wezens dood leek in Poseidonia. En de acht muurschilderingen, waaronder een scène van een krijger die terugkeert van het slagveld, geven een meeslepend beeld van de Lucaanse begrafeniscultuur in de 4e eeuw voor Christus.

Illegaal opgegraven?

Uit het colofon aan het einde blijkt duidelijk dat veel voorwerpen in bruikleen zijn afkomstig uit het Italiaanse Museo e Parco Archeologico di Paestum e Velia en vier andere (buitenlandse) collecties. De rest, inclusief een indrukwekkend Grieks borstpantser, komt uit onze eigen collectie.

Maar het borstpantser vergezeld van een helm verrast ook experts, evenals de weinigen die zich de tentoonstelling nog herinneren. Verzamelen verboden? sinds 2007 in het Leidse museum. Omdat het museum op die tentoonstelling zei dat het pantser, dat het een paar jaar eerder van de kunsthandelaar had gekocht, onderwerp was geweest van een gerechtelijk proces, omdat Italië beweerde dat het pantser was opgegraven en illegaal verkocht. Hoewel de Nederlandse rechter oordeelde dat er geen overtuigend bewijs was van onrechtmatigheid, volstaat het dat het museum tot de conclusie kwam dat zij het pantser niet langer zouden kopen. Het is precies dat object dat, zonder verdere uitleg, een hoogtepunt van de tentoonstelling is.

Een dergelijke uitleg van de mogelijke illegale herkomst, bijvoorbeeld in het colofon, had niet misstaan ​​bij de ruim tien Apulische vazen ​​in de tentoonstelling die het museum in de jaren tachtig en negentig verwierf. Bekend is dat deze vazen ​​met schilderijen zijn In die periode werden kleurrijke stenen illegaal opgegraven. Een kort en onduidelijk herkomstverhaal, zoals het geval is bij de Leidse Apulische vazen, kan een aanwijzing zijn dat ze afkomstig zijn uit geroofde graven.

Amenophis III

Het gebrek aan uitleg is bijzonder verrassend, omdat het museum wel aandacht besteedt aan hedendaagse vragen over hoe (illegaal opgegraven) erfgoed in de collecties van het museum terecht is gekomen. Dit volgt uit de kleine gelijktijdige belichting. Collectie//Reflectie aan de achterzijde van de entreehal van het museum.

Er wordt kort maar krachtig uitgelegd hoe twee Egyptische objecten in het museum terecht zijn gekomen. Zo kocht het museum in 1935 een reliëffragment met de afbeelding van farao Amenhotep III van een Zwitserse kunsthandelaar, zonder goede informatie over de locatie ervan. Het is nu bekend dat het in 1913 in een tombe bij Luxor werd uitgehouwen. De inwoners van het nabijgelegen Qurna, die vaak antiquiteiten verkochten, werden bestempeld als “grafrovers” en gestraft met uitzetting. De tentoonstelling vraagt ​​zich nu af of handelaren en verzamelaars niet ook als zodanig kunnen worden beschouwd.

Het is bijna symbolisch: de pastumDe tentoonstelling is gemaakt door een gepensioneerde curator, Collectie//Reflectie Het is het werk van een nieuwe generatie curatoren, voor wie hedendaagse vragen over erfgoed en museumcollecties vanzelfsprekend zijn.

Delen





E-mail de redacteur