Het vergroten van de weerstand tegen bovengrondse hoogspanningslijnen

De provincie Groningen probeert de overheid en netbeheerder Tennet ervan te overtuigen 107 kilometer bovengrondse hoogspanningslijnen te verwijderen. De provincie wil deze kabels het liefst ondergronds. Het gaat vooral om aansluitingen die in de jaren zeventig zijn aangelegd.

Door heel Nederland worden nieuwe hoogspanningslijnen aangelegd om overvolle netwerken te ontlasten en het land voor te bereiden op de transitie van fossiele naar duurzame energie. Maar het zijn er steeds meer en ze worden ook dikker door de aanleg van een nieuwe hoogspanningsverbinding die tegen een veel hogere spanning kan: 380 kilovolt.

In Groningen is deze nieuwe route de afgelopen jaren direct door de provincie aangelegd. Provincie en bewoners werden hierdoor overweldigd, vooral door de aantasting van het landschap.

Naast elkaar staan ​​om de 280 tot 400 meter twee hoge witte palen, die goed zichtbaar zijn op de Groningse vlakte. Bestuurders, bewoners en milieuorganisaties hebben in het voortraject tevergeefs geprobeerd deze palen tegen te houden.

Nu ze er liggen, hoopt de provincie de pijn te verzachten door Tennet te vragen de oude bovengrondse verbindingen, die vervangen moeten worden, ondergronds te leggen. Het gaat om 107 kilometer aan 110.000 volt-lijnen, waarvoor 374 masten nodig zijn. Lijnen kunnen ook ondergronds worden aangelegd.

Tennet heeft beloofd hiernaar te kijken, maar de kans dat dit gebiedsbreed werkt is niet groot, zo blijkt uit navraag van de netwerkbeheerder. Volgens een woordvoerder is dit niet overal mogelijk vanwege de spreiding van het gebied waarin de aansluitingen zijn gemaakt, de noodzakelijke afspraken met de eigenaren en de woningen die in de weg staan.

Gedeputeerde Staten van Groningen willen de regeringsafspraak om het landschap te behouden bij toekomstige hoogspanningsprojecten handhaven, zoals beloofd naar aanleiding van de uitkomsten van de parlementaire enquête naar de aardgaswinning.

De wens om hoogspanningsverbindingen ondergronds aan te leggen bestaat niet alleen in Groningen. In Zeeland stelt de provincie deze voorwaarde ook bij de komst van een nieuwe kerncentrale in Borssele.

Het provinciebestuur heeft vijf eisen gesteld die als ‘niet onderhandelbaar’ worden beschouwd. Eén daarvan is: er zijn geen luchtverbindingen tussen Borssele en Bergen op Zoom, een traject van zo’n 60 kilometer.

Het hele land zal te maken krijgen met de uitbreiding van het hoogspanningsnet. Om aan de groeiende vraag naar elektriciteit te kunnen voldoen, moeten hoogspanningsverbindingen, zoals die in Groningen en Zeeland, worden uitgebreid. Tennet wil op meerdere plekken hoogspanningsverbindingen met 380 kilovolt bovengronds aanleggen.

De lagere spanningen, 120 en 150 kilovolt, kunnen ondergronds worden gevonden. Maar ook in de overvolle underground zal dit een lastige en dure klus worden, tempert de Tennet-woordvoerder de verwachtingen. Bovendien is er nauwelijks personeel om dit arbeidsintensieve werk uit te voeren.

Het eerste deel van de route van Eemshaven naar Vierverlaten (bij Groningen) is klaar. De rest van de route moet nog worden aangelegd, evenals het gedeelte tussen Vierverlaten en Ens in de Flevopolder. Waar deze hoogspanningslijnen precies komen te liggen, is nog niet bekend. Er zijn meerdere overlegvergaderingen gehouden om bewoners te informeren over de plannen.

Hiska Ubels was een van de Groningers die samen met andere bewoners, gemeenten en belangenorganisaties de aanleg van de bovengrondse hoogspanningsverbinding probeerde te voorkomen.

Hij betreurt het dat het niet mogelijk is geweest om de constructie door het Groningse landschap tegen te houden. “Het was simpelweg niet mogelijk om het ministerie van Economische Zaken en Tennet van gedachten te doen veranderen”, zegt hij.

Mede vanwege deze connecties is hij uit het gebied verhuisd. “EZ heeft er druk op gezet met de Crisis- en Herstelwet in de hand.” Hij heeft er weinig vertrouwen in dat er in de toekomst meer ondergrondse verbindingen tot stand zullen komen.

“Maar het zou mooi zijn als dit in ieder geval in natuurgebieden en in bijzondere historische cultuurlandschappen zoals die we in Groningen kennen kan.”