In Alkmaar stroomt groen gas uit aardappelschillen en maïskiemen het gasnet in

Hoge bergen uienschillen, cacaodopresten en maïskiemen liggen langs de muur van een groot pakhuis in Alkmaar om te worden omgezet in groen gas. Dit magazijn is eigendom van het Franse energiebedrijf Engie. De prestaties zijn hier hoog. Al dit restafval, tientallen tonnen, drijft binnen enkele dagen in de meest afgelegen vergisters en de bergen worden aangevuld. Engie-medewerkers weten dat de maïskiemen snel verwerkt moeten worden, omdat de gisting al begonnen is: de korrels voelen heet aan.

Engie (96.000 medewerkers wereldwijd, 82,5 miljard euro omzet in 2023) wil zich de komende jaren inzetten op groen gas. Ze verwacht er tot 2030 3 miljard euro in te investeren. Bij de productie van groen gas breken bacteriën in de vergisters restafval af, waarbij luchtbellen van methaan en koolstof vrijkomen. Deze gassen worden vervolgens gezuiverd en in de juiste verhouding gemengd.

Het groene gas stroomt vervolgens als vervanger (of aanvulling) op aardgas het aardgasnet in. Bij Engie willen ze dat groen gas een belangrijkere rol gaat spelen in de energietransitie. De Alkmaar-installatie, die vorige week door een groep journalisten werd bezocht, is een van de twee Nederlandse groengasinstallaties van het energiebedrijf. De andere staat in Hardenberg. Engie is van plan een derde bedrijf te openen aan de rand van Emmen.

En Engie is niet de enige groengasproducent in Nederland. Volgens Milieu Centraal waren er in 2020 in Nederland zo’n 250 kleinschalige vergisters. Deze bevonden zich vooral op boerderijen die uit eigen afval groen aardgas produceren. De afgelopen jaren hebben ook grote bedrijven als Engie, Varo Energy en Shell geïnvesteerd in de productie van groen gas.

Hoe werkt een groengasinstallatie? En gaat dit echt een grotere rol spelen in de Nederlandse energietransitie?

De groene gaseconomie is nog niet begonnen. Autorisatieprocessen en de stikstofproblematiek zorgen volgens Evert Mollema, hoofd Groen Gas bij Engie, voor vertraging. Daarmee is groen gas geen uitzondering in de energietransitie. Ook de aanleg van wind- en zonneparken en de uitbreiding van het elektriciteitsnet liggen stil vanwege bijvoorbeeld ruimtegebrek.

Een bijkomend probleem bij de uitbreiding van groen gas zijn de hoge kosten. Groen gas is duurder dan aardgas. Jaarlijks stroomt er ongeveer 280 miljoen kuub groen gas door het aardgasnet. Het vorige kabinet was van plan om vanaf 2030 de gasconsumptie te verhogen tot 1,1 miljard kubieke meter per jaar. Dit komt overeen met ongeveer 10 tot 20 procent van het huishoudelijke gasverbruik.

Bij Engie gaan ze ervan uit dat deze mengplicht blijft bestaan, maar zeker is dat nog niet. Hierdoor zal naar schatting de energierekening voor huishoudens in 2030 met maximaal 17 cent per kuub gas (exclusief BTW) stijgen, al is dat bedrag nog onzeker. Volgens Milieu Centraal verbruikt een Nederlands huishouden ongeveer 1.169 kuub gas per jaar.

Omdat er geen prijsprikkel is om over te stappen op groen gas, zijn bedrijven als Engie afhankelijk van overheidsinterventies – bijvoorbeeld in de vorm van de eerder genoemde bijmengplicht – om de vraag te stimuleren en te groeien. Dat geldt ook voor biokerosine, waarvoor de bijmengplicht momenteel slechts 2 procent bedraagt. Vorige week maakte Shell bekend dat de bouw van zijn biokerosinefabriek bij Pernis voor langere tijd zou worden opgeschort.

Mollema: “De Tweede Kamer blijft in debat over de stijging van de kosten als gevolg van de toevoeging van groen gas en zoekt naar manieren om de stijging van de kosten te beperken.” En, benadrukt hij, met groen gas bespaart een woning kosten waar hij anders mee te maken zou krijgen, bijvoorbeeld bij het plaatsen van een warmtepomp. “Voor groen gas kan de bestaande infrastructuur blijven bestaan: de gasnetten en CV-ketels.”

Circulaire

Wat maakt groen gas groen? Bij de verbranding van groen gas ontstaat, net als bij de verbranding van aardgas, koolstofdioxide (CO₂) gratis, maar die CO₂ Het wordt vóór de verbranding niet veel opgenomen, bijvoorbeeld door plantenresten. In die zin is groen gas circulair, zeggen voorstanders. Er zal geen sprake zijn van ‘extra’ CO₂ in de lucht, in tegenstelling tot de verbranding van fossiel gas. Bij de verbranding van fossiel gas ontstaat CO2₂ de lucht in gestuurd dat honderden miljoenen jaren geleden uit de lucht werd geabsorbeerd en zonder menselijke tussenkomst lange tijd onder lagen grond zou zijn opgeslagen.

Tegenstanders zeggen dat er sprake is van tijdelijke CO₂ Bij de verbranding van groen gas komt het in de lucht terecht en ontstaat er een tijdelijk klimaateffect, omdat het tijd kost voordat planten het weer hebben opgenomen. En ze zijn ook van mening dat de toename van groen gas de verschuiving naar groene energie uit wind- en zonneparken vertraagt. wat zij als betere alternatieven beschouwen.

Het mooie van groen gas is volgens voorstanders dat het in theorie altijd beschikbaar is. Zo’n installatie kun je altijd inschakelen, ook als er geen wind of zon is. “Hierdoor is het een goede aanvulling op dagen dat weersafhankelijke zonnepanelen en windturbines niet genoeg groene energie opwekken”, zegt Mollema. Voorwaarde is dat er een continue stroom restafval nodig is, iets wat op dit moment geen probleem is, maar in de toekomst wel eens kan veranderen.

Gestoomde GFT-bak

In het magazijn in Alkmaar gaat de gasdetector op het gele hesje van Dave de Koster, COO van Engie. Het piepgeluid is een teken dat het gaslekwaarschuwingsapparaat goed werkt. In de verte brengt een blauwe vrachtwagen vloeibaar groenteafval: een soort pap gemaakt met aardappelresten uit de frietindustrie. De chauffeur giet de overgebleven aardappelen via een slang door de muur in een grote, vierkante, afgedekte mengcontainer die in het magazijn staat. Bij Engie wordt altijd gebruik gemaakt van een mengsel van vast en vloeibaar plantaardig afval. Een schep met cacaoresten op de schep beweegt in een rechte lijn richting de mengcontainer. Aan de bovenkant van de kom opent een vierkante klep. Er ontstaat stof als de tractor de cacaoresten dumpt. De lichtbruine vloeistof in de kom dwarrelt rond.

Omwonenden in de omgeving maken zich zorgen over de geur die de groengasinstallatie afgeeft. Er is geen geur in de omgeving van de faciliteit, zegt Engie. Maar binnen in de loods, vooral naast de mengbak, ruikt het alsof je met je hoofd boven een rokende GFT-bak hangt.

Het bruine mengsel van restafval is nu klaar om in de vergisters achter de loods te stromen. Deze vergisters zijn grijze tenten van indrukwekkende afmetingen, ongeveer vijftien meter hoog en met een gebogen canvas dak. De temperatuur binnenin blijft constant op ongeveer 40 graden Celsius, zodat de van nature in het mengsel aanwezige bacteriën efficiënt hun werk kunnen doen. Ze breken glucose uit restafval af voor hun eigen energievoorziening. Bij dit chemische proces komen bellen van methaan en koolstof vrij.

De afgelopen jaren zijn er maatregelen genomen om de reacties in de vergisters te stabiliseren. De instroom van restafval in de vergisters varieert per seizoen, omdat de oogst waaruit het restafval afkomstig is, per seizoen varieert. Engie weet nu beter hoe afval beter gemengd kan worden om ervoor te zorgen dat de chemische reacties in de vergister stabiel blijven.

Aan de ene kant van de tent wordt continu restafval toegevoegd en vanaf de andere kant opgezogen. Het restafval dat uit de tenten komt en waaraan energie is gewonnen, wordt door Engie per vrachtwagen als mest naar tuinders in de omgeving vervoerd.

Net buiten de stad

De Engie-faciliteit bevindt zich op een industrieterrein aan de rand van de stad. Die locatie is bewust gekozen, zegt Mollema, in een poging tegemoet te komen aan de zorgen van omwonenden. Ze vrezen het intensieve goederenverkeer van en naar het complex.

Even verderop waarschuwen zwarte letters in gele driehoeken op een grote groene kast: ‘explosiegevaar, schadelijke of irriterende stoffen, brandbaar!’ De Koster opent de kast met een sleutel. Binnenin bevinden zich grijze compressoren met blauwe en gele draden erlangs. Het gegenereerde gas stroomt hier vanuit de vergisters. Hier CO₂ Gescheiden van methaan. De Koster: “Vergistergas bestaat voor ongeveer 55 procent uit methaan. Dat zou zo’n 90 procent moeten zijn (wat er in de tank gebeurt), omdat het bestaande gasnetwerk daar op voorbereid is.” Wat gebeurt er met de resterende CO2?₂? Momenteel hangt het nog in de lucht, maar uiteindelijk willen ze het bij Engie ophalen en vloeibaar maken, zodat tuinders in de omgeving hun tomaten kunnen telen of voor de frisdrankindustrie.

De gele waarschuwingsborden op de kasten vliegen de groep journalisten in de oren. Er wordt zelfs gewaarschuwd voor explosiegevaar als een bezoeker een foto maakt met de telefoon te dichtbij, omdat de batterij vonken kan veroorzaken.

Wat is het ergste dat mis kan gaan? “Die koolstof en methaan lekken de lucht in”, zegt De Koster. “Het is zonde, want de uitstoot van beide gassen draagt ​​bij aan de opwarming van de aarde. Maar als dat gebeurt, verbranden we het om te voorkomen dat die gassen in de lucht ontsnappen. “Deze verbranding vindt meerdere keren per jaar plaats.”

Eenmaal gezuiverd en in de juiste verhoudingen, moet je nog één ding doen. Groen gas is, net als fossiel aardgas, geurloos. In een grijze kast naast het magazijn, ongeveer een meter bij een halve meter, is het typische tetrahydrothiofeenaroma toegevoegd, zodat mensen thuis merken wanneer het gas aan blijft staan.

Na de geurkast wordt het groene gas vanuit de inrichting naar het ondergrondse aardgasnet gestuurd. Vervolgens stroomt het – vermengd met fossiel aardgas – naar woningen en bedrijven. Als Engie zijn zin krijgt, zal dit in de toekomst nog meer gebeuren.

Delen





E-mail de redacteur