De schrijver en schilder Lucebert verbleef in het voormalige gastenverblijf van Frits Veldhuizen

Het Stedelijk Museum Alkmaar presenteert deze zomer het leven en werk van Lucebert, ter gelegenheid van zijn honderdste geboortedag (1924-1994). Dat gebeurt in een mooie en overzichtelijke tentoonstelling met 100 objecten van het werk van de dichter en toont zijn bekendste schilderijen. Er zijn ook tekeningen uit zijn adolescentie, een brief uit de oorlog, manuscripten, door Lucebert zelf opgetekende gedichten, enkele van zijn eerste schilderijen en zijn laatste onvoltooide werk. Een aantal werken waren nog nooit eerder tentoongesteld.

Lucebert is een van de bekendste Nederlandse moderne kunstenaars van de 20e eeuw. Hij woonde en werkte een groot deel van zijn leven in Bergen (Noord-Holland), op een steenworp afstand van Alkmaar. Hij liet een omvangrijk en veelzijdig werk na. Alle getoonde werken zijn van mij. Deze tentoonstelling is een uitnodiging aan bezoekers om de binnenwereld van dit dubbeltalent te betreden.

Sinds de opening op 30 maart heeft de Lucebert-tentoonstelling meer dan 10.000 bezoekers ontvangen. Het duurt tot 1 september.

Luceberts relatie met Volendam

De bekende Nederlandse dichter en beeldend kunstenaar Lucebert wel een zeer interessante relatie met Volendam. ‘Lucebert’, van ‘luce’ (licht) en ‘bert’ (helder) en wordt uitgesproken als ‘Loetsebert’ was het pseudoniem van Bertus Swaanswijk. Hij werd op 15 september 1924 in Amsterdam als Lubertus Jacobus Swaanswijk geboren en was de zoon van een huisschilder. Bertus was pas 2 jaar oud toen zijn moeder het gezin in de steek liet. Zijn vader had een vriendin, die de adoptiemoeder werd van de jonge Bertus en zijn oudere broer. Op 11-jarige leeftijd bezocht hij Volendam en verbleef in het voormalige pension van Frits Veldhuizen aan de Edammerweg. Het moet tussen 14 en 18 mei 1936 zijn geweest, bij wie het onbekend is, maar mogelijk bij zijn adoptiemoeder. Het gastenboek van Pension Veldhuizen is bewaard gebleven en daarin vinden we alleen de ‘handtekening’ van Bertus Swaanswijk. Maar wat een kerel!

Portrettekeningen van een jonge Volendammer

Als bewijs van zijn verblijf in Pension Veldhuizen tekende Lucebert in het gastenboek twee portretten van een jonge Volendammer die zit, één vooraan en één in profiel, terwijl hij een boek of tijdschrift leest. Tijdens het voorbereiden en organiseren van de tentoonstelling over Lucebert in het Stedelijk Museum in Alkmaar ontdekten ze per ongeluk het bestaan ​​van het gastenboek van Pension Veldhuizen, waarin de twee tekeningen van de jonge Volendammer stonden, die hij maakte toen ze 11 jaar oud was. Het boek is momenteel eigendom van Nel Tol – Molenaar, ‘Nel Karremelk’. Nel en haar man Jozef Tol runden op het terrein van het voormalige pension Veldhuizen aan de Edammerweg een prachtige winkel, waar ze dapperheid en woninginrichtingsartikelen verkochten. Daarnaast waren Jozef en Nel jarenlang B&B-gastheer; Zij gebruikten de kamers op de bovenste verdieping, die hun voorganger Frits Veldhuizen had gebouwd. Het gastenboek was vergeten en Nel vond het in een la van een klein hoekkastje.

Het gastenboek van Frits Veldhuizen, een meesterwerk in de Lucebert-tentoonstelling

Nel heeft het gastenboek tijdelijk uitgeleend voor de tentoonstelling van Lucebert in het Stedelijk Museum in Alkmaar. De curatoren van de tentoonstelling waren opgetogen! Het kreeg een prominente plaats en wordt beschouwd als een van de meesterwerken! De tentoonstelling is tot 1 september te bezoeken.

Stichting Kom Binne Kunstenaars

Peter Veerman (Lut) en Jan Schilder (Vik)