‘Let op elkaar, ik reken op jullie’

“Nederland is een geweldig land. Ik heb het misschien te vaak gezegd, maar dat komt omdat ik het uit de grond van mijn hart meen.” Met die woorden nam Mark Rutte vanmiddag na 14 jaar als premier afscheid, in een boodschap aan Nederland die om 16.30 uur werd uitgezonden op radio, televisie en via livestreaming ‘Er is hier geen oorlog, jij kunt zijn wie Ja, we zijn welvarend. We hebben een vrije en kritische pers en onafhankelijke rechters. Dus ja, een geweldig land.’

In de ongeveer twaalf minuten durende toespraak gaf Rutte een overzicht van de ups en downs van de kabinetten die hij sinds 2010 leidt.

Als expliciete dieptepunten noemde hij de kwestie van de sociale uitkeringen en de aardbevingen in Groningen. “Onder mijn verantwoordelijkheid zijn er veel dingen misgegaan, en dat vat ik persoonlijk op. Ik heb veel gesprekken gehad met mensen die zich niet veilig voelen in hun eigen huis. Met ouders die alles zijn kwijtgeraakt door de overheid. Die gesprekken zal altijd bij mij blijven.”

Rutte omschreef de aanslag op MH17 in 2014 als “misschien wel de meest ingrijpende en emotionele gebeurtenis uit mijn hele ambtstermijn als premier. De eindeloze stoet lijkwagens, begeleid door duizenden mensen.”

Rutte koppelde die aanval ook expliciet aan de volgende stap in zijn carrière: hij zal dit najaar de functie van secretaris-generaal van de NAVO overnemen. “MH17 heeft mijn persoonlijke kijk op de wereld veranderd. Ik ben gaan beseffen hoe belangrijk het is dat een land niet alleen staat in een wereld vol onrust en dreigingen. Hoe cruciaal het is dat ons land geïntegreerd wordt in de Europese Unie en de NAVO.”

Rutte noemde nog andere gedenkwaardige momenten, zoals de excuses die hij maakte voor het optreden van de Nederlandse regering tijdens de Holocaust en voor het slavernijverleden. “Dit zijn momenten waarop je als premier een heel directe verbinding kunt maken door erkenning te geven, met alle emotie die dat losmaakt. Niet als persoon, niet als Mark Rutte van Den Haag, maar als vertegenwoordiger van iets groters: een land, een samenleving. Dit alles klinkt misschien een beetje plechtig van mij, maar ik heb het echt zo gevoeld en ervaren.

Op andere momenten in zijn mandaat zegt Rutte absoluut trots te zijn, bijvoorbeeld op de manier waarop Nederland uit de economische crisis van 2012 en 2013 is gekomen.

“We kunnen het ons bijna niet meer voorstellen, maar elke maand verloren tot wel 15.000 mensen hun baan. Het tekort op de nationale begroting schoot omhoog. En daarom moesten we van koers veranderen, met de meest drastische hervormingen en bezuinigingen ooit.” Terugkijkend beschouwt Rutte hoe snel Nederland uit het diepe dal tevoorschijn kwam een ​​klein wonder. “Ik ben nog steeds trots op hoe we het hebben gedaan: samen. Met ondernemers en vakbonden, gemeenten en provincies, met iedereen in het land.”

Rutte zag zo’n goede samenwerking en constructief overleg ook als een positief punt in de coronacrisis van 2020 en 2021. “In de aanpak heb ik onvermijdelijk fouten gemaakt. Dat kan ook niet anders. Tegelijkertijd denk ik dat er veel goede dingen zijn.” mooie dingen in de samenleving in deze periode, elkaar steunen of troosten.

Naast het benadrukken van de waarden van goed overleg en samenwerken bevatte de toespraak weinig opvallende persoonlijke reflecties, al sprak Rutte wel over de ‘grijze haren en rimpels’ die door de jaren heen zijn ontstaan. “Ik hoop ook wat meer anciënniteit te hebben.”

Hij sloot af met een oproep die hij ook deed aan alle inwoners van Nederland tijdens de coronacrisis: ‘Let op elkaar. Ik reken op u. Ik vond het een eer om uw premier te mogen zijn. En dat heb ik ook gedaan. met ongelofelijk veel plezier.